Een taboe voorbij
Op internet lijkt een geslachtsverandering per definitie succesvol, dé oplossing voor jouw lichamelijk en psychisch onbehagen. Achter die mooie verhalen wordt zichtbaar dat de prijs van de genderideologie hoog is. Is er een weg terug?
Hé, ben je een man of toch een vrouw? Een gedachte die soms door mijn hoofd schiet als ik op straat of tussen de schappen van de supermarkt iemand passeer. Vroeger had ik dat eigenlijk nooit. Is het misschien zo dat meer mensen vandaag onzeker zijn over hun man- of vrouwzijn?
Cijfers geven aan dat het aantal transgenders daadwerkelijk toeneemt. Van 2006 tot 2016 vertienvoudigde (!) bij transvrouwen het aantal aanmeldingen bij het Kennis- en Zorgcentrum Genderdysforie van het Amsterdam UMC – in Nederland hét centrum voor mensen met genderdysforie; bij transmannen gaat het om een verachtvoudiging. Er komen elke maand ongeveer honderd mensen bij. In sommige andere West-Europese landen gaat de lijn nog scherper omhoog.
Waar komt deze stijging vandaan? Het is toch niet zo dat er ineens veel meer mensen in gevecht met hun biologische geslacht zijn? Het punt is vooral dat het taboe eraf is, zegt men. Vandaag hoeft de man die denkt dat hij vrouw is – en omgekeerd – zich niet meer te verstoppen. Inderdaad, het denken over (trans)gender is in korte tijd radicaal veranderd. Toch is deze verklaring te eenvoudig.
Te snel
Onrust rond de Tavistock-kliniek in Londen, hét Britse gendercentrum, maakt dat duidelijk. Ook daar is het aantal aanmeldingen aanzienlijk toegenomen. En het aantal behandelingen navenant. Maar dat gebeurt niet zonder rimpels in de kliniekvijver.
Tavistock zag de afgelopen jaren een aantal werknemers vertrekken vanwege ongemak rond het beleid. Deze professionals behandelden mensen met genderdysforie en begeleidden hen in transitie, maarzagen gaandeweg dat patiënten er te snel richting transitie werden geduwd. Ze wilden hiervoor geen verantwoordelijkheid dragen en zochten elders een werkplek.
Deze laatste klacht is inmiddels ook van patiëntenzijde te horen. Zo werd Keira Bell (23) bij haar geslachtsverandering door de Tavistock-kliniek begeleid, maar daagt ze het gendercentrum nu voor de rechter. De Britse wordt als meisje geboren. Rond haar veertiende raakt ze in verwarring of ze wel echt een vrouw is. Twee jaar later start ze een transitieproces. Na een jaar puberteitsblokkers slikken om de lichamelijke ontwikkeling te remmen, krijgt ze het mannelijke hormoon testosteron voorgeschreven. Ze krijgt nu gezichtsbeharing en een lagere stem. Rond haar twintigste laat ze haar borsten operatief verwijderen.
Transmensen zeggen achteraf meer dan eens dat een transitie niet bracht waarop hij of zij hoopte
Bell is aanvankelijk blij en opgelucht, maar langzaam maar zeker wordt ze minder enthousiast. Ze stopte vorig jaar met het slikken van hormonen en zegt nu te accepteren dat ze vrouw is. Maar ze is ook boos over wat het afgelopen decennium met haar is gebeurd. Inmiddels onderneemt ze juridische stappen tegen de Tavistock-kliniek. Deze had haar meer moeten uitdagen in haar foute gedachte dat ze een man zou zijn, zegt ze. ‘Ik mocht verdergaan met dit idee dat ik had, bijna als een fantasie, als tiener… en het beïnvloedt me op de lange termijn, als volwassene.’ Dat laatste is inderdaad ingrijpend; ze oogt nu als een man.
Gevoelig
Precieze aantallen zijn onbekend, maar Bell is niet de enige die zijn of haar transitie betreurt. Het aantal ‘detransitioners’, die hun geslachtsverandering willen terugdraaien, groeit gestaag. Je zou denken dat dit de LHBTI-lobby moet remmen of in elk geval nuanceren. De gegevens die vandaag op een rij te zetten zijn, zouden ook politici alert moeten maken. Iedereen is het meest geholpen met eerlijkheid en deskundigheid.
Feit is dat het debat zo gevoelig is geworden dat een gesprek hierover niet meer mogelijk is. Wie in het publiek een vraag over transgenderisme stelt, is al snel transfoob. Er is een cultuur gegroeid waar maar één gedachte mag worden uitgesproken: die van de genderideologie. Volgens deze opvatting maakt het niet uit of je als jongen of meisje bent geboren. Niet je lichaam maar je gevoel bepaalt je geslacht. Of je man of vrouw bent, ontdek je dus gaandeweg – en het kan alsnog wisselen.
De media spelen in het propageren van deze ideologie een heel belangrijke rol; overheden in ons werelddeel niet minder. Het verhaal van Keira Bell laat zien dat de prijs hoog is.
Kwetsbare groep
Leven met genderdysforie is zwaar. Het gevoel dat je niet bent hoe je eruitziet, geeft onbehagen en het is niet iets waarvoor iemand kiest. Cijfers wijzen uit dat ongeveer 0,5 procent van de kinderen genderdysforie ontwikkelt. Inmiddels is ook duidelijk dat niet iedereen die zich bij de genderkliniek meldt daadwerkelijk genderdysforie heeft, wel dat het om een psychisch kwetsbare groep gaat, die vaak met andere problemen te kampen heeft.
Zo speelt bij transvrouw ‘Jan’ dat hij niet aan het plaatje van zijn ouders voldeed, waardoor hij in een identiteitscrisis belandde. ‘Ik was een nakomertje en kreeg vaak te horen dat dat nog wel oké was, maar dat ik beter een meisje had kunnen zijn. Hierdoor ging ik geloven dat mijn mannenlichaam me niet paste.’
De Britse psychotherapeut James Caspian, die sinds jaren transgenders begeleidt, geeft aan dat behoorlijk wat vrouwen als kind of jongere zeer negatieve ervaringen met hun lichaam hadden en het vrouwzijn achter zich willen laten. ‘Deze transmensen weten wat seksuele intimidatie of zelfs misbruik is.’ We weten ook dat ongeveer 24 procent van de transjongeren die zich momenteel melden, bovengemiddeld hoog op het autismespectrum scoort. Dat onderkennen ze zelf vaak niet, en dat is logisch. Maar een transitieproces helpt dan niet, het maakt de problemen alleen maar groter.
Ineens trans
Inmiddels is bekend dat bij behoorlijk wat pubers, vooral meisjes, sprake blijkt te zijn van zogeheten Rapid Onset Gender Dysphoria: ze ontdekken ‘ineens’ dat ze trans zijn. Je ziet dat in een vriendengroep meerdere en soms zelfs alle jongeren zich rond dezelfde tijd als transgender identificeren. Of dat de puber op internet een gemeenschap van trans influencers heeft ontdekt, in de ban raakt van YouTube-transsterren en genderbevestigende opvoeders en therapeuten.
Op internet lijkt een geslachtsverandering per definitie succesvol. Maar wie de Zembla-documentaire ‘Transgender met spijt’ heeft gezien, blijft verdrietig en met een boos gevoel zitten. In werkelijkheid worden levens meer dan eens geruïneerd. Of transmensen zeggen achteraf dat een transitie niet bracht waarop hij of zij hoopte. De laatste jaren gaat het hierbij vaker om jonge mensen; bij een geslachtsverandering is haast geboden. ‘Ik heb het gevoel dat er tegen me is gelogen, omdat ik me er niet beter door ben gaan voelen’, zegt Keira Bell.
Een belangrijk punt is dat op het gebied van transgendergeneeskunde weinig onderzoek is gedaan. Niet ten onrechte schrijft iemand daarom: ‘Ik denk dat we hier te maken hebben met wat een van de grootste schandalen van onze tijd zal worden. Een zeer riskant gebied om in te blijven werken.’
Vrijheid
De genderideologie vliegt mee op de vleugels van het begrip vrijheid. Vrijheid is anno 2020 het ultiem goede; alle andere overtuigingen of waarheden zijn hieraan ondergeschikt gemaakt. Pasten mensen vroeger hun leven aan hun levensbeschouwing aan, vandaag is daarvoor geen reden meer. ‘Laat iedereen het zijne doen’, typeert de Canadese filosoof Charles Taylor onze tijd. ‘We horen waarden van anderen niet te bekritiseren, want ze hebben recht op een eigen leven, net als wij. De enige zonde die niet wordt getolereerd is intolerantie.’ Daarom is het gesprek over genderideologie zo moeilijk.
Toch hoop je dat de wal het schip van de genderideologie ergens zal keren. Het is nodig dat mensen zich in deze thematiek verdiepen en hun stem laten horen. Dat is een vorm van naastenliefde, als we zien dat levens voorgoed worden beschadigd. In het debat helpt het als je eenvoudig feiten op tafel legt.
Tegelijk is bewogenheid gevraagd. Toename van het aantal meldingen bij een genderkliniek betekent toename van het aantal mensen dat met zichzelf in de knoop zit. Ook hier is voor de christelijke gemeente een taak.