Aarzelingen bij de bisschop

Tijdens de synodevergadering over het rapport ‘Kerk 2025’ dook plotseling de bisschop op. Hij lijkt in één klap de Protestantse Kerk te hebben veroverd. Maar aan de introductie van een bisschop kleven allerlei nadelen, aldus dr. P. van den Heuvel.

In de Werkgroep Kerkorde is de mogelijkheid om te komen tot een bisschop nooit ter sprake geweest. Voor zover ik me herinner is het woord daar zelfs nooit gevallen.

Lutherse bisschop

Vrijwel alle lutherse kerken kennen het ambt van bisschop, behalve die in Nederland. Bijzonder leerzaam was dan ook de reactie van ds. Verhoeven, de president van de lutherse synode. Zij reageerde uitermate voorzichtig op het voorstel de bisschop ‘onbekommerd’ te introduceren.

Ze wees erop dat de Lutherse Kerk in Nederland er na de Tweede Wereldoorlog bewust voor heeft gekozen geen bisschop aan te stellen. ‘Het is wel aan de orde geweest maar we hebben er niet voor gekozen en dat had alles te maken met de hiërarchie die we niet wensten.’

Zij hebben binnen de lutherse wereldgemeenschap blijkbaar ook de schaduwkanten van de bisschop gezien. Voor de hervormde bisschoppen geldt trouwens hetzelfde. Volgens ds. W.T.V. Verhoeven moet er in elk geval goed over doorgepraat worden wat een bisschop precies betekent. ‘Als je over de bisschop gaat praten, krijg je ook met andere zaken te maken zoals de apostolische successie en de apostolische traditie’, zo hield zij de synode voor.

De ouderling

Opmerkelijk vind ik dat iedereen er automatisch vanuit lijkt te gaan dat de voorzitter van de regionale classicale vergadering een predikant is. Daarmee kom ik op een volgend bezwaar. Destijds is tegen het LIMA-rapport ingebracht dat daarin nauwelijks aandacht is voor het ambt van ouderling. Met de presbyter heeft dat rapport namelijk de plaatselijke predikant of voorganger op het oog.

We behoren tot het presbyteriale kerktype waarin de ouderling een centrale plaats inneemt, maar in het oecumenische verkeer lijken we ons vaak een beetje te schamen voor de ouderling. Het oude bevestigingsformulier noemt de ouderling een ‘hulp en bijstand’ van de predikant. Ouderlingen worden vergeleken met de levieten die de priesters een handje mogen helpen.

Ook binnen de gemeente worden ze soms niet voor vol aangezien. Zoals ouderling Van Donselaar in Harmelen het gewoonlijk verwoordde: Als er een ouderling op bezoek is geweest, zeggen ze ‘we hebben nooit iemand van de kerk gezien, er is alleen wel eens zo’n man geweest’.

P. van den Heuvel

Lees de volledige tekst van het artikel in De Waarheidsvriend van 15 januari 2016.