Pastoraat aan ouderen is een kwestie van volgen. Dit volgen vraagt tijd. Relatie en trouw zijn sleutelwoorden. Kennis, geduld en aandacht kunnen in het ouderenpastoraat niet gemist worden.
Predikanten maken gemeenteleden soms maar een betrekkelijk korte tijd mee. Het gesprek met een oudere kan zich beperken tot de zorg, de verwarring en het verdriet van dat moment.
Het verleden
Het verhaal van de senioren is echter langer dan deze ene fase en omvat veel meer. Het hele verhaal gaat over jeugdjaren, een huwelijk, het arbeidsproces, opleiding en verschillende functies. Een geschiedenis met hoogte- en dieptepunten, geloof en ongeloof, teleurstellingen en geluk, rozen en doornen. Luisteren en doorvragen brengt bij een diepere laag. In de intimiteit van een vertrouwelijk gesprek kunnen ouderen zomaar hun hart luchten. Zij vertellen dingen die zij nooit aan anderen hebben toevertrouwd.
Bij dementerende ouderen blijkt het aanboren van hun verleden tot verrassende gesprekken te leiden. Voor hen en alle andere senioren doet hun hele leven er toe. In ieder geval is het zeker dat er bij God een gedenkboek is. Pastoraat is een poging om samen door het levensboek te bladeren. Luisterend horen we meer dan we vermoeden. Goed horen vergroot vertrouwelijkheid en maakt dorens en parels inzichtelijk.
Bijbelse voorbeelden
De Bijbel geeft voorbeelden. We lezen onder andere over de tragiek en het traumatische in het leven van Jozef en vader Jakob (Gen.37 e.v.). Hij was verwend door zijn vader en dit wekte jaloezie bij zijn broers. De putervaring en de verkoping als slaaf, de gevangenschap, de eenzaamheid en het vergeten-zijn laten ongetwijfeld diepe sporen na. Door Gods bijzondere voorzienigheid komt er redding voor Egypte en de volkeren. Zijn broers komen zichzelf tegen en vader Jakob wordt getroost in zijn ouderdom. Diepe wonden worden verzorgd en geheeld.
De tegenspoed bij Job en zijn eenzame worsteling is een ander voorbeeld. Het lijden van Job spreekt boekdelen. Wat doen mensen, vrienden en zijn vrouw, hem aan. Hoe bijzonder is de uitkomst. Zijn Verlosser leeft (Job 19:25). Er blijkt troost in de zwaarste beproevingen.
Tranen vertellen een verhaal (Ps.56:9). Elke traan is een bladzijde in een verhaal. God bewaart tranen en houdt deze bij in een register. Hij kijkt niet weg bij onze tranen. Wanneer geen mens tot onze tranen spreekt, kent God ze wel.
Nabijheid
In het Nieuwe Testament ontmoeten we Paulus, die een doorn in het vlees heeft (2 Kor.12:7 e.v.). Niet zelden gaat een pastoraal gesprek over bidden en gebeden die niet verhoord lijken te worden. In die diepten licht genade op. Die is genoeg.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 30 juni 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!