Boekbesprekingen
Dr. E.W. Tuinstra Spreuken deel III, (De Prediking van het Oude Testament). KokBoekencentrum Uitgevers, Utrecht; 264 blz.; € 39,99.
Dit is het derde en afsluitende deel van het bijbelcommentaar op het boek Spreuken van dr. E.W. Tuinstra. Zijn eerste deel verscheen in 1996, het tweede in 2012 en dan nu het derde deel. Met dit deel is er opnieuw een deel toegevoegd aan de bekende reeks van De Prediking van het Oude Testament en komt van lieverlee de afronding van dit project in zicht.
In dit derde deel behandelt de auteur Spreuken 22:17 tot en met het eind van hoofdstuk 31. Bij elk bijbelvers geeft hij een beknopte uitleg, waarna hij een verdieping aanbrengt door het te vergelijken met de Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta. Het verschil met beide voorgaande delen is, zoals dr. Tuinstra het zelf aangeeft: ‘dat er een werkvertaling is toegevoegd die tot doel heeft om de toegankelijkheid van dit boek te verhogen’.
Het bijbelboek Spreuken is met zijn bondige gezegden bedoeld als oefening in praktische levenswijsheid. De auteur weet dit op een inspirerende wijze uit te leggen. Onderstaande voorbeelden getuigen daarvan. Gloeiende kolen op iemands hoofd leggen, wordt meest gezien als straf. Maar de schrijver legt naar aanleiding van Spreuken 25:22 uit dat het effect in dit geval positief moet zijn. ‘Als je hater hongert, geef hem brood te eten’. Omdat je daad aan de vijand zo verrassend is, zal het hevige schaamte, spijt en berouw bij hem teweegbrengen en wordt er stilzwijgend een eind aan de vijandschap gemaakt. De auteur zegt dat een dergelijk gebruik in Israël niet bekend was, wel dat er in de Bijbel aansporingen hiertoe staan, onder andere in Exodus 23 en Jezus’ oproep in Mattheüs 5:43v, ‘Hebt uw vijanden lief; zegen hen die u vervloeken.’ Tevens wijst hij op Paulus, die dit vers citeert in Romeinen 12:20. Hij had hier de lijn naar Jezus nadrukkelijker kunnen trekken, omdat hij ook met uitvoerige voorbeelden uit Egypte en oud-Babylonië komt.
‘IJzer wordt op ijzer geslepen en een man scherpt het gezicht van zijn naaste.’ (Spr.27:17). De schrijver legt uit dat dit betrekking heeft op de omgang met je naaste: ‘In de omgang met elkaar als vrienden houdt men elkaar scherp. Ook in de Misjna komt deze spreuk voor: ‘Zoals een stuk ijzer een ander stuk kan scherpen, zo scherpen twee wijze studenten elkaar in de Halacha’.’
Het bijbelboek Spreuken sluit in 31:30,31 af met waar het ook mee begon in 1:7, eerbied voor jhwh. Het is die eerbied voor jhwh die zij zo glansrijk gestalte geeft.
Al met al is het een commentaar waarin we proeven dat de auteur kennis heeft van de Hebreeuwse tekst, van Joodse en ook van buitenbijbelse bronnen, zoals de Egyptische en Babylonische. Het geheel ziet er verzorgd en correct uit, de storende fout bij de indexopgave doet daar niets aan af. Handig te gebruiken bij de preekvoorbereiding of als naslagwerk.
C. Doorneweerd, Strijen