Artikel prof. c. graafland na 34 jaar alsnog gepubliceerd
Jaargang 59 nummer 1 | Het maartnummer van Theologia Reformata, het theologisch wetenschappelijke tijdschrift van de Gereformeerde Bond, wijkt qua opzet af van wat gebruikelijk is.
De vertrouwde rubrieken Meditatie (door dr. R. van Kooten), Focus en Reflexen (dit keer beide verzorgd door prof. dr. M. te Velde), en Boekbesprekingen ontbreken niet, maar het leeuwendeel van het nummer wordt gevuld door een tot nog toe niet gepubliceerd, lijvig artikel van de hand van oud-redactielid prof. dr. C. Graafland (1928-2004), geschreven in 1982 naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van Theologia. Dit artikel werd indertijd door de redactie geweigerd, omdat, volgens prof. Graafland, ‘men het te scherp en te negatief en wellicht ook te veel verontrustend vond’.
Prof. dr. J. Hoek gaat in zijn ‘Ten Geleide’ in op wat indertijd gebeurde en zag in de notulen uit 1982 waarom het stuk door zijn collega’s werd geweigerd: ‘Onder meer de volgende punten brengen de redactieleden naar voren (…) het feit dat redactieleden zich willen kunnen herkennen in een kritisch artikel van een hunner; het feit dat een kritische doorlichting van het beleid in eerste instantie thuishoort op een redactievergadering. De in een open sfeer verlopende discussie – met alle ruimte voor repliek en dupliek – leidt tot de conclusie dat publicatie in deze vorm / opzet niet gewenst is.’ Het artikel van Graafland is hiermee van de baan en dat is bij hem duidelijk in het verkeerde keelgat geschoten. Hij bezoekt in augustus 1983 en in februari, juni en september 1984 de redactievergaderingen niet. Dan volgen enkele goede gesprekken en was, aldus prof. Hoek, ‘een kleine storm in de geschiedenis van TR overwonnen’.
De huidige redactie heeft, met goedvinden van de familie Graafland, gemeend het stuk alsnog te moeten plaatsen, omdat hij enkele zaken heeft gesignaleerd die de lezer vandaag de dag uitdagen om er iets van te vinden. Twee voorbeelden: prof. Graafland ziet een beperktheid en eenzijdigheid van de thematiek die in de eerste 25 jaren van TR aan de orde komt. De overgrote meerderheid van de artikelen heeft betrekking op de geschiedenis van het gereformeerd protestantisme. Daarbij heeft een concentratie op de pneumatologie (de orde van het heil) en de kerkleer beperkend gewerkt en is Calvijn te veel als norm gehanteerd. Ander voorbeeld: de confrontatie met de nieuwere theologie heeft een grote plaats ingenomen. Het afwijzende, antithetische had hierbij de overhand, terwijl eigen positie en traditie in dogmatisch en ethisch opzicht werden geconserveerd. Hoe gegrond de kritiek op theologen als H.M. Kuitert en H. Berkhof ook was, toch deed zich hierbij het gevaar van negativisme en verenging, alsook verstarring voor.
Het is zeker een idee om DV in 2018, bij het 60-jarig bestaan, te kijken of de door prof. Graafland gesignaleerde trends nog opgeld doen. De redactie bestaat niet meer uitsluitend uit leden van de Gereformeerde Bond en via sommige themanummers wordt vanuit het gereformeerde gedachtengoed de dialoog aangegaan met de nieuwere theologie.
Voor abonnementen, proefnummers en losse nummers (€ 12,00) is het adres: bureau Gereformeerde Bond, Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn, tel. 055-5766660; email: info@gereformeerdebond.nl.