A. van de Beek, eigentijdse theoloog

Prof.dr. A. van de Beek roept vaak heftige reacties op. In de rechterflank van de gereformeerde gezindte geniet deze theoloog groot gezag, terwijl sommige van zijn standpunten niet heel gereformeerd lijken, schrijft dr. H. van den Belt.

Het eerste artikel dat Van de Beek in 1974 in De Waarheidsvriend schrijft, stamt uit de periode dat hij nog predikant is in zijn eerste gemeente Lexmond. Daarin pleit hij ervoor om God de Heere te noemen en geen Heer, omdat daarin de verlichte gedachte van het vage Opperwezen doorklinkt.

Als een lezer tegenwerpt dat de Psalmen ook over Heer’ en Opperwezen zingen, legt Van de Beek uit: ‘Het gaat hier om een visie op God als het eeuwig, ondoorgrondelijk, ontoegankelijk Wezen. […] Alles wordt door Hem bepaald. Hij is de machinist van het Heelal.’
Tegenover die machinist stelt Van de Beek in heel zijn theologie de enige en ene God, de God van het kruis, Jezus. Een andere God kennen we niet. Die lijn begint al in zijn dissertatie over Filippenzen 2. De Gekruisigde heeft een naam boven alle naam. Dat kan geen andere naam zijn dan de naam die in het Oude Testament met hoofdletters geschreven wordt. In de vroegste teksten van het Nieuwe Testament – Paulus citeert een oude hymne – wordt Jezus gelijkgesteld met de HEERE.

Het pastoraat uit de periode in Lexmond, waar hij op 23-jarige leeftijd predikant werd, heeft Van de Beek blijvend gevormd. Hij werd meteen heftig geconfronteerd met het lijden. ‘Het was een harde school voor me. In zowel theologisch als pastoraal opzicht was Lexmond te zwaar voor me. In vier jaar tijd heb ik maar liefst twintig dodelijke ongelukken meegemaakt. De vreselijkste dingen gebeurden er. Bijvoorbeeld een wiel dat losraakte van een auto en een kind verpletterde.’

Vraag en antwoord 1 van de Heidelberger typeren Van de Beeks spiritualiteit: Ik ben niet van mijzelf, maar het eigendom van Jezus Christus. Dat alleen bepaalt de identiteit van een christen. Dat accent maakt Van de Beek theologisch zo herkenbaar voor de gereformeerde gezindte. Dat wordt versterkt door zijn grote kennis van en liefde voor de Bijbel.