Orthodox voor beginners

‘Het concilie van orthodoxe kerken gaat door, ondanks de afwezigheid van de Russisch-Orthodoxe Kerk’, schrijft ds. G. van Meijeren.

De oecumenisch patriarch Bartholomeüs I, geestelijk leider van de ongeveer driehonderd miljoen orthodoxen wereldwijd, arriveerde op Kreta, waar het concilie plaatsvond. Het was de eerste vergadering van alle veertien orthodoxe kerken ter wereld sinds het jaar 1054 en daarmee een oecumenische bijeenkomst van historische allure.

Maar wat betekent een concilie en hoe zit het ook al weer met de Orthodoxe Kerk? Daarover stonden in verschillende media informatieve stukken, vaak in vraag en antwoordvorm.

Reformatorisch Dagblad

Maarten Stolk schrijft in het Reformatorisch Dagblad onder meer het volgende:

Wat zijn orthodoxe kerken?

‘De Orthodoxe Kerk, ook wel Oosters-Orthodoxe Kerk genoemd, ziet zich als de voortzetting van de ene, heilige, katholieke en apostolische kerk. Het Griekse woord orthodox betekent letterlijk ‘recht in de leer’. De Orthodoxe Kerk kent een groot aantal kerken met elk een eigen hoofd. Meestal zijn ze nationaal georganiseerd. Wereldwijd zijn er ongeveer driehonderd miljoen mensen lid van een van de orthodoxe kerken.

In 1054 vond er een scheuring plaats tussen het oostelijke en het westelijke deel van het christendom. De Rooms-Katholieke Kerk (Rome) en de Orthodoxe Kerk (Constantinopel) gingen gescheiden verder.’

Wat is een orthodox concilie?

‘Een vergadering van de veertien autonome orthodoxe kerken, ook wel panorthodoxe synode genoemd. De zogenoemde primaten van deze kerken leiden ieder een delegatie van maximaal 24 bisschoppen (en zes adviseurs) – een symbolische verwijzing naar de 24 oudsten om de troon van Christus (Openbaring 4). 

Volgens de orthodoxen is de komende synode het eerste oecumenische concilie sinds 787, dat in Nicea plaatsvond. De oecumenisch patriarch Bartholomeüs, aartsbisschop van Constantinopel, roept de vergadering bijeen. Hij heeft het ‘ereprimaat’ binnen de Orthodoxe Kerk: hij is de eerste onder zijn gelijken. Bartholomeüs zit het concilie ook voor.’

Waar wordt het concilie gehouden?

‘De voorbereidingen op het concilie begonnen al in de jaren zestig van de vorige eeuw. Door meningsverschillen tussen het oecumenisch patriarchaat in Constantinopel en de patriarch van Moskou lukte het tot dusverre niet om iedereen aan de vergadertafel te krijgen. Moskou bleef lange tijd het primaatschap van Constantinopel betwisten, onder meer omdat meer dan de helft van alle orthodoxen lid is van de Russisch-Orthodoxe Kerk.

Het concilie staat gepland van 19 juni, het orthodoxe pinksterfeest, tot 27 juni in de stad Chania op Kreta. De synode zou eerst plaatsvinden in de kerk van Haghia Irene in Istanbul, de plaats waar in 381 ook het tweede oecumenisch concilie werd gehouden. De keus voor het neutrale Kreta zou zijn gemaakt onder druk van de Russische kerk, als gevolg van de spanningen tussen Rusland en Turkije. De kerk noemt zelf de ‘geopolitieke situatie’ als reden voor de verhuizing.’

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van 1 juli 2016. (We hebben momenteel een mooi aanbod voor nieuwe abonnees.)