Bij het overlijden van erelid Jan van der Graaf
Opvallend zijn de twee laatste bijdragen van Jan van der Graaf in De Waarheidsvriend, behoudens een boekbespreking die nog op plaatsing wacht: in zijn rubriek Globaal bekeken (22 en 29 september) nam een sterke persoonlijkheid bij wie een uitgesproken mening hoorde enkele gedichten over gemis op, verdriet na het overlijden van zijn geliefde Corrie, op 31 mei jl. In zijn hart liet hij hiermee kijken:
Aan u, mijn God, beveel ik al mijn dagen.
Geef wat Gij wilt, als ’t oog Uw licht maar ziet.
De voorbije zomer stonden voor hem in het teken van rouw. Tijdens ons laatste telefoongesprek zei hij: ‘Ik zit al een uur op een bankje naast het huis, zomaar te denken, te peinzen.’ Zijn arbeidzame leven was geworden tot verstilde uren.
Wil mij met kracht vanuit de hemel schragen, als elke staf, als elke steun m’ ontschiet.
Groei en uitbouw
Hij trad in 1966 aan in het hoofdbestuur van de Gerefor meerde Bond, op het moment dat prof. J. Severijn het voorzitterschap overdroeg aan ds. G. Boer. Jan van der Graaf diende onvermoeibaar en met een enorme gedrevenheid vanuit onze vereniging de hervormd-gereformeerde beweging – en vooral de kerk als geheel – in de laatste decennia van de twintigste eeuw. Het was de tijd van groei en uitbouw, de tijd van protest tegen de maatschappijkritische theologie en van de bezinning op Israël, het was de periode van geruisloos dienen in Oost-Europa tot na de val van de Muur de contacten met de Hongaars Hervormde Kerk publiek werden en leidden tot een ere doctoraat, het waren de jaren van de stichting van veel extra predikantsplaatsen en van het serieuzer nemen van de Gereformeerde Bond als vitale beweging binnen de Nederlandse Hervormde Kerk. Het waren de jaren waarin Evangelische Omroep en Reformatorisch Dagblad ontstonden, media waaraan hij honderden keren meewerkte. Talloos waren de grote en kleine (interkerkelijke) initiatieven waarbij hij betrokken was, nogal eens als voorzitter.
In het tweede deel van zijn periode als algemeen secretaris, toen mede door zijn inbreng met de Gereformeerde Bond meer gerekend werd, domineerde het Samen op Weg-proces. Beleid paarde zich aan emoties, toen hij in 1993 terugtrad uit de Raad van deputaten Samen op Weg. De rest is geschiedenis.
Studiesecretaris
Op weg naar de pensioengerechtigde leeftijd werd Van der Graaf door het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond tot studiesecretaris benoemd en kreeg hij in april 2000 als algemeen secretaris een opvolger. Hij zette zich aan de beschrijving van de geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk. Die taak beëindigde hij op 1 januari 2002, toen hij tegelijk terugtrad als hoofdredacteur van De Waarheidsvriend. Vele hónderden artikelen zijn uit zijn pen gevloeid, de pen van een vaardige schrijver. Zijn passie om met velen te communiceren kon hij in ‘de vriend’ of ‘het vriendje’ kwijt, zoals hij ons blad binnenskamers wel noemde. Vaak klonk zijn adagium ‘scherp op de inhoud, mild op de persoon’.
Niet veel mensen zijn in de lange geschiedenis van de Gereformeerde Bond tot erelid benoemd. Vanwege zijn jarenlange en intensieve werk als algemeen secretaris benoemde het bestuur hem in 2012 als zodanig. Dankbaar antwoordde hij dat hij zich geroepen wist tot het werk voor de Bond, uit liefde voor de kerk, de plek waar hij gedoopt is en God leerde kennen.
Ons voorgeslacht
Dankbaar én met weemoed blikken we terug op de dienst die onze broeder verricht heeft. Al blijven Schrift en belijdenis normatief in ons werk vandaag, we verhouden ons tegelijk blijvend tot ons hervormd-gereformeerde voorgeslacht, de inhoud van hun dienst, ook nu het gewaad van de kerk sterk veranderd is.
Beschikt Gij vrede of geeft Gij mij te strijden, ’t is alles wel, niets kan mij van U scheiden. Voor Jan van der Graaf is de vrede volmaakt, is de strijd voorbij, ook elke kerkelijke strijd, die het geding om de belijdenis was. Vrede beschikte God voor hem door het offer van de Zoon. Het roept de herinnering wakker aan de tekst uit Filippenzen 4 die in de rouwdienst van zijn vrouw klonk en in de maanden daarna hart en gedachten van Jan vervulde: ‘en de vrede van God, die alle begrip te boven gaat, zal uw harten en gedachten bewaken in Christus Jezus’. Die vrede wensen we ondanks rouw en gemis zijn kinderen en kleinkinderen van harte toe.
Namens het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond,