Boekbesprekingen
Wim Vermeulen, Marcus van Toor en Bart Schreuders (red.) Klimijzers. Hoe de theologische traditie ons kan helpen bij moderne geloofsvragen. KokBoekencentrum Uitgevers, Utrecht; 192 blz.; € 20.
Niet elk boek pakt mij vanaf het begin, Klimijzers deed dat wel. Door de CFSR is onder studenten geïnventariseerd welke geloofsvragen er vandaag leven. Bij deze vragen werd een theoloog gevraagd om te reflecteren op een tekst uit de traditie die hem of haar geholpen had om een antwoord te vinden. Deze teksten en reflecties kunnen dan voor anderen ‘klimijzers’ zijn om er verder over na te denken. De discussievragen en leestips bij elk hoofdstuk maken het compleet. Elke studiekring zou er zijn voordeel mee kunnen doen.
Het begin ligt bij de vragen van studenten en de teksten slaan een brug naar de traditie. Wij zijn immers vandaag niet de eersten die worstelen met geloofsvragen. Het gaat om vragen over het bestaan van God, de exclusiviteit van het geloof, de wetenschap. Vragen over de wijze waarop wij de Bijbel lezen, hoe we omgaan met homoseksualiteit en duurzaamheid. Boeiend zijn de vragen die focussen op de persoonlijke geloofsbeleving. Hoe gaan we om met twijfel, hoe kan ik God ervaren en is God er ook voor mij? Scherp is de vraag: ‘Waarom doet het geloof me soms zo weinig?’ Hoewel niet alle vragen voor iedereen een vraag zijn, zijn ze herkenbaar en waard om gesteld te worden.
De gekozen teksten komen uit de brede christelijke traditie. Sommige teksten schuren, andere teksten zijn hoopvol, alle de moeite waard om te lezen. Teksten van K.H. Miskotte, C.S. Lewis, Tomáš Halík, Herman Bavinck, Samuel Wells, Calvijn e.a. spreken immers ook vandaag over de (eeuwenoude) zoektocht naar God. De persoonlijke reflecties van de auteurs (onder anderen Bram van de Beek, Désanne van Brederode, Gijsbert van den Brink en Herman Paul) laten zien hoe zij door deze teksten zijn geholpen. Dit nodigt uit om ook zelf na te denken en met elkaar in gesprek te gaan.
Vanzelfsprekend zijn de bijdragen nogal verschillend, sommige reflecties spreken je aan en anderen roepen juist weer nieuwe vragen op. Het is daarmee een spannend boek geworden, de klimijzers kunnen je omhoog helpen, maar ze helpen je ook op de weg naar beneden. Kenmerkend voor de protestantse traditie is de vraag naar de Schrift. In de verschillende reflecties komt de Schrift meer of minder aan de orde. In de gespreksvragen ontbreekt het meestal en dat is jammer. Het is belangrijk om steeds terug te vragen naar dé kenbron van het geloof. Zeker als bijdragen, zoals die over homoseksualiteit, op dat punt soms vragen oproepen.
Klimijzers wil studenten helpen om het geloof te doordenken en het vast te houden in deze tijd. Geloofstwijfel is van alle tijden, het is geen wonder dat het boek begint met de vraag over twijfel en daarbij een gedeelte van het bijbelboek Job aan de orde stelt. Aansprekend in dit verband is de preek van Miskotte, die in de bijdrage van Herman Paul besproken wordt. Het is zijn beroemde radiopreek over Lukas 22:31- 32: ‘Simon, Simon, zie, de satan heeft u opgeëist om te ziften als de tarwe, maar Ik heb voor u gebeden dat uw geloof niet ophoudt.’
Miskotte: ‘De voorbede van Christus maakt hem, die daarin gelooft zeker, zeker niet alleen temidden van duizend dwalingen en zelfverheffingen, waarin hij wellicht weer komt te vervallen, maar ook zeker temidden van zijn eigen onzekerheid, ja zelfs zeker tégen al zijn eigen onzekerheid in.’ Twijfels blijven, we moeten door Hém vastgehouden worden.