Naar een climax
Het boek dat ds. A.W.J. Theunisse, predikant van de hervormde gemeente te Beekbergen, schreef over de Openbaring van Johannes, is een goed boek geworden. Te midden van allerlei wildgroei in uitleg biedt Mensenzoon tussen de kandelaren een betrouwbare studie.
Openbaring is in lijn met de profetie in het Oude Testament een door en door profetisch boek. Dat betekent bijvoorbeeld dat het gebruik van beelden en metaforen een grote rol speelt. Ze moeten niet letterlijk genomen worden. Een belangrijk uitgangspunt van de auteur is dat het boek Openbaring allereerst is geschreven voor de gelovigen in de eerste eeuw, een duiding van hun eigen tijd. Wij, in onze tijd, mogen over hun schouders meelezen.
Crises
In de inleiding geeft ds. Theunisse aan waarom hij zijn boek schreef. Ik citeer: ‘De verdamping van het christelijk geloof in onze samenleving, de globalisering en de over elkaar buitelende crises van banken, klimaat en coronavirus versterken het gevoel dat de Heere Jezus mogelijk snel zal komen. Velen willen zich daarom meer in de Openbaring verdiepen. Deze bijbelstudies willen je daarbij helpen.’
Het boek, verschenen in de reeks Artios bijbelstudies van de Gereformeerde Bond, telt dertien hoofdstukken. De lezer treft kaders aan waarin extra uitleg staat over opvallende dingen in een bijbelgedeelte, zoals bijvoorbeeld over het merkteken van het beest in Openbaring 13. Het boek leent zich goed voor bespreking in een gesprekskring.
Zware geestelijke strijd
Als titel van het boek is gekozen voor Mensenzoon tussen de kandelaren. (Openb.1:13) Ze vertolkt het kloppende hart van de boodschap van heel Openbaring. Christus als de Mensenzoon wandelt te midden van Zijn gemeenten, zoals zichtbaar wordt in de concrete zeven gemeente in hoofdstuk 2 en 3. Het zijn gemeenten, gewikkeld in zware geestelijke strijd tussen Christus en satanische machten, die zich tegen Zijn Koninkrijk verzetten.
Christus als de Mensenzoon houdt de lampen van de gemeenten brandend in de laatste dagen van de wereldgeschiedenis, die sinds Zijn kruis en opstanding zijn aangebroken. In die strijd is de kerk van alle eeuwen gewikkeld. Ook in onze tijd. Deze geestelijke strijd is de identiteit van Gods geschiedenis met de mensen, waarin ook Gods schepping betrokken is.
Lijn naar vandaag
Het lokt aan om in deze recensie te beschrijven hoe de auteur waarneemt hoe de geschiedenis zich in het boek Openbaring ontvouwt. Zoals hij die beschrijft, als hij de inhoud van de zeven zegels, de zeven bazuinen en de zeven wierookschalen uitlegt. Ik doe dat niet. Op enkele dingen wijs ik, zonder die uit te werken.
Ik denk aan de manier waarop het beest uit de zee en uit de aarde betrokken worden op Rome en de keizercultus en op soortgelijke machten zoals het nazisme, communisme en bijvoorbeeld ook de radicale islam. Aangrijpend is het visioen waarin Johannes geconfronteerd wordt met de zielen van de martelaren onder het altaar. Van belang is ook de plaats die Israël als het volk van Gods verbond in de geschiedenis inneemt. Het krijgt steeds weer klappen vol haat, zoals ook de gelovigen die het beest niet aanbidden, tot bloedens toe vervolgd worden.
Van belang is de lijn die ds. Theunisse vanuit de visioenen trekt naar wat er vandaag gebeurt in bijvoorbeeld de opwarming van de aarde. De auteur waarschuwt om voorzichtig te zijn met de invulling van de betekenis van de antichrist. Het begrip ‘antichrist’ komt in Openbaring niet voor. Het gaat zijns inziens vooral om vormen van staatsideologieën. De ‘duizend jaren’ moeten evenals alle andere beelden niet letterlijk worden opgevat.
Ontzagwekkend en vertroostend
Duidelijk wordt dat Openbaring geen chronologische beschrijving van de geschiedenis biedt. Wel tekent het een ontwikkeling die naar een climax leidt.
Ontzagwekkend en vertroostend. Na het definitieve oordeel over Gods vijanden (de val van Babel/Rome) wordt in een laatste visioen het nieuwe Jeruzalem als de bruid getoond. Dan komt (eindelijk) de Bruidegom terug en zal het nooit meer nacht zijn.
Ik heb veel waardering voor dit boek. De grondige en pastorale uitleg helpt ons om de boodschap van de Openbaring voor ons en onze tijd te verstaan en te bespreken.
N.a.v. Ds. A.W.J. Theunisse, Mensenzoon tussen de kandelaren. Bijbelstudies uit het gehele boek Openbaring (Artios Bijbelstudies), uitg. Groen, Heerenveen; 174 blz.; € 14,99.