Boekbespreking
Elisabeth Oost en Klaas Post De schilders van Urk. Uitg. WBOOKS, Zwolle; 239 blz.; € 22,95.
Urk heeft, toen het nog een eiland was maar ook vandaag vele schilders geïnspireerd om dit ‘eigenzinnige eiland, pittoresk vissersdorp’ op het doek vast te leggen. In dit boek is een groot aantal van de schilderstukken met korte beschrijving weergegeven. De achterflap meldt dat de lezer, c.q kijker wordt meegenomen ‘in de picturale geschiedenis van een geïsoleerd eiland dat evolueerde tot een onvervangbaar stukje Nederland’.
In een uitvoerige inleiding wordt de geschiedenis inzake de schilderproducties ‘op Urk’ weergegeven, vanaf het jaar 966 toen Urk voor het eerst werd genoemd in een schenkingsacte van keizer Otto I aan het Sint-Pantaleonklooster in Keulen. In de inleiding wordt vermeld dat ‘de wereldberoemde’ Willem van de Velde de Jonge de eerste kunstenaar was die als zeeschilder het eiland bezocht. Er kwam internationale belangstelling toen de Fransman Henri Havard (1838-1921) in gezelschap van de Nederlandse zeeschilder Jacob Eduard van Heemskerck (1828-1894) drie maanden met een tjalk de zuiderzeedorpen aandeed. Voor hem was Urk met zijn wirwar van huisjes ‘het meest schilderachtige plekje van de Zuiderzee’. De inleiding sluit af met de aanbesteding van het vissersmonument aan de beeldhouwer Gerard van der Leeden, een aanzet waarvoor de bevolking zelf in tien jaar tijd ruim vijftigduizend gulden bijeenbracht; op 11 mei 1968 geopend door koningin Juliana.
In een prachtig uitgevoerd boek trekt Urk, met de mensen en hun klederdracht, de huizen en de kerk, de visservloot, de haven, de vuurtoren en de zee, zoals het door vele meer en minder beroemde schilders is vastgelegd, aan het oog voorbij. Een museum in het klein.
J. van der Graaf, Huizen