Waar bent u naar op zoek?

De verbondenheid van het Oude en het Nieuwe Testament (3)

Boek van de verwachting

Dr. A.J. van den Herik
Door: Dr. A.J. van den Herik
17-11-2022

In het Oude Testament wordt er steeds geprofeteerd over de komende verlossing en Verlosser. Gaandeweg openbaart God Zich in de concrete geschiedenis van Israël. Met recht kunnen we het Oude Testament het boek van de verwachting noemen.

Zonder de oudtestamentische achtergrond is Jezus’ komst en optreden niet te begrijpen. Deze achtergrond en erfenis wordt door Jezus Zelf volledig aanvaard. Als kind ondergaat Hij de oudtestamentische rituelen van besnijdenis en presentatie in de tempel (Luk.2:21-24). Trouw gaat Hij op naar het heiligdom in Jeruzalem, want Hij wil ‘zijn in de dingen van Zijn Vader’ (Luk.2:41-52). Door Zijn voorloper Johannes wordt Christus’ komst beschreven als de vervulling van Jesaja 40:1-11 (Luk.3:4-6). Zacharias, Simeon en Maria bezingen Hem in sterk door het Oude Testament bepaalde lofzangen.

Geen afstand

Op geen enkele wijze tornt Jezus aan Gods instellingen. Hij bezoekt de grote feesten in Jeruzalem, zoals het Pascha en het Loofhuttenfeest. Melaatsen die genezen worden, krijgen de opdracht om zich aan de priester te vertonen en de voorgeschreven offers te brengen (Matt.8:4 en Luk.17:14). Hij noemt de tempel het ‘huis van Zijn Vader’ en zet zich in voor de reinheid ervan (Joh.2:16). De ijver voor Gods huis verslindt Hem daarbij (Joh.2:17, zie Ps.69:10).

Jezus neemt op geen enkele manier afstand van het Oude Testament. Wel veroordeelt Hij de eigenmachtige uitleg van de Farizeeërs, waarbij de liefde verdween en offers de plaats van gehoorzaamheid innamen (Matt.9:13; 12:7 en 15:8). Dezelfde kritiek op veruiterlijking van de eredienst vinden we al in het Oude Testament. Jezus citeert deze woorden (Hos.6:6; Mi.6:8 en Jes.29:13). Als Jezus sterft, neemt hij psalmwoorden in de mond: Psalm 22:2 en Psalm 31:6. Kortom, Jezus leeft in het Oude Testament en het Oude Testament komt door Hem helemaal tot leven.

Gods belofte van herstel

Wij kunnen het Oude Testament het boek van de verwachting noemen. Telkens wordt er geprofeteerd van de komende verlossing en Verlosser. Dit begint al in Genesis 3:15. Tegenover de vloek die op de aarde rust, staat Gods belofte van herstel. Met Abraham en diens nageslacht gaat Hij een verbond aan. In het verbond bij de Sinaï krijgt het volk wetten om Gods wil te kennen en te doen. Tegelijk komt er een systeem van offers en reinigingen, waardoor hun zonden en falen vergeven worden. De Grote Verzoendag is hiervan het centrum (Lev.16). God komt onder hen wonen als een voorlopige gestalte van het Immanuelgeheimenis: God met ons (Joh.1:14).

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 17 november 2022. Neem een jaarabonnement. Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-

Dr. A.J. van den Herik
Dr. A.J. van den Herik

is predikant van de hervormde gemeente te Dordrecht en universitair docent Oude Testament aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven (België).