column

Gezag van de leraar

De kern van de problematiek in het huidige onderwijs is een crisis van het gezag. De oorsprong daarvan ligt in de jaren '60.

De omslag in deze jaren is in een paar kernwoorden te vatten: de mens wordt vrijgevochten, assertief en antiautoritair. Het gaat om de egoïstische zorg voor de eigen, individuele ontplooiing. Deze gedachte is landelijk zo dwingend neergezet, dat ook het christelijk onderwijs hier geen duidelijk weerwoord op had.

In feite werd er een nieuw geloof gepredikt. Vooral de universiteiten hebben daar de eerste gevolgen van ondervonden in de jaren ’70. De linkse profetie van het marxisme predikte bevrijding van het klassenonderscheid: kennis moest aan het hele volk, aan ieder individu ten goede komen. Dit ging gepaard met het einde van het verschil tussen de hoge en de lage cultuur: Suske en Wiske kwamen op gelijke hoogte met Shakespeare en Pascal. Deze uitholling van kennis heeft uiteindelijk via de onderwijsvernieuwingen alle lagen van het onderwijs bereikt.

Deze ontwikkeling heeft ook geleid tot een sterk wantrouwen tegen onderwijzers en leraren. Er moest een ander type leraar komen. Eén die veel meer gericht was op het individu en de unieke kansen van ieder kind. Hij moest vooral niet te veel zijn eigen stempel op de lessen drukken. De leerling en zijn wensen stonden immers centraal?

Deze dwingende herinrichting van het onderwijs is fnuikend geweest voor de vakinhouden en de waardering van het vakmanschap van de docent. Er wordt nog steeds veel tijd gestoken in modieuze didactiek, waarin vooral de individuele leerling en zijn beleving centraal staan. Hoe mooi en bruikbaar dit ook kan zijn, we moeten beseffen dat deze kunst van onderwijzen niet gericht is op het tot stand brengen van iets als autoriteit. Ze past niet bij het beeld van een docent als gezagsdrager die recht van spreken heeft.

Voor het onderwijs zou het een stap in de goede richting zijn als goed opgeleide, belezen christendocenten echt verantwoordelijkheid krijgen en nemen voor het leerproces van de leerling. Dan pas zal iets van gezag teruggewonnen worden. Anno 2011 heeft de leerling nog steeds respect voor een docent met kennis van zaken, die met gezag kan onderwijzen.

R. Toes