Boekbesprekingen
Ds. J. Noltes Omzien. Ontmoetingen die je doen stilstaan en verwonderen. Uitg. Groen, Heerenveen; 136 blz.; € 13,99.
In Psalm 92 staat ‘In de ouderdom zullen ze nog vruchten dragen, zij zullen fris en groen zijn.’ Aan die woorden moet ik denken bij het boek dat ds. Noltes op 94-jarige leeftijd schreef. Nadat hij een tiental herinneringen aan pastorale ontmoetingen geschreven had, zomaar voor tijdverdrijf en eigen genoegen, en die aan De Waarheidsvriend aanbood, die ze publiceerde, vroeg uitgeverij RoyalJongbloed hem, er met hen een mooi boekje van te maken. Dat is gelukt en in velerlei opzichten. Vooral vind ik het mooi omdat elk van de 24 hoofdstukken afsluit met psalmen, liederen en gedichten. De psalmen komen uit verschillende berijmingen, de liederen veelal uit de bundel Weerklank. Het maakt het meteen een meditatief boek. Ook werkt mee dat de hoofdstukken beginnen met een spreuk of kort verhaal. Ik zag niet altijd het verband tussen die spreuk, het verhaal en de inhoud van het hoofdstuk.
Mooi is het boek, omdat het merkbaar de vrucht laat proeven van het pastorale levenswerk dat ds. Noltes mocht verrichten. Wie het boek leest, kan met die vruchten zijn en haar winst doen. Zelfs op velerlei terrein. De auteur schrijft fijnzinnig over allerlei moeite en zorg en hoe mensen dat voor het aangezicht van God beleven. Zo bepaalt het boek bij de diverse noden. Je leest bijvoorbeeld over een ernstig zieke tiener. Ds. Noltes schrijft nogal eens wat hij vanuit het Woord van God in situaties aan mocht reiken en hoe God hem dat gaf. Zo wil en kan het boek helpen in geloofsontspannenheid en geloofsvertrouwen met de Bijbel op pad te gaan. Tegelijk komen in het boek bijbelteksten aan de orde die iemand nu in pastorale bezoeken gebruiken kan. Je proeft in het boek dat een predikant een mens is, ook met allerlei verlegenheid en die door moeiten van mensen geraakt kan worden. Ds. Noltes schrijft nog wel eens dat hij diep ontroerd was en met situaties verlegen.
Mooi is dat er hoofdstukken zijn waarin je de tijd proeft waarin ds. Noltes predikant werd. De mens is ten diepste niet veranderd en veel geestelijke noden niet, de omstandigheden waarin de predikant werkt, veranderden veelal wel. Ik waardeer het dat het boek laat zien dat ds. Noltes breder werkte dan alleen onder betrokken leden van de gemeente. Mensen konden hem wijzen op nood bij hun, niet bij de kerk betrokken, buren. Hij ging erheen en kwam er binnen. Hopelijk verlangen wij nog zo breed te werken. Wel merk je dat binnenkomen minder makkelijk is dan het toen leek.
Het boek laat verder een bevindelijkheid zien die gepaard gaat met de heldere en evenwichtige theologie van de Reformatie. Daarmee kunnen we onze winst doen.
Het leest vlot en bij het lezen verschijnt nogal eens een glimlach. Bijvoorbeeld als ds. Noltes schrijft over de organist die geen briefje had ontvangen met daarop de liturgie voor de dienst.
Het boek bemoedigt. We lezen dat mensen tot persoonlijk geloof komen. Dat de Geest waait waarheen Hij wil. Maar Hij waait! Hij werkt! Soms zelfs door een kind. Ds. Noltes kan ook schrijven dat ondanks al zijn bezoeken iemand tot een doorbraak kwam door het lezen van een stukje uit het blad Elisabethbode. De bezoeken van de predikant zullen vast hebben meegewerkt, maar God weet breed te werken. Een zegen is het als een dominee dat open onder ogen ziet en God daarvoor kan danken. Dan val je er als predikant tussenuit. Zo is de grote vrucht van dit boek dat God de eer ontvangt die Hij waard is.