Boekbespreking
Dr. M. van Campen en mr. drs. J.P. de Man Hervormd ’s-Grevelduin-Capelle en haar voorgangers. Te bestellen bij J.P. de Man, Postbus 181, 5240 AD Rosmalen; 166 blz.; € 10.
In een fraaie bundel brengen de auteurs de kerk van hun geboorteplaats tot leven. Na een hoofdstuk over de ‘streekgeschiedenis van Capelle’ en hoofdstukken over de geschiedenis van het kerkgebouw en van het orgel komen de predikanten die de gemeente van ’s-Grevelduin-Capelle vanaf de zeventiende tot en met de twintigste eeuw dienden aan de orde. Stuk voor stuk boeiende verhalen, over minder bekende maar ook bekende predikanten zoals J.R. Cuperus, A. Wisgerhof, L. Trouwborst en B.J. Zaal en soms ook spraakmakende voorgangers zoals ds. Johannes Hermanus Koster (1915-1919), die ‘meerdere ommezwaaien’ heeft meegemaakt.
Twee voorgangers licht ik eruit, te weten ds. Alphonse Pierre Antoine du Cloux in de negentiende eeuw (1857-1864) en ds. Abram Meijers in de twintigste eeuw (1923-1926). Uit het hoofdstuk over De Cloux, de bekende prediker ‘met een sterk bevindelijke inslag’, signaleer ik de bezwaren die tegen zijn komst in ’s-Grevelduin werden ingebracht door de predikanten uit Wijngaarden en Nieuw-Lekkerland, omdat Du Cloux tijdens zijn predikantschap in Oud-Alblas onder hun duiven had geschoten (doop en belijdeniscatechese). De prediking aldaar spoorde ‘naar zijn mening’ niet met Schrift en belijdenis. Hoe gemeenten van kleur konden veranderen! Intussen gewaagde Du Cloux bij de herdenking van het feit dat 250 jaar geleden ds. Cornelis Polletz als eerste predikant aan de gemeente werd verbonden dat de gemeente de jaren door gezegend was geweest met trouwe voorgangers. Dat neemt niet weg dat Van Campen en De Man in een slotbeschouwing ook opmerken dat er soms in de gemeente sprake is geweest van een ‘wij-mentaliteit’ ten opzichte van sommige omliggende gemeenten. Met spijt wordt vastgesteld dat bij de scheuring van 2004 een aanzienlijk deel de gemeente heeft verlaten.
Van ds. A. Meijers, de latere voorzitter van de Gereformeerde Zendingsbond, wordt vermeld dat men bij zijn vertrek zei: ‘U hebt ons het Woord doen verstaan’, wars als hij was van ‘een gemeentetheologie’. Daarin kreeg hij ‘innige geestelijke verbondenheid’ met Hannes van de Schans, die later tot en met 1963 ouderling is geweest. In een laatste hoofdstuk krijgt deze, samen met andere ambtsdragers, ook een portret.
Al met al een lezenswaardige kroniek over een petite histoire in Brabantse regionen.
Enige tijd voor zijn overlijden op 14 oktober stuurde onze oud-hoofdredacteur, die ook na zijn terugtreden sterk betrokken bleef op De Waarheidsvriend, bijgaande boekbespreking in. Het is de laatste van vele honderden bijdragen van zijn hand in ons blad.