column

Studieschuld

Onlangs was in het nieuws dat de gezamenlijke schuld die studenten opbouwen, weer is opgelopen. Nu is de rente laag en zullen veel studenten later de lening redelijk eenvoudig terug kunnen betalen, maar principieel zit er iets mis.

Het ministerie van Onderwijs beschouwt studeren vooral als een ‘investering in jezelf’. Dus worden studies gestimuleerd die een goed perspectief bieden op de arbeidsmarkt. Zo domineert de markt en dat leidt, als altijd, tot verschraling. We hebben juist mensen nodig die de dominantie van de markt ter discussie kunnen stellen. Die een idee hebben van het goede leven, zodat begin en eind van het leven niet alleen een kwestie zijn van techniek plus zelfbeschikkingsrecht. De klimaatverandering vraagt niet alleen om technische oplossingen, maar ook om een gesprek over welk menselijk leven ons voor ogen staat. Dat gaat niet lukken als studenten geen tijd en geen geld hebben, en studies vooral praktisch gericht zijn. De grote, trage vragen vereisen tijd en aandacht – en dus ook geld. Helaas zit alles wat niet praktisch, meetbaar en winstgevend is in de verdrukking.

Wat voor samenleving zijn we aan het worden, nu de zorg steeds meer gaat kosten en er op onderwijs nog altijd wordt bezuinigd, ondanks recente toezeggingen voor meer geld? Natuurlijk zijn de investeringen voor ouderen nodig, maar voor jongeren niet minder. Zij vormen de toekomst. Hoe ziet de samenleving er straks uit als de slimste jongetjes en meisjes van de klas allemaal technische studies gaan doen omdat de BV Nederland daarom vraagt? 

Gelukkig kunnen gezonde tegenbewegingen klein beginnen. Eigenlijk oefenen we er al mee als we naar de kerk gaan: een inefficiënte bezigheid waarvan het praktisch nut moeilijk is aan te tonen. We krijgen er hopelijk zicht op een nieuwe werkelijkheid, die wij niet maken, maar die zich wel laat delen; in woorden, rituelen, daden. Dat hebben we hard nodig. Anders weten we straks van bijna alles hoe het werkt, maar van bijna niets wat de zin ervan is. Zo bouwen we een enorm tekort op. Dát is onze gezamenlijke studieschuld. 

A. Huijgen