blog

Vereniging voor migrantenkerken bestaat 15 jaar

Kerkdiensten in 75 talen

Wie de komst van de vreemdeling naar Nederland vooral als een probleem ziet, gaat voorbij aan zegen die andere culturen ons ook kunnen brengen. Een moment om daarbij stil te staan is het jubileum dat Samen kerk in Nederland 13 oktober 2012 viert.

Het blijft een schatting, omdat christenen uit andere landen en culturen in ons midden niet altijd te traceren zijn. Maar wie vaststelt dat er ongeveer 800.000 christenmigranten in Nederland zijn, zal er niet veel naast zitten. Wekelijks wordt er daardoor in de samenkomsten van de gemeenten – in mooie kerken, maar ook in garages in de Amsterdamse Bijlmer – in 75 talen de lof van God gezongen, wordt er tot Hem gebeden. Dat wijst ons op de veelkleurigheid van de gemeente van de Heere Jezus Christus.

Psalm 87

Psalm 87 zingt over Jeruzalem, de stad van God. Want in haar midden zijn heerlijke dingen gebeurd: Egypte en Babel hebben God leren kennen, evenals de Filistijn en de Tyriër. De Heere schrijft de namen van de volken op, en zegt: Deze is daar geboren. En we zingen mee:

Rahab en Babel zullen U behoren,

ja, volk na volk buigt eenmaal voor Hem neer

en ieder land erkent Hem als de Heer,

o moederstad, uit u is elk geboren.

Het is het wonder van het Pinksterfeest dat het Evangelie tot de heidenen gekomen is, zodat de volken van de aarde mogen delen in het verbond met Israël. Christus is de hoeksteen geworden van het huis van God – hoewel aanvankelijk door de bouwers veracht. Onder alle volkeren van de aarde heeft de Vader Zijn kinderen, dankzij het offer van de Zoon en het werk van de Geest.

Toekomst

En, het wordt nog veel heerlijker. Als de voleinding van de wereld er is, zal elk schepsel in de hemel en op de aarde zeggen: ‘Aan Hem Die op de troon zit, en aan het Lam zij de dankzegging, de eer, de heerlijkheid en de kracht in alle eeuwigheid.’ Die toekomst is voor de kerk van Christus troostvol. Het is een reden om met onze jongeren te spreken over de loopbaan van het geloof, ook elkaar aan te sporen tot de volharding. Want voor die toekomst werkelijkheid is, blijft er de aanvechting, is er verdrukking, de gróte verdrukking zelfs.

De aanwezigheid van christenen uit allerlei culturen in ons land is een voorbode van wat komen zal, een illustratie van het werk van God op aarde. Hun presentie is ook een relativering van de vormen waarin het kerk-zijn in Nederland de eeuwen door gestalte gekregen heeft. God kan ook gediend worden zonder de Statenvertaling, zonder de herziening – hoe dankbaar we voor beide zijn.

Ontheemd

Hoe zou ik het vinden als mijn gezin om economische redenen of vanwege de vervolging van christenen moest vluchten naar Marokko of wanneer we in Ecuador terechtkwamen? Zou ik me aansluiten bij de lokale christelijke gemeente – of zouden de taal en het geheel van de cultuur en alle uitingsvormen een barrière zijn om te delen in alles wat de kerk te delen heeft?

Het is voor ons een theoretische vraag. Veel inlevingsvermogen is er echter niet voor nodig om te beseffen dat Indonesiërs, Ethiopiërs en Tanzanianen in onze westerse wereld ontheemd zijn.

Voor hen is vijftien jaar geleden Samen Kerk in Nederland opgericht. Nadat er al enige jaren een platform was waarop Surinaamse, Indonesische en Molukse kerken elkaar ontmoeten, kwam in 1997 de vereniging Samen Kerk in Nederland van de grond, waarbij momenteel 74 kerken en geloofsgemeenschappen aangesloten zijn en die een achterban van 65.000 leden telt – nog geen tien procent dus van het geschatte aantal migrantenchristenen. De reden ervan is dat de meeste migrantenchristenen geen weet hebben van het bestaan van SKIN.

ChristenUnie

Laten we eerlijk erkennen dat er af en toe wel een verdwaalde opmerking over migrantenkerken gemaakt wordt, maar dat ze voor (orthodoxe) christenen in Nederland nog heel weinig zichtbaar zijn. Het is de ChristenUnie die bij de samenstelling van de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen in 2006 Cynthia Ortega een verkiesbare plaats gunde, de uit Curacao afkomstige vrouw die tot vorige maand in het parlement zat. Door Ixora Balootje als negende op de kandidatenlijst te plaatsen, liet deze partij opnieuw zien dat ze oog heeft voor de migrantenchristenen in ons land.

Ik heb de idee dat de Protestantse Kerk in Nederland zoekt op welke wijze ze meer vorm kan geven aan haar relatie met de migrantenkerken in onze nabije omgeving. Precies twee jaar geleden sloot ze voor het eerst een partnerovereenkomst met een buitenlandse kerk, namelijk de Presbyteriaanse Kerk van Ghana. In Den Haag en Amsterdam zijn Ghanese kerken te vinden.

Huisvesting

Het is waardevol te overwegen wat de kerk meer kan betekenen voor broeders en zusters uit een andere cultuur. Tot christelijke gastvrijheid hoeven we elkaar niet meer op te roepen, nadat Paulus dit in het gedeelte over de onderlinge liefde uit Romeinen 12 al gedaan heeft: ‘Leg u toe op de gastvrijheid.’ Dat is sowieso het scheppen van ruimte voor christenmigranten om op andere plaatsen hun erediensten te houden dan in garageboxen. Herbergzaamheid heeft te maken met het creëren van ruimte: in je hart, in je agenda, op je begroting. Sinds 2004 helpt de stichting de Bijlmerkerk hen concreet in het zoeken naar een passende huisvesting. Zo voorkomen we dat christenen van elders verstrikt raken in bijvoorbeeld de Nederlandse regelgeving.

Lukt het op het niveau van de landelijke kerk nog wel om tot een contact met de migrantenkerken te komen, op plaatselijk vlak komt er minder van de grond. We zouden daar creatiever in kunnen worden. Hoe zinvol het jaarlijkse uitje van de kerkenraad naar De Wandelende Tak in Amsterdam of naar De Herberg in Oosterbeek ook is, waarom zouden we deze zaterdag vol bezinning en ontspanning niet doorbrengen bij een zustergemeente uit een andere cultuur? Of waarom nodigen we de Koreaanse gemeente uit Leidschendam of de Perzische Koresgemeente met haar kantoor in Harderwijk en erediensten in Apeldoorn niet uit om (een deel van) onze gemeentedag mee te maken?

Alle heiligen

Is de komst van buitenlandse christenen naar ons land lastig? Al is er voor het geheel van de samenleving beleid nodig, waar grenzen bij horen, mag de kerk deze vraag nooit positief beantwoorden. Als Paulus het tegen de gemeente van Efeze heeft over verdieping in het geloof en geworteld worden in Christus’ liefde, als de apostel daarbij zelfs spreekt over ‘vervuld worden tot heel de volheid van God’, dán brengt hij alle heiligen ter sprake. We hebben de gemeenschap van alle gelovigen nodig om beter zicht te krijgen op Gods bedoeling met Zijn schepping, op Gods werk in deze wereld.

Christenmigranten zijn een zegen voor Nederland. Omdat we weten dat ze voor ons land bidden. Omdat ze niet op dezelfde wijze getroffen zijn door de secularisatie als voor de kerken in Nederland geldt. Omdat ze anders dan een rationele westerling omgaan met de vragen naar het lijden in deze wereld, ze geleerd hebben om te gaan met tegenslag, verdrukking, soms zelfs vervolging.

Niet van de klok

In De Waarheidsvriend is vorig jaar door middel van reportages kennisgemaakt met vijf migrantengemeenten, in de hoop dat deze christenen voor ons meer in beeld zouden komen en blijven. Zij leerden ons toen onder meer geen christenen ‘van de klok en van het programma’ te zijn, mensgerichtheid te stellen boven taakgerichtheid, de kerk niet te zien als een vereniging van mensen die elkaar ontmoeten terwijl naast ons velen in hun zonden sterven.

Als Paulus de gemeente van Rome onderwijs geeft over haar identiteit als christen, voegt hij de waarschuwing toe ‘geen hoge dunk van uzelf te hebben, maar te vrezen’. Voor die hoge dunk is in de kerk van Nederland geen enkele grond. Het zwaartepunt van het christendom is verschoven naar het zuidelijk halfrond. En de Heere schonk ons land honderdduizenden christenen, die het bederf in de samenleving weren kunnen. Even verootmoedigend als veelzeggend.

P.J. Vergunst