column

Moderne kunst

Wat moet je met de ‘Pindakaasvloer' van Wim T. Schippers?

Vakantietijd is voor velen – ook voor mij – museumtijd. Zo liep ik enkele jaren geleden door het Reine Sofiamuseum in Madrid. In dit museum is het wereldberoemde schilderij van Pablo Picasso, Guernica, te bewonderen. Opvallend is ook een schilderij van Barnett Newman, ‘Acrilo sobre lino’. Newman is de meester van het zogenaamde minimalisme. Zijn schilderij omvat niet meer dan een blauw, een wit en wederom een blauw vlak.

Moderne kunst kan heel boeiend en inspirerend zijn. Een schilderij als van Newman kan ik echter niet zo waarderen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de ‘Pindakaasvloer’ van Wim T. Schippers, die vorig jaar te bewonderen was in het museum Boijmans-van Beuningen.

Iets ‘mooi’ vinden is inmiddels niet meer gekoppeld aan regels. Regels horen immers bij een burgerlijke smaak en dienen om mensen in of uit te sluiten. Iedereen hoort erbij, toch? Het gevolg is dat de goede smaak gekanteld is: een pindakaasvloer concurreert met de ‘Nachtwacht’ en op het gebied van muziek is Bach hooguit van hetzelfde niveau als de Rolling Stones en De Dijk.

Dit voelt niet goed. Als ik in een museum te snel langs schilderijen van bijvoorbeeld Velasquez, El Greco en Tinteretto loop, gaat dit bij mij gepaard met een zekere gewetenswroeging. Met schilderijen als van Newman heb ik dat niet. Snel doorlopen kan prima. Je hebt immers vaak een bibliotheek van uitleg nodig om er iets van te begrijpen.

Nog meer moeite heb ik met het doel dat veel moderne kunst lijkt te hebben: ontregelen, destabiliseren. Wat moet je met een pindakaasvloer, met blauw-wit-blauw? Kunst, schoonheid heeft voor mij iets te maken het ambachtelijke, met goedheid en waarheid.

Onlangs las ik een prachtig stuk van de rooms-katholieke priester Antoine Bodar. Hij heeft liever dienende kunst dan de zelfmiddelpuntige moderne kunst. Bodar: ‘In ons tijdsgewricht is het de opdracht om aan de kunsten opnieuw een verbond aan te gaan met de schoonheid. Laten de kunsten verheffen in plaats van verlelijken. Het zijn de kunstwerken die aansporen ook het christelijke ideaal niet te verliezen of te begraven, maar met trots en gloed uit te dragen.’ Ik lees liever deze taal dan de verwarrende interpretaties van sommige vormen van moderne kunst.

R. Toes