A.A. van Ruler was een tolerante theocraat

Mr. Gerrit Holdijk, drs. Gerard van Leijenhorst en ds. H.G. Abma probeerden in hun politieke bezigzijn het denken van dr. A.A. van Ruler tot gelding te brengen, schrijft dr, ir. J. van der Graaf.

Het onlangs gepresenteerde zesde deel van zijn ‘Verzameld Werk’ biedt goed inzicht in het theocratisch gedachtegoed van Van Ruler. 

Het is voor de tweede keer in vrije korte tijd dat ik in dit illustere huis aanwezig ben. De eerste keer dat ik in de vergaderzaal van de Eerste Kamer was, was bij het afscheid van mijn inmiddels betreurde vriend, mr. Gerrit Holdijk, bijna een kwarteeuw senator voor de SGP. Bij die bijeenkomst zei mr. J. P. H. Donner, dat Holdijk in de ‘vaak verwarde en verwarrende discussie’ over staatsrecht en staatsinstellingen ‘zijn kalmerende invloed’ had. Een mooie herinnering.

Nu zou ik daarmee niet begonnen zijn als Holdijk niet ten volle het gedachtegoed van Van Ruler was toegedaan. Evenals drs. Gerard van Leijenhorst, ooit kamerlid en staatssecretaris van het CDA, probeerde hij iets tot gelding te brengen van wat Van Ruler achter de tekentafel had ontworpen.

Schepping

Holdijk vond daarin een bondgenoot in ds. H.G. Abma, aan wie hij een geschrift wijdde onder de titel Dominee in de politiek. In een uitvoerig exposé analyseert Holdijk minutieus de partijredes van Abma. Ik geef twee sprekende citaten. De eerste gaat over kabinetsbeleid. ‘Wanneer we over een ruim tijdvak kennisnemen van de officiële uitspraken van een kabinet, wanneer dit zijn taak aanvaardt, zijn we van aanvankelijke erkenning van de christelijke grondslagen van ons volksleven, via het tussenstation van gelijkstelling van christelijke en humanistische waarden, aangeland op een punt van benauwend stilzwijgen omtrent de diepere motivering van het kabinetsbeleid. Dat geeft te denken.’

Het tweede citaat gaat over de schepping. ‘Als wij er acht op geven, dat God het gras van het veld, dat heden is en morgen in de oven geworpen wordt, op onnavolgbare wijze bekleedt, mogen wij ons niet onttrekken aan zovele bezigheden, die welbeschouwd handelingen zijn met wat Hij goedertieren ter beschikking stelde. IJdele zorg, ongelovige bezorgdheid behoeft ons niet te kwellen, zorgeloosheid mag ons niet verleiden.’ En dan komt het, zegt Holdijk: ‘Waarachtige christelijke politiek ziet zich juist geroepen om eeuwigheidswaarden uit te drukken in de kleine dingen van de dag.’

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 20 april 2017.