Belijdenissen van Nicea-Constantinopel

Wie heeft ooit een preek gehoord over de belijdenis van Nicea? Deze geloofsbelijdenis lijkt wel vergeten, schrijft dr. J. Broekhuis. De hoogste score haalt Nicea als een vorm van afwisseling, vooral tijdens diensten op een (tweede) feestdag.

In de kerken van de Reformatie speelt de belijdenis van Nicea een geringe rol. Zoek hem maar eens op in de liturgie voor de bediening van de heilige doop. De tweede doopvraag begrenst de leer van het Oude en Nieuwe Testament tot de Twaalf artikelen van het christelijk geloof. In het avondmaalformulier ontdek je dezelfde tendens. Het is dus niet overbodig om de grote rol van Nicea onder de loep te nemen.

Constantijn (overleden in 337) was de eerste christelijke keizer. Met zijn troonsbestijging kon het christelijk geloof zich ontplooien. Niet dat het de officiële godsdienst van het rijk werd, maar zeker wel een bevoorrechte religie. Kerk en staat werden nauw met elkaar verbonden. Dat was niet iets nieuws, want altijd al was de keizer verantwoordelijk geweest voor een goede relatie met zijn goden.
Uiteraard zette Constantijn deze gegroeide traditie voort. Tussen haakjes: tot op de dag van vandaag is in de Byzantijnse (Oosterse) kerken de gedachte van staatsinvloed nooit prijsgegeven.
Als christenen niet langer vervolgd worden, krijgen ze tijd en gelegenheid om zich met theologische kwesties bezig te houden. Vooral in het Oosterse deel van het rijk was dat te merken.