Concentratie op kernzaken
‘Er is weinig wat mijn geloofsleven zo sticht als het overdenken van de geloofsbelijdenis van Nicea.’ Deze oude uitspraak van een goede vriend is me bijgebleven. Op het eerste gehoor kunnen deze woorden verstandelijk en theoretisch overkomen.
In werkelijkheid gaat het hier om een doorleefd geloof in hoofd en hart.
Concentratie op de leer
Concentratie op de kernzaken van het geloof is niet meer vanzelfsprekend, zelfs niet in de kerk. Gemakkelijk wordt het oordeel geveld dat de geloofsleer niet meer relevant zou zijn voor jongeren en ouderen van deze tijd. De verleiding voor de kerk is groot om zich bezig te houden met alles wat er in de ogen van de wereld wel toe doet, maar in het licht van het Koninkrijk van God is dat een hopeloze zaak.
Beter kunnen we te rade gaan bij de Vroege Kerk, in dit geval de allervroegste pinkstergemeente in Jeruzalem. In zekere zin heeft deze gemeente een voorbeeldfunctie voor ons, vooral in datgene waarin zij zich onderscheidt. Waarin volhardt de jonge gemeente in Jeruzalem? Het eerste wat opvalt, is iets wat wij misschien niet zouden verwachten. De blikvanger is geen bruisende bedrijvigheid en evenmin een professionele show. De gemeente volhardt allereerst in de bijbelse leer, ofwel de leer van de apostelen.
De inhoud
Wanneer het gaat over de inhoud van de apostolische leer, is het gevaar reëel dat we vooral onze eigen stokpaardjes gaan berijden. Om dat te voorkomen is het raadzaam om zo dicht mogelijk bij de Schriftgegevens te blijven. Het eerste wat bij Lukas opvalt, is de concentratie op Jezus als de Zoon van God. In zijn Evangelie komen alle lijnen uit bij het lijden en sterven van Jezus de Christus, en daarna Zijn opstanding uit de dood.
De eerste apostolische pinksterpreek in het boek Handelingen concentreert zich eveneens op de betekenis van deze heilsfeiten. Profetisch wordt de veroordelende betekenis van de kruisiging van Christus verkondigd: u hebt Hem gekruisigd! Priesterlijk functioneert de verzoenende betekenis van Zijn kruis: laat u met God verzoenen! Koninklijk wordt Zijn heerschappij geproclameerd en Zijn oordeel aangekondigd: God heeft Hem verhoogd als Heere en Christus.
Gouden draad
Zowel in zijn Evangelie als in Handelingen benadrukt Lukas het goddelijke ‘moeten’ van deze heilsfeiten. Dit ‘moeten’ doet niets af van Gods vrijmacht. God is ons immers niets verplicht. Wel laat Lukas met deze formulering zien dat de Heere Zich bindt aan Zijn eigen Woord: wat Hijzelf heeft beloofd, ‘moet’ in vervulling gaan. Daarom moest Jezus sterven als het Lam van God, het offer voor onze zonde. Zo brengt Hij de oudtestamentische profetieën in vervulling.
De verzoenende betekenis van het sterven van Christus is het hart van de apostolische leer. Het is de gouden draad die door de Handelingen van de apostelen is geweven. Hier ligt het hart van de verkondiging van de Vroege Kerk (bijvoorbeeld Hand.8:32-35; 17:3; 20:28). In alles gaat het om Jezus: ‘Want er is onder de hemel geen andere Naam onder de mensen gegeven waardoor wij zalig moeten worden.’ (Hand.4:12) In de praktijk wordt deze apostolische leer rechtstreeks verbonden met het concrete leven. Telkens klinkt de aansporing om zich te bekeren van de oude leefwijze, om te breken met concrete zonden, en om te leven in voorbereiding op de wederkomst van Christus.
Volharden
In beide bijbelboeken maakt Lukas duidelijk dat de apostolische leer niet aansluit bij de Joodse, en nog minder bij de heidense culturele context. Telkens weer roept deze bijbelse boodschap verzet, minachting, en zelfs haat op. Toch zijn de apostelen en hun navolgers bereid om hiervoor hun leven te geven, want Jezus en Zijn Evangelie zijn hun alles waard. Dat heeft ons veel te zeggen in de bezinning op ons kerk-zijn in de tegenwoordige tijd. Het is van levensbelang dat jong en oud leren volharden in de apostolische leer, juist in een cultuur waarin ieder zijn eigen waarheid schept en zich laat leiden door zijn eigen gevoel. Wie afwijkt van de leer van de apostelen, dwaalt af van Jezus Zelf, want in de apostolische leer gaat het voluit ‘om de Heer’.