In de open lucht

Door: P.J. Vergunst

Actualiteit

29-08-2023

De enige zal ik niet zijn die tot voor kort nooit gehoord had van de stichting Keelbos, een platform dat zich inzet voor homo-ontmoetingsplaatsen. Toen ik las dat deze plekken zeker een functie hebben voor mensen uit de Biblebelt, wilde ik er meer van weten.

Het was laat geworden op die zomerse avond, nadat ik een jonge predikant, werkzaam in zijn eerste gemeente, bezocht had. De rit naar huis zou nog zeker een uur duren, toen een rood lampje in de auto aangaf dat het koelwater onder het minimum gekomen was. Ik belandde op een parkeerplaats naast de snelweg, door Rijkswaterstaat een verzorgingsplaats genoemd, en moest door een miscommunicatie extra lang geduld hebben tot de Wegenwacht kwam. Bij wat ongeduld voegde zich veel ongemak, toen ik al drentelend doorkreeg dat dit tevens een homo-ontmoetingsplaats was. Hoe reageer ik op deze stille plek, als er straks mannen tussen de donkere bomen tevoorschijn komen? Vooral hield het me bezig wat mannen beweegt om in deze setting met seksualiteit bezig te zijn.

Utrecht

In Nederland is het hebben van seks in de open lucht toegestaan, mits ongezien. Sowieso gaat de wet die dit toestaat, voorbij aan het feit dat seksualiteit door onze Schepper bedoeld is binnen de veiligheid, intimiteit en daarom ook de beslotenheid van het huwelijksverbond tussen man en vrouw. Niet voor niets dragen we als mensen kleding, door God aan de mens gegeven (Gen.3:21), kleding die de mens van dieren onderscheidt.

Met name de stad Utrecht heeft voor homoseksuelen in dit opzicht een geschiedenis. Toen een storm de Domkerk in 1674 verwoestte, werden de brokstukken van de kerk langere tijd een ontmoetingsplek voor homoseksuelen. Een halve eeuw later werden achttien homoseksuelen, nadat hun contacten ontdekt werden, ter dood veroordeeld en gewurgd. In vele opzichten is hier sprake van een aangrijpende gebeurtenis. Het homomonument uit 1999 op het Domplein verwijst ernaar.

Morele opvattingen

Evenals we prostitutie scherp afwijzen, doen we dit met het bestaan van homo-ontmoetingsplaatsen, ook al wordt die afwijzing door voorstanders gezien als uiting van morele opvattingen (alsof daarmee iets mis is), verkeerde sentimenten of egoïstisch gedrag. Als zij homo-ontmoetingsplaatsen beschouwen als een vorm van recreatie, als lakmoesproef voor homo-erkenning, als essentieel voor de sociale cohesie tussen homo’s, dan verschillen we radicaal van mening.

Het is de Stichting Platform Keelbos, die twintig jaar geleden opgericht werd als belangenorganisatie voor homo-ontmoetingsplaatsen. Aanleiding was in 2003 het besluit van Rijkswaterstaat om de parkeerplaatsen langs de A79 – Keelbos en Ravensbos – te sluiten, parkeerplaatsen die in de regio van het Heuvelland in Limburg belangrijke sociale ontmoetingsplekken waren, met name voor homoseksuelen. Om die reden werden ze homo-ontmoetingsplaatsen genoemd.

Multi-seksueel

Recent kwam de stichting Platform Keelbos in het nieuws, omdat zij het beleid van Rijkswaterstaat laakte, die soms bomen kapt of ergens een hek plaatst, zodat mannen hier in hun ontmoetingen last van hebben. Op diverse plaatsen procedeert de stichting tegen gemeenten of tegen Rijkswaterstaat, omdat Keelbos meent dat mannen gehinderd worden in het ‘cruisen’. Cruisen? Het werkwoord betekent onder meer ‘op jacht gaan naar andere homoseksuelen’ of ‘iemand oppikken voor de seks’.

Een woordvoerder van Keelbos heeft bij de rechtbank laten weten dat ‘cruisen onderdeel is van onze cultuur’ en dat de overheid vergeet dat we leven in een multi-seksuele samenleving. Dat Nederland multicultureel is, dat is geen nieuws, maar dat de overheid vergeet dat we multi-seksueel zijn, las ik niet eerder.

Sociale functie

Ook Movisie doet in dit debat een duit in het zakje, het landelijke kennisinstituut dat onderzoek doet naar sociale vraagstukken en daarin onder meer samenwerkt met de overheid. Een woordvoerder van Movisie spreekt van de sociale functie van homo-ontmoetingsplekken (‘Even stoom afblazen bij gelijkgestemden kan belangrijk zijn’) en voegt een opvallender waarneming toe: ‘Veel ontmoetingsplekken zijn te vinden op of rondom de Biblebelt, waar mannen lang niet altijd uit de kast durven komen.’

Een aangrijpende werkelijkheid is dit: mannen die zich rekenen tot de gereformeerde gezindte, ervaren geen veiligheid om hun seksuele identiteit bekend te maken, ontmoeten andere mannen in de open lucht in een context waarin wisselende seksuele contacten aan de orde zijn. En mensen noemen dit recreatie, kwalificeren dit als sociale cohesie en verklaren multi-seksueel als de norm. En… dit alles gaat leden van christelijke gezinnen niet voorbij.

Hart van homo’s

Laten we dankbaar zijn voor het werk van een stichting als Hart van homo’s, waarbij (jonge) mensen geleerd wordt vanuit hun relatie met God om te gaan met hun homo-zijn, met hun seksualiteit, of voor de toerusting vanuit Bijbels Beraad M/V. Tegelijk, stichtingen doen altijd aanvullend werk, ontwikkelen een specialisme in dingen die we van gezinnen en gemeenten niet kunnen verlangen. Ondertussen gebeurt het daar wel, de vorming van kinderen en jongeren in gezin en kerk. Beter nog dan het verwerpen van een notie als multi-seksueel is het inscherpen van de woorden van God, van Zijn heilzame geboden, van Zijn troostrijke beloften.

Daar mag ook veiligheid gecreëerd worden om gedachten en gevoelens ten aanzien van onze seksuele identiteit te uiten, daar zijn de oefenplaatsen om naar elkaar te luisteren en samen het onderwijs van de Heiland der wereld te ontvangen, te verinnerlijken. De Amerikaanse theoloog Carl Trueman zegt in zijn boek Een vreemde nieuwe wereld: ‘We moeten ons gezamenlijke kerkelijke leven zo hervormen dat het ons innerlijke leven op de juiste manier gaat vormen.’

Dat onderwijs van Jezus geldt uiteraard in gelijke mate heteroseksuele mensen. Hoe ontspoord het denken en doen in ons land ook hierin is, ontdekten we deze zomer diverse (!) keren op onze kleine camping in een stukje Noord-Frankrijk. Die paar tenten of caravans vormen voor even een mini-samenleving waarin alles passeert. Het maakt je tot voorbidder voor medekampeerders. Ik beperk me tot het meest opvallende.

Nieuwe vriendin

Op de derde dag van ons verblijf zagen we hem ineens, een man van achterin de dertig. We groetten elkaar en hij vertelde binnen een minuut dat hij vakantie houdt ‘met mijn nieuwe vriendin, omdat ik vorig jaar gescheiden ben’. Was het hierbij gebleven, woorden had ik er niet aan gespendeerd. In de nacht – om 2 uur én om 5 uur – bedreef het jonge stel echter de liefde met een zodanig volume dat andere campinggasten er onbedoeld en ongewild getuige van waren. Vermaningen van mijn Vlaamse buurman waren zonder effect, behalve dan dat later ook overdag het luidruchtige liefdesspel gehoord werd.

Was het hierbij gebleven, ik had het niet opgeschreven – maar zij vertelde tijdens een gezamenlijke maaltijd met campinggasten dat ze thuis man en kinderen van vijf en zeven jaar had. Haar echtgenoot vond het goed dat ze deze zomer ook een week met haar nieuwe vriend op stap was.

Fundamenten

Welke woorden geef je hieraan? Hoe schaamteloos kan het leven worden als een huidig geluksmoment domineert boven noties als trouw, zelfbeheersing en ook liefde? En wat betekent het voor die twee kinderen, die in hun opvoeding normaal moeten vinden wat het niet is? Op zulke momenten – bij een totale omkering van waarden, waarbij een moreel standpunt weggewuifd wordt – denk je aan Psalm 11, waar David een constatering laat volgen door een vraag: ‘Voorzeker, de fundamenten worden omvergehaald! Wat kan de rechtvaardige dan doen?’

Rechtvaardigen, dat zijn hier de mensen die rekenen met de wijsheid van onze Schepper, van Hem Die recht heeft op ons leven en Die ons zegenen wil als we wandelen op de wegen van Zijn wet. Die rechtvaardigen leert hij in Psalm 11 niet in paniek te raken, maar opwaarts te kijken: ‘De troon van de HEERE staat in de hemel.’ Hij is in ‘Zijn heilig paleis’, Hij heeft rechtvaardige daden lief.

Hoeksteen

Houvast ligt hierin voor de kerk van Christus, als denken over multi-seksualiteit niet alleen de Schepper onteert en ons welzijn schaadt, maar ook de structuur van onze samenleving aantast. Het gezin als hoeksteen van de samenleving – dat was lang een motto van christelijke politieke partijen. Zonder hoekstenen is er geen stabiliteit.

Achterhaald zijn deze woorden voor het geheel van onze maatschappij, niet het minst nu veertig procent van de huwelijken eindigt in een echtscheiding en dertig procent van de kinderen opgroeit in een gebroken gezin. En dan denken we problemen weer op te lossen door meer geld te spenderen aan de jeugdzorg.

Wie God verlaat heeft niets te vrezen, zo heette de bundel essays uit 1997 van de ex-gereformeerde romanschrijver Maarten ’t Hart. Zelden bevatte een titel zo’n grote misvatting. De christelijke gemeente belijdt het zingend én catechiseert zo tegelijk haar jongeren:

Wie God verlaat, heeft smart op smart te vrezen;
maar wie op Hem vertrouwt, op Hem alleen,
ziet zich omringd met Zijn weldadigheen.

Zijn goede daden, daarom gaat het, daden die voortkomen uit liefde, trouw, barmhartigheid. En de christen weerspiegelt die, in de kleine kring van zijn leven, in de zomer op zijn camping en daarna in het gewone leven. Opdat Gods orde onze wanorde herstelt.