Burgeroorlog in Ethiopië
Toen ze eind maart in Ethiopië aankwamen om ontwikkelingswerk te doen, merkten Ruben en Jette van Tilburg er niets van dat er in het noorden van het land werd gevochten. Ruim een halfjaar later wonen ze weer in Nederland. Jette vertelt wat er in 2021 allemaal gebeurde.
Eind 2020 zouden wij allebei klaar zijn met onze bachelors. Ruben studeerde internationale ontwikkelingsstudies en ik rechtsgeleerdheid, met de track internationaal en Europees recht. We dachten erover na om eerst meer ervaring op te doen door een stage of via werk, voordat we aan onze master zouden beginnen. Ruben zag een vacature van Woord en Daad. Het was een functie als data-analist in een waterproject in Ethiopië. Normaliter werkt Woord en Daad alleen vanuit Nederland en met lokale partners, maar dit werk gebeurt in samenwerking met het Young Expert Program van de Nederlandse overheid. Ruben ging aan de slag voor twee waterprojecten. Zelf kon ik op vrijwillige basis helpen bij een ander project van Woord en Daad, een project dat kindslavernij bestrijdt.
Ethiopië
Allebei hebben wij als kind al langere tijd in het buitenland gewoond. Ruben in Sudan en Kenia en ik in Kirgizië. Hierdoor hadden wij ook tegen elkaar gezegd: ‘We hoeven niet in het buitenland te werken, maar als er een kans komt, pakken wij die wel aan.’ Bovendien willen wij allebei graag iets nuttigs doen met wat wij geleerd hebben, en anderen daarmee helpen als dat kan.
De keuze om naar Ethiopië te gaan hebben we in gebed gemaakt. Ethiopië is een prachtig land met een rijke geschiedenis. Ze zijn nooit gekoloniseerd geweest en dit zie je dagelijks terug. De mensen zijn hier trots op. Engels is niet zo vanzelfsprekend als in andere landen in Afrika. Verder is het christendom vroeg naar Ethiopië gekomen en er zijn weinig grote veranderingen en splitsingen geweest. Het grootste deel van de bevolking is daarom orthodox christelijk. Er gelden veel regels waaraan christenen moeten voldoen. Elke woensdag en vrijdag is een vastendag, waarop geen dierlijke producten worden gegeten.
Projecten
Ruben heeft vorig jaar in augustus gesolliciteerd voor een project in Mekele, waar in november een conflict uitbrak. De vraag of we ook daadwerkelijk naar Ethiopië konden gaan, lag buiten onze macht. We hadden er wel het vertrouwen in dat als God ons in Ethiopië wilde hebben, dat Hij dat dan ook mogelijk zou maken. Uiteindelijk kon Rubens positie worden omgezet naar twee andere projecten met als thuisbasis Addis Abeba.
Hij heeft gewerkt aan twee waterprojecten. Dit was het Shalla-project waarin met een lokale waterleverancier wordt samengewerkt om meer mensen beter toegang tot water te geven. Het andere project is het WaterPricing-project. In dit project gaat het erom het water van de Awash rivier in het droge seizoen beter te gebruiken. Hiervoor worden boeren getraind hoe ze efficiënter kunnen irrigeren. Daarnaast zal er apparatuur geleverd worden, zodat er ook beter rekening gehouden kan worden met het weer en bodemvocht. Zelf ging ik helpen bij het Combatting Modern Slavery Program. Het doel van dit project is om kinderen uit kinderarbeid te bevrijden en weer naar school en hun families te krijgen. De focus ligt vooral op meiden die in huishoudens werken. Kinderen in kinderarbeid probeert men op te vangen en te herenigen met hun ouders. Het project richt zich ook op bewustwording van gezinnen en overheidsinstanties.
Optrekkend leger
Toen we eind maart aankwamen, merkte je er niks van dat er in het noorden gevochten werd. De burgeroorlog is getriggerd door de aanval op een federale legerbasis in het noorden van Ethiopië. Dit gebeurde door een regionale overheid (de TPLF, Volksbevrijdingsbond van Tigray), die jaren de macht in het land had gehad. Wat hun motivatie was, is niet helemaal duidelijk, ook omdat er weinig echt objectieve journalistiek wordt bedreven. Waarschijnlijk heeft een opeenstapeling van geschillen tussen overheid en regionale overheid uiteindelijk deze burgeroorlog veroorzaakt. Bij Ruben op kantoor werd er wel openlijk over gediscussieerd, het was geen taboeonderwerp. Ook was het interessant om aan taxichauffeurs te vragen hoe zij ertegen aankeken. We konden gewoon alles doen en je merkte niks van het conflict, totdat de TPLF onverwachts twee steden innam. Begin november lagen ze op twee dagreizen van Addis. Dit zorgde ervoor dat veel organisaties, ook ambassades, hun mensen adviseerden om naar hun thuisland terug te keren. Zo kwam het dat wij op dinsdag de eerste berichten kregen over het optrekkende leger van de TPLF en zaterdag zelf op een terugvlucht zaten.
Het voelde voor ons wel gek om ineens weg te moeten. Als je op je telefoon keek, zag je groepchats vol met opmerkingen van andere expats die vroegen of het wijs was om te vertrekken of mee-deelden dat zij al vertrokken waren. Dit zorgde in de internationale gemeenschap voor een sneeuwbaleffect van mensen die weggingen. Tegelijkertijd merkte je niets als je op straat liep. Het leven van alledag ging gewoon door.
Verdeeldheid
Hoe het conflict zal aflopen is een lastige vraag. De partijen zien elkaar als aartsvijanden en zijn niet bereid om met elkaar tot een compromis te komen, daarvoor zijn te veel verliezen geleden. Wij hopen heel erg dat wij weer terug kunnen en ons werk daar kunnen voortzetten. In de tussentijd zal het leven daar gewoon doorgaan. Mensen zullen zich zorgen maken over hun familieleden die in het leger vechten of die wonen in gevechtsgebied. Kerkgang is heel belangrijk voor orthodoxe christenen, dat zal ook gewoon doorgaan, zoals ook de andere bezigheden van alle dag. In dit conflict zijn – zoals altijd eigenlijk – veel verliezers. Het zorgt voor verdeeldheid tussen verschillende bevolkingsgroepen en ook binnen kerken zijn mensen verdeeld. Het vechten zal niet voor een oplossing zorgen. Zoals een Ethiopische vriendin zei: ‘Het enige wat wij kunnen doen, is bidden.’ Laten wij dat hier ook doen: bidden voor Ethiopië. Dat er verzoening mag komen tussen de verschillende bevolkingsgroepen en dat de mensen elkaar mogen zien als broers en zussen in geloof.