blog

‘Gebrek aan tolerantie van christen’ is voor velen een probleem

Subtiel vervolgd?

Het is nog niet zo gemakkelijk om de bijbelse notie van het kruisdragen in ons land concreet te maken, laat staan om na te denken over christenvervolging. En toch, ‘subtiel vervolgd’ worden christenen inmiddels wel, aldus de Raad van Europa.

Beide lijnen zijn waar: over christenvervolging willen en mogen we in ons land niet spreken. We zouden onrecht doen aan de situatie van broeders en zusters die werkelijk gemarteld, opgejaagd of zelfs gedood worden, die leven in landen waarvan de namen in vrijwel elke eredienst gebracht worden voor het aangezicht van God. En tegelijk, we voelen met elkaar aan dat er in Nederland wat verandert, dat de ruimte ingesnoerd wordt om Gods naam te blijven belijden als je je eigen huis uitstapt en de publieke ruimte betreedt.

Gehoorzame christen

Een christen zal zich willen houden aan de wetten van het land, tenzij de gehoorzaamheid aan God in het geding is. Vanuit dit perspectief zal elke liberaal of socialist in het Catshuis zich niet de grootste zorgen maken over het denken van orthodoxe christenen in Nederland. En toch, van tijd tot tijd is dit denken voorwerp van discussie, van een forse stellingname.

Enige maanden geleden verdedigde advocaat Gerard Spong een Amsterdamse galeriehouder die <i>Mein Kampf<p> wilde verkopen. Justitie wil dit voorkomen, omdat het boek van Hitler aanzet tot haat en gewelddadig optreden tegen Joden. In zijn verdediging beweert Spong dat ‘de Bijbel een soort <i>Mein Kampf<p> tegen homo’s is’. De vergelijking met de Bijbel moet aantonen dat ‘andere schokkende boeken’ in ons land wel vrij te koop zijn.

Mensenrechten

Korte tijd later bepleit een kamerlid voor de PvdA, mevrouw Keklik Yücel, aandacht voor ‘de gebrekkige homo-emancipatie onder conservatieve gelovigen in Nederland’. Wat is voor mw. Yücel het probleem? ‘Het gebrek aan tolerantie in de samenleving. Het schiet niet op zo.’ Niemand mag voor een ander bepalen hoe hij moet leven en liefhebben, aldus het socialistische kamerlid, onder meer woordvoerder op het terrein van emancipatie. Ze is van mening dat orthodoxe christenen meer zicht moeten krijgen op wat mensenrechten zijn.

Zou het PvdA-kamerlid dezelfde passie aan de dag leggen als Gert-Jan Segers, haar collega van de ChristenUnie, zich sterk maakt om mensenhandel aan banden te leggen, om prostitutie weer illegaal te laten zijn, om zo stem te geven aan al die vrouwen van wie de lichamelijke integriteit voor een zakje euro’s geschonden wordt? Het zou de geloofwaardigheid van haar ijver voor mensenrechten in elk geval vergroten.

Zachte dwang

Voor de rechtbank een serieus bedoelde speldenprik naar orthodoxe christenen, vanuit de PvdA-fractie een oproep om ‘het gebrek aan tolerantie’ van christenen aan te pakken, ook binnen de christenheid zelf zijn er mensen die het aanvaarden van het gezag van het Woord van God door anderen moeilijk kunnen verdragen. Neem Tom Mikkers, algemeen secretaris van de Remonstrantse Broederschap. Nu het ‘niet opschiet’ met de acceptatie van homoseksuele relaties in orthodoxe kring, pleit hij voor ‘zachte dwang’, twee woorden die elkaar eigenlijk uitsluiten.

Kerken die ‘homo’s discrimineren en daarmee overheidsbeleid doorkruisen’ zouden de ANBI-status moeten verliezen, waardoor de aan deze kerken gedane giften niet meer aftrekbaar voor de belasting zijn. Inmenging van overheidswege dus ten aanzien van leer en leven binnen de kerk. Je gelooft het niet als je het leest! In hoeveel landen is er geen sprake van bemoeienis van de overheid met de boodschap van de kerk, zelfs met het bestaan op zichzelf van de kerk? Het buigen voor en gehoorzamen van Jezus Christus verdraagt zich in veel delen van de wereld niet met de dominante ideologie. En in Nederland pleit een leidinggevende van een kerkelijke stroming voor bemoeienis van een seculiere overheid met de verwoording van het Evangelie.

Ontkenning van veelvormigheid

Het is al veertig jaar geleden dat mr. L.J.M. Hage, als docent verbonden aan Driestar hogeschool in Gouda, als antwoord op het onderwijsbeleid van de toenmalige minister in een brochure wees op een ‘geruisloze karakterverandering van de democratie’. ‘In plaats van ruimte te bieden aan de aanspraken van zelfs kleine groepen op scholen naar eigen richting – een teken dat de democratie haar eigen vrije loop kreeg – dreigt nu het gevaar van ontkenning van de veelvormigheid, zodat het onmogelijk wordt de eigen identiteit op alle levensterreinen te verwezenlijken’.

Vier decennia geleden al schreef Hage dat waar we inzicht verkrijgen in ‘de geest der eeuw’, we niet kunnen volstaan met een gevoel van geborgenheid binnen de muren van de eigen kring, met het beperken van de politieke deelname tot het getuigenis. In onze dagen zien we het gelijk van deze woorden én weegt ons de roeping om in die open samenleving – waar iedereen 24 uur per dag met de ander verbonden is en de ander beïnvloeden wil – te blijven bij het bijbelse getuigenis.

Mozes en Daniël

De wereld en de werkelijkheid, die zien we hopelijk wel onder ogen. Hét spannende punt is veelmeer of jongeren en ouderen zich niet laten meenemen door het denkschema van deze wereld, of we ons als eens Daniël en zijn vrienden ‘niet laten besmetten met de gerechten van de koning’. Die keus van Daniël, of eerder van Mozes en later die van Stefanus, moet centraal staan in de opvoeding van onze kinderen, in het jeugdwerk van de gemeente, opdat we leren beseffen dat gedoopt zijn grote consequenties met zich meebrengt. De doop is een merk- en veldteken en als zodanig een herkenbare aanduiding in de geestelijke strijd.

Laten we ons daarbij realiseren dat Gerard Spong, Keklik Yücel, Tom Mikkers en al degenen die de essentie van het christelijk geloof als intolerant beschouwen ons nooit zullen aanvaarden zoals we denken en leven. In dit opzicht brengen aanpassingen aan de moraal ons niet verder. Elke aanpassing zal een vraag zijn om de volgende stap. God ziet in gunst op degenen die Hem vrezen – en daar kan meetellen in de ogen van seculiere opinieleiders nooit tegenop. Die gunst zal zelfs ‘in eeuwigheid altoos dezelfde wezen, Zijn trouw rust zelfs op ’t late nageslacht’.

Raad van Europa

In dit kader was het opmerkelijk dat de Raad van Europa vorige maand de Europese regeringen opriep een einde te maken aan de ‘subtiele vervolging van christenen’. In dit platform worden maatstaven voor de mensenrechten ontwikkeld. Veelzeggend is het dat Nederland in het rapport het vaakst genoemd wordt, onder meer omdat er geen ruimte is voor ambtenaren die niet mee willen werken aan het huwelijk van een homopaar.

Vanuit de Europese raad wordt gepleit voor een cultuur van tolerantie. Daarmee zitten we in de kern van de discussie. In de het gesprek dat zijn nieuwste boek, <i>Voor religie en vrijheid<p>, opgeroepen heeft, legt dr. Bart Jan Spruyt uit dat tolerantie iets is wat je oplegt aan jezelf. Het is gewoonweg simpel, gemakkelijk en onwaar om tolerantie zo te definiëren dat elke burger moet denken zoals de meerderheid van de samenleving beslist en dat wie een afwijkende mening heeft als intolerant beschouwd wordt.

In vrijheid

De titel van Spruyts boek herinnert ons aan Galaten 5:1, waar Paulus de gemeente oproept: ‘Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een juk van slavernij belasten.’ Jezus Zelf heeft de Zijnen al geleerd (Joh.8:32) dat de waarheid hen zal vrijmaken. Wie Christus heeft leren kennen, die loopt niet mee met de mening van de grootste gemene deler in welke samenleving dan ook.

Twee citaten tot slot, uit het laatste boek van de in 2013 overleden dr. S. Meijers: ‘Tot mijn tenen voel ik hoe wij als orthodoxe christenen in een verborgen vervolgingssituatie terecht zijn gekomen, in ieder geval in een klimaat van superioriteitsgevoelens en meewarigheid.’ En ook: ‘Voor de huidige secularisatiedictatuur ben ik allergisch. Ik heb er minachting voor; niet voor de mensen, over hen ben ik bewogen, maar voor hun domme systeem. Dat is mede door de oorlogsjaren in de hand gewerkt.’

Laat de kerk zichzelf ondertussen mogen verstaan als een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterdom, een heilig volk, zelfs als ze uitverkoren is om te lijden.

P.J. Vergunst