Op 21 oktober 1966, dit jaar 55 jaar geleden, raakte een deel van het dorp Aberfan in Zuid-Wales bedolven onder mijnsteen dat door hevige regenval was gaan schuiven. Een basisschool werd begraven onder het puin en 116 kinderen kwamen om het leven. Een heel dorp in diepe rouw, terwijl de Britse politiek koortsachtig probeerde de schade te beperken: er waren immers al veel langer signalen geweest dat de situatie rond de kolenmijnen levensgevaarlijk was.
Ik had niet eerder van deze ramp gehoord tot voor een paar jaar geleden. Dankzij een film en een muziekstuk. In de veelbekeken Netflix-serie The Crown, waarin het leven van Queen Elisabeth wordt verfilmd, zit een episode die het verhaal van Aberfan vertelt. Met de nodige kritische reflectie op politiek en koningshuis. En vijftig jaar na de ramp componeerde Sir Karl Jenkins, een musicus uit Wales, voor de kinderen een requiem: Cantata Memoria. In het muziekstuk zit het aangrijpende deel ‘klaagzang voor de vallei’ waarin een kinderkoor uit het hedendaagse Aberfan het Agnus Dei (Lam Gods) zingt.
Veel leed verdwijnt in de geschiedenis. Vergeten rampen. Kleine dorpen. Bevolkingsgroepen buiten je eigen gezichtsveld. Onbekende streken, regio’s die gewoon te ver weg zijn. Verhalen van gewone mensen die lijden, onder natuurgeweld en ongelukken. En hoe vaak is in die verhalen menselijke nalatigheid of ronduit kwaadaardigheid een factor?
Wij blijven ons de geschiedenis te binnen brengen, want dat is uiteindelijk een eigenschap van de God van Israël: Hij vergeet niet, maar gedenkt. Gedenken ligt bovendien aan de basis van het christelijk geloof: de apostolische geloofsbelijdenis, het avondmaal, de verkondiging. Wij gedenken Gods daden. De geschiedenis is geen zwart gat, maar blijft levend en wordt uiteindelijk geoordeeld. Als God gedenkt, blijven ook wij herinneren.
Kunst kan daarbij helpen: literatuur, muziek en film. Maar meer nog hebben we een traditie nodig. De kracht van Jenkins’ muziek is mede te danken aan de oude christelijke requiemtekst: ‘Lam van God, ontferm u over ons.’ En in de Netflix-aflevering klinkt bij de begrafenis van de kinderen van Aberfan de oude hymne ‘Jesus, Lover of My Soul’.
Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 49,00). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!