blog

Inbreng van christenen kan het verschil maken

Barmhartige politici nodig

Waarom vinden we de verkiezingen voor de Tweede Kamer elke keer niet alleen interessant, maar vooral spannend? Omdat de uitslag ons er concreter dan op andere momenten bij bepaalt hoe ver de secularisatie in ons land voortgegaan is.

De ondertitel van het nieuwste boek van de Leidse theoloog dr. Eginhard Meijering is duidelijk: de ondergang van de christelijke politiek. Hij onderzocht ‘hoe God verdween van het Binnenhof’. Waar in het grootste deel van de twintigste eeuw de Bijbel in Kamerdebatten op tafel kwam en van betekenis geacht werd voor allerlei vraagstukken – of het nu de spoorwegstaking betrof of de toetreding van socialisten tot de regering -, is het de laatste decennia snel gegaan. De auteur concludeert dat het Woord van God alleen voor ChristenUnie en SGP relevant is voor het politieke handelen.

Hervormde Barnevelder

Zo’n conclusie roept altijd weerstand op bij orthodoxe christenen die actief zijn binnen het CDA en die op die plaats – nogal eens in gemeenteraden van orthodox-christelijke dorpen – de waarden en normen van het Evangelie voor het voetlicht proberen te brengen. En de verkiesbare plaats voor de hervormde Barnevelder Jacco Geurts laat zien dat het CDA de inbreng van een gereformeerdebonder van belang vindt – evenals trouwens de stemmen die zijn kandidering op zal leveren.

Die lijn laat onverlet dat er ook een andere lijn is. Waar we in het beginselprogramma van de partij lezen dat ‘de voortdurende toetsing aan de Bijbel het kenmerk van de politieke overtuiging is’, lezen we in het verkiezingsprogram inzake identiteit niet veel meer dan dat de partij het belang van religie in het publieke leven erkent. En dat is jammer. Dan verbaas je je er ook niet over dat immateriële zaken bijvoorbeeld nauwelijks een rol speelden in het onderlinge debat van zes prominente CDA’ers die graag lijsttrekker wilden worden.

Ondertussen hebben we in Nederland het CDA zeker nodig als een van de voorvechters voor de vrijheid van godsdienst. Bij zijn keuze voor het radicale midden is uitgesproken dat de partij zich actief zal keren tegen de breed levende gedachte dat godsdienst en geloof geen plaats in het publieke leven mogen hebben.

Materiële welvaart

Daarmee hebben we tegelijk het voor christenen grootste issue bij de komende verkiezingen. Nee, dat is niet de visie op Europa of de hoogte van de noodzakelijke bezuinigingen. Daar richten de meeste seculiere partijen zich wel op. Nu de verdere opbouw van de materiële welvaart stagneert en ons land de gevolgen van de toenemende globalisering ervaart, zien we de vanouds grote politieke partijen zoeken naar een passend antwoord, naar de richting die onze samenleving in moet slaan.

Dat is lastig voor CDA, VVD, PvdA, die de kiezersgunst steeds meer moeten delen met populistische partijen, partijen die de werkelijkheid waarin Nederland zich bevindt, ontkennen.

Barmhartigheid

Ook christenen die een roeping in de politiek ontvingen, hebben een visie op de praktische politiek, de concrete inrichting van de samenleving. Vooral zal het hen er in de aanloop naar 12 september om gaan de heilzame geboden van God voor het voetlicht te brengen en te vertalen in beleid. Met dankbaarheid – want die mogen we naast de zorg over de toekomst van ons land niet vergeten – zien we hoe christenen zich hier de afgelopen kabinetsperiode opnieuw voor ingespannen hebben. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van Esmé Wiegman, het CU-kamerlid dat nu terugtreedt en zich de voorbije tijd vanuit het bijbelse begrip barmhartigheid sterk maakte voor kwetsbare groepen, voor het (ongeboren) leven. Waar zij vanuit de visie dat de mens beelddrager van God is en blijft tot beleid wilde komen, ontdekten we tegelijk de scherpste weerstand: ‘Zodra je bedenkt dat het een verbetering is als er minder gehandicapten komen, zijn gehandicapten inderdaad niet meer welkom.’ Het woord abortus valt dan al snel.

Aanvaarde moties

Tegen deze achtergrond is het trouwens mooi dat uit onderzoek van de Volkskrant bleek dat in de kabinetsperiodes van Balkenende IV en van Rutte er honderd moties van Wiegman zijn aangenomen, wat geen enkel kamerlid haar kan nazeggen. Ook de SGP bleek in dit opzicht succesvol. We leren er uit dat politiek bedrijven vanuit een kleine christelijke partij meer is dan het laten klinken van een getuigenis, maar wel degelijk effect heeft in de aandacht voor tienermoeders, de palliatieve zorg en tal van andere thema’s.

De nadruk die de SGP in haar verkiezingscampagne legt op de steun aan Israël is er eveneens een belangrijk voorbeeld van. Wie volgende week het stemhokje negeert – die christenen zijn er altijd nog, en soms hanteren ze er vrome redenen voor -, is daarom verkeerd bezig. Het is goed als de christelijke partijen hun concrete resultaten voor het voetlicht kunnen brengen en zo laten zien waar hun inbreng het verschil maakt.

Extra beveiliging

Christenen zullen zich daarom op weg naar het stemhokje vooral af moeten vragen op basis van welk partijprogramma de geboden van God het meest vertaald worden in het publieke leven. Waar de seculiere partijen dus vooral focussen op de verhouding tot Europa en de hoogte van de bezuinigingen, kunnen ze het tegelijk niet laten invloeden die op een religie gebaseerd zijn, als slecht voor onze maatschappij te benoemen.

De overspannenheid in de media en de politiek die Nederland op dit terrein gaat kenmerken, maakte de afgelopen weken dat CU-leider Slob als het ware moest koorddansen om de visie van zijn partij op de participatie van homoseksuele mensen uit te leggen. Zijn SGP-collega Van der Staaij overkwam ongeveer hetzelfde na een gesprek over abortus en verkrachting. Het zegt veel als politici op zulke mensen extra beveiligd moeten worden.

Den Haag

Het zegt ook veel over Nederland dat we inmiddels weten dat de gemeente Den Haag geen stembureaus in kerkgebouwen meer wil huisvesten, om in fysieke of psychologische zin geen barrières op te werpen voor de burger. Hoe traumatisch kan het blijkbaar zijn om door een kerkdeur binnen te gaan… Nee, we doen er niet cynisch over, maar staan wel verbaasd dat dit voorstel verdedigd wordt door de Haagse burgemeester Van Aartsen, geboren in een hervormd gezin, zoon van een minister die behoorde tot de Anti-Revolutionaire Partij. De aanloop naar 12 september is als een barometer, die ons informeert over de geestelijke wind die door Nederland waait.

Laten christenen – als mensen die niet willen leven bij de waan van de dag – gericht blijven op de grote thema’s waar het in de samenleving om gaat. Ons belang reikt gelukkig veel verder dan onze portemonnee. En daarom moeten we die bezinning niet overlaten aan alleen economen. Zoals elke kerkenraad ermee gediend kan zijn dat hij een agrariër in zijn midden heeft – een man die meer in de buitenlucht verblijft dan dat hij achter zijn computer zit -, zo geldt dat voor ons parlement ook. De afname van het aantal voormalige agrariërs onder de Kamerleden is een van de opvallendste verschuivingen van de afgelopen jaren.

Veilig stellen?

Verkiezingen voor de Tweede Kamer, ze hebben ons de afgelopen jaren afgeleerd om te rekenen, te tellen. En we hebben geleerd ons houvast niet te zoeken in mogelijkheden en pogingen om onze invloed te vergroten. Het mag ons om zoveel meer te doen zijn dan het veilig stellen van verworvenheden, van subsidies voor organisaties en activiteiten. Laten christenen openbaar komen als mensen die eigenbelang niet laten prevaleren.

We denken na over hoe Gods heilzame geboden in de gebrokenheid van het maatschappelijke leven leidraad kunnen zijn, ook ten goede komen aan mensen die daarvan niet willen weten. Wanneer het gesprek stokt en het debat niet mogelijk is, leven we in ons dagelijkse doen en laten het Evangelie. Op weg naar de stad van God.

Als Paulus aan Timotheüs schrijft over de strijd van het geloof, die zich afspeelt in een wereld die door hebzucht gekenmerkt wordt en waarin mensen ‘wegzinken in verderf en ondergang’ (1 Tim. 6), wijst de apostel op de komende verschijning van Christus, de ‘alleen machtige Heere, de Koning der koningen en Heere der heren’. Onder Zijn heerschappij kunnen we ook na 12 september verder.

P.J. Vergunst