Langzamerhand promoveren steeds meer predikanten van de Gereformeerde Gemeenten. Zo ook ds. H. Brons uit Moerkapelle, die in juni in Apeldoorn aan de TUA promoveerde op de prediking van de nadere reformator Abraham Hellenbroek. Spoort deze ‘oude schrijver’ actief aan tot geloof?
Hellenbroek is vooral bekend geworden via zijn catechisatieboekje Voorbeeld der Goddelijke waarheden (1706). Hij werd in 1658 geboren te Amsterdam en overleed in 1731 te Rotterdam. Na Zwammerdam, Zwijndrecht en Zaltbommel kwam hij in 1695 als predikant in Rotterdam. Daar heeft hij de rest van zijn leven gediend.
Hellenbroek maakte deel uit van de beweging van de Nadere Reformatie, die streefde naar geestelijke vernieuwing van kerkleden, gemeenten en samenleving. In dat kader preekte hij vaak, schreef hij zijn catechesemethode en publiceerde verschillende geschriften, waarvan de bekendste zijn: De evangelische Jesaja (1702-1710), een vierdelige verklaring van de profeet, Het Hooglied van Salomo (1718-1720), een eveneens omvangrijke uitleg, en De kruis triomph van Vorst Messias (1737), over het lijden en sterven van Jezus Christus. Deze drie werken zijn meer bewerkte preken dan commentaren.
Drievoudige route
Ds. Brons focust zich op twintig voorbeeldpreken van Hellenbroek en geeft hiervan eerst een samenvatting. Vervolgens analyseert hij de preken aan de hand van vragen als: Hoe komt de Naam van God aan de orde? Op welke manier verwerkt de prediker de taal van de Schrift in de preek? Hoe ziet Hellenbroek zijn hoorders en hoe verhoudt hij zich tot de gemeente? Krijgen we uit de preken een beeld van de prediker? Dit onderzoek mondt uit in de vraag wat Hellenbroek van zijn hoorders verwacht.
Na deze preekanalyse verdiept Brons zijn onderzoek door theologische trefwoorden daarin op te sporen die Hellenbroek gebruikt in zijn catechisatieboekje. Voorbeelden hiervan zijn: Godsbeeld, mensbeeld, zonde, Christus, Heilige Geest, aanbieding van het Evangelie, levensstijl, gebed en de toekomst. Via deze drievoudige route stelt Brons twee hoofdvragen: Wat is het karakteristieke van de prediking van Hellenbroek? En: Hoe verhoudt Hellenbroeks prediking zich tot het homiletisch lesmateriaal van zijn leermeesters en tot zijn catechesemethode?
Kenmerken
In de twintig preken, die vooral uit de profeten en de evangeliën komen, vallen een paar kenmerken op. In de eerste plaats is Hellenbroeks tekstkeuze volgens Brons weloverwogen doordat deze bijvoorbeeld staat in het kader van een serieprediking of van de lijdenstijd.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 11 januari 2024. Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!