De Bijbel in het gezin
Bij ons thuis ligt de Bijbel altijd open in de woonkamer. Soms, tijdens een gesprek, pakken we hem er even bij om iets op te zoeken. Soms neem ik de Bijbel bij me, terwijl ik koffie drink. Door het Woord van God een zichtbare plek te geven in je huis wordt duidelijk dat de Bijbel een deel van jullie is.
Een ouderling vertelde dat hij tijdens huisbezoek altijd vraagt naar de huisbijbel, als hij een stukje wil lezen. Soms ligt die Bijbel binnen handbereik, open of gesloten. Soms moet de Bijbel onder een stapel boeken of tijdschriften vandaan worden gevist of weten mensen niet waar de Bijbel ligt. Waar ligt de Bijbel in jouw huis?
Zichtbaar maken
Bij ons ligt er altijd een Bijbel binnen handbereik. Daarnaast pakken we de Bijbel na het avondeten en op zondag bij de preekbespreking. Gods Woord is niet weg te denken in ons gezin en het maakt ons dankbaar dat we die zichtbaar in ons huis een plek mogen geven. Veel christenen op deze wereld hebben geen Bijbel of moeten Gods Woord verstoppen om geen gevaar te lopen. Wij hebben de vrijheid om Gods Woord in huis te hebben, maar verstoppen het soms achter gesloten deurtjes. Maak het Evangelie zichtbaar, zodat de Bijbel op elk moment van de dag binnen handbereik is.
Behalve de Bijbel zelf kunnnen we ook delen van Gods Woord zichtbaar maken. Dit kan bijvoorbeeld je belijdenistekst, jullie trouwtekst of een dooptekst van kinderen zijn. Denk aan een tekst die erg belangrijk was tijdens een moeilijke of vreugdevolle periode in je leven. Druk deze teksten af en hang ze op, zodat je steeds herinnerd wordt aan Gods grote daden in jullie leven.
De woorden van God zijn als gedenkstenen. Ze herinneren je aan momenten dat God gesproken heeft. Dat wat zichtbaar is, blijft vaak zoveel beter hangen in onze gedachten dan woorden die we alleen horen. Ook het aanleggen van een schrijfboek met daarin mooie momenten met God en Zijn Woord kan hierbij helpend zijn.
Maak het Evangelie zichtbaar, zodat Gods Woord steeds in je herinnering komt. Vul je hart, je huis en je hoofd met woorden van God. Hij zal het zegenen.
Jong geleerd
Bijbellezen is een belangrijk onderdeel van je leven als christen en dus ook van de geloofsopvoeding. Toch is het goed om eerst na te denken over het belang van bijbellezen voor jezelf. Op welke momenten las jij uit de Bijbel toen je de leeftijd had die je kind(eren) nu hebben? Bijbellezen doen kinderen meestal niet uit zichzelf. Iemand leert het hun of doet het voor. Mogelijk waren je eigen ouders je grootste voorbeeld en leerden zij jou lezen uit de Bijbel. Je raakte van jongs af aan meer en meer vertrouwd met de woorden van God en naarmate je ouder werd, ging je steeds meer zelf lezen en studeren in de Bijbel.
Het kan ook zo zijn dat jou als kind niet is geleerd om de Bijbel te lezen. Mogelijk ben je er veel later mee begonnen en ben je nog onervaren en zoekend bij het lezen en studeren in de Bijbel. Onze kinderen zijn een nieuwe generatie, ouders en jongerenwerkers hebben de kans om een verschil te maken voor de kinderen die aan hun zorgen zijn toevertrouwd. We mogen onze kinderen voordoen hoe ze de Bijbel kunnen lezen, zodat zij het later zullen voordoen aan hun kinderen (vergelijk Ps.78:5-7). Het is dan wel belangrijk om te weten wat Gods Woord onszelf te zeggen heeft. Wat betekent het Woord van God voor ons als ouders/opvoeders in de dagelijks praktijk van ons leven? Dat is wat we overdragen aan onze kinderen. Als je Gods stem in je leven wilt horen en leren verstaan, speelt de Bijbel daarin een grote rol. De Heilige Geest wil de Uitlegger zijn in ons hart en ons helpen om Gods Woord te verstaan en toe te passen. Het is onmogelijk om te verlangen naar groei in geloof zonder de Bijbel te lezen en te bestuderen. Het is Gods Woord aan ons, waarmee wij onze kinderen vertrouwd mogen maken. Dat komt het krachtigst tot zijn recht, wanneer we het eenvoudig voordoen. Dagelijks, in de praktijk van het gewone leven.
Want Hij heeft een getuigenis ingesteld in Jakob, een wet vastgesteld in Israel; die heeft Hij onze vaderen geboden om ze hun kinderen bekend te maken, opdat de volgende generatie ze zal kennen, de kinderen die geboren zullen worden en zij opstaan en ze weer aan hun kinderen vertellen; zodat zij hun hoop op God stellen en Gods daden niet vergeten, maar Zijn geboden in acht nemen. Psalm 78:5-7
Samen lezen
Als je zelf een ritme hebt gevonden voor het openslaan van de Bijbel, is het goed om ook vaste momenten te kiezen om de Bijbel te lezen met kinderen. Met kinderen lees je niet altijd uit de ‘echte’ Bijbel, maar gebruik je veelal kinderbijbels of bijbelse dagboekjes die aansluiten bij hun niveau en belevingswereld. Het is fijn om gezinsmomenten te kiezen, waarop je samen uit de Bijbel leest. Vaak zijn de momenten aan tafel daarvoor geschikt, omdat het hele gezin, of een deel van het gezin, dan samen is. Wat is voor jouw gezin het beste moment om samen de Bijbel te lezen? Denk daar goed over na en wees trouw aan de keuzes die je daarin maakt.
Naast het gezamenlijke moment is het ook fijn om één op één met kinderen uit de Bijbel te lezen. Voor deze momenten kun je een (kinder)bijbel of dagboekje kiezen dat is afgestemd op het individuele kind. De momenten voor het slapengaan zijn hiervoor vaak het meest geschikt. Aan de hand van een vraag over het gelezen bijbelgedeelte kun je mooie gesprekken voeren met je kind en de Bijbel op het eigen niveau uitleggen. Daarnaast kun je met je kind bidden en danken. Heel persoonlijk, samen. Jij doet het voor, je kind mag jou nadoen. Zoals je leert tanden poetsen of veters strikken, mag je je kind leren eerbied te hebben voor God, Zijn Woord te lezen en met Hem in contact te komen door het gebed.
Doopbelofte
Hoe hard je misschien ook je best doet om het Evangelie uit te dragen en voor te leven aan je kinderen, je zult ontdekken dat je het alleen niet kunt. Steeds opnieuw falen wij, omdat we zelf mensen zijn en van genade moeten leven. Toch is het hoopvol om te weten dat God graag genadig wil zijn. Hij wil ons zegenen met wijsheid en inzicht om onze kinderen dicht bij Hem te brengen.
Wanneer wij onze kinderen laten dopen, doen wij dat niet om daarmee te zeggen hoe goed wij het doen als christenouders. Nee, het dopen van onze kinderen is een belijdenis dat wij het niet kunnen uit ons zelf maar dat wij de Heere nodig hebben. Wat een wonder dat de doop een teken mag zijn van Gods grote genade voor ons en onze kinderen. God komt naar ons toe. Zo zeker als het water druppelt op het hoofdje van ons kind, zo zeker stroomt Zijn trouw en liefde naar ons toe, wanneer wij Hem om hulp vragen bij de geloofsopvoeding van onze kinderen. Al zijn wij ontrouw, eeuwig duurt Gods trouw.
Breng de doop steeds opnieuw in herinnering bij je kinderen. Vertellen over de doop is vooral getuigen van een God Die als eerste naar jou en je kind toekwam. Vertel bijvoorbeeld aan je kinderen op welke vragen je antwoord hebt gegeven bij de doop. Dat kan op een ontspannen manier, nadat je een doopdienst hebt meegemaakt in de kerk. Vertel wat jouw eigen doop voor jou betekent en leg je kinderen uit wat het betekent dat zij gedoopt zijn. Samen kun je de dooptekst van je kinderen uit het hoofd leren.
Behalve dat je met elkaar en met je kinderen spreekt over de doop, is het ook goed om met andere gelovige ouders te spreken. Zo kun je je aansluiten bij een opvoedkring van gelovige ouders, of je kunt zelf zo’n kring starten. Er zijn boekjes die je kunnen helpen om inhoud te geven aan de gesprekken en het is waardevol om elkaar te bemoedigen, scherp te houden en praktische tips uit te wisselen
Maar Hij zei: Veeleer zijn zij zalig die het Woord van God horen en het bewaren. Lukas 11:28
Vertrouwen
Ooit stelde iemand mij de vraag: ‘Ben je niet bang dat je kinderen later niet meer met God willen leven?’ Wij hebben veel gesproken over die vraag en het ook bij God gebracht in ons gebed. Maar nee, we zijn daar niet bang voor. Dat komt omdat we God getrouw achten, Die heeft beloofd dat Hij zal afmaken wat Hij ooit begon.
De eerste tekst die wij onze kinderen uit het hoofd leerden toen ze net konden praten, was: ‘Ik vertrouw erop dat Hij, Die in jou een goed werk begonnen is, dat voltooien zal. Tot op de dag van Jezus Christus.’ Het vertrouwen ligt niet in ons als ouders of in ons geloof, maar in de God van genade, Die trouw is. Hij is met liefde en innerlijke ontferming bewogen over ons en onze kinderen. Hij wil niet dat iemand van ons verloren gaat. De praktijk kan weerbarstig zijn. Kinderen laten God los of menen dat ze het zonder de kerk kunnen stellen. Het goede nieuws is dat onze God hen niet loslaat. Hij houdt vast en wij mogen met gevouwen handen onze kinderen anders leren vasthouden, door ze dagelijks bij de troon van onze Redder te brengen. In Openbaring 8 lees ik hoe onze gebeden in een gouden schaal voor Gods genadetroon komen. Zo serieus neemt God onze gebeden. Laten we daarom niet verslappen, maar vol vertrouwen iedere dag de troon van Gods genade zoeken, voor onze kinderen en de kinderen van de gemeente.
Ik vertrouw erop dat Hij Die in u een goed werk begonnen is, dat voltooien zal tot op de dag van Jezus Christus. Filippenzen 1:6
Tijdsinvestering
Het geheim van discipline is motivatie. Wanneer je ergens enorm voor gemotiveerd bent, heb je meestal niet veel aansporing nodig om er ook tijd voor vrij te maken. Zo heb je zeer gedreven sporters of mensen die alles weten en bijhouden over gezonde voeding. Je hebt mensen die elke kringloopwinkel afstruinen, omdat ze duurzaam willen leven en je hebt mensen die precies weten en bijhouden wat de nieuwste snufjes zijn op telefoongebied.
Een passie bijhouden kost tijd. Groeien in genade en kennis van God kost ook tijd. Het vraagt tijdsinvestering om meer te leren over Wie God is, wat Zijn doel is met ons leven en hoe Hij de wereld leidt. Daarvoor heb je bijbelkennis nodig en kennis over hoe de Geest werkt. Oefening in gebed, bijbelstudie, stille tijd. Deze tijdsinvestering is niet zomaar een passie, tijd met God en Zijn Woord is van levensbelang.
Ben jij werkelijk gemotiveerd om God te leren kennen en om Zijn Woord dicht bij het hart van (je) kinderen te brengen? Dan vraagt dat veel discipline en tijdsinvestering. Het geheim van discipline is motivatie. Laat je motiveren door beloftes uit Gods eigen Woord, wanneer Hij door de mond van de profeet Jeremia zegt: ‘Ik immers, Ik ken de gedachten die Ik over u koester, spreekt de Heere. Het zijn gedachten van vrede en niet van kwaad, namelijk om u toekomst en hoop te geven. Dan zult u Mij aanroepen en heengaan, u zult tot Mij bidden en Ik zal naar u luisteren. U zult Mij zoeken en vinden, wanneer u naar Mij zult vragen met heel uw hart. Ik zal door u gevonden worden, spreekt de Heere.’ (Jer.29:11-14a)
Wanneer het jouw grootste verlangen is dat je kinderen God leren kennen, dan kan het niet anders dat je daar ook je tijd aan wilt geven. Wees trouw aan je eigen hartsverlangen en breng je kinderen bij Jezus, iedere dag.
Auteur van deze brochure is Nieske Sellesten Brinke uit Ermelo, die boeken over geloofsopvoeding schrijft . Meer van en over haar is te vinden op nieskeselles.nl
Bijbeluitgaven en dagboeken
Er zijn veel verschillende bijbelvertalingen en bijbelse dagboeken verschenen de afgelopen jaren. Soms kun je het gevoel hebben dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Welke bijbelvertaling past bij jouw gezin? Welke dagboekjes zijn geschikt en bijbelgetrouw? Het is belangrijk om bij het bijbellezen thuis aan te sluiten bij de vertaling die in de kerk wordt gebruikt. Op deze manier wennen kinderen aan de taal en kunnen ze teksten die ze thuis leren, herkennen bij de Schriftlezingen in de kerk.
Het memoriseren van bijbelteksten is een belangrijk onderdeel van de geloofsopvoeding. Zelf kiezen we ervoor om na het ontbijt geen bijbelgedeelte te lezen, maar een tekst op te zeggen die we iedere dag herhalen. Als de tekst goed in het hoofd zit, kiezen we een nieuwe tekst. Bij het kiezen van teksten sluiten we aan bij het kerkelijk jaar (christelijke feesten) of we memoriseren een tekst die bijvoorbeeld op zondag in de kerk centraal stond.
Het is mooi om voor elk kind een eigen Bijbel en bijbels dagboek te kopen. Kies een dagboek dat past bij het ontwikkelingsniveau van een kind en dat bijbelgetrouw is. Een christelijke boekwinkel kan je hier goed in adviseren.
De Herziene Statenvertaling heeft doelgroepenbijbels voor iedere leeftijd. Er is een Kinderbijbel bij de HSV (4-10 jaar), een Gespreksbijbel (10-15 jaar), een Jongerenbijbel (16+), een Mannenbijbel, een Vrouwenbijbel en een Studiebijbel.
Wanneer je bedenkt hoe schaars de Bijbel op sommige plekken in deze wereld nog is, kun je bijna niet bevatten hoe het mogelijk is dat er bij ons zoveel verschillende uitvoeringen zijn. Het is goed om ons dit te realiseren. Mogelijk is het een idee om als gezin af te spreken dat je bij iedere Bijbel die je koopt, ook een Bijbel sponsort voor ontwikkelingslanden. Dat is mogelijk via een zendingsorganisatie als de GZB bijvoorbeeld.
Verbinding kerk en gezin
Het is ontzettend belangrijk dat er een zichtbare verbinding is tussen wat er thuis in de gezinnen gebeurt en wat er op zondag in de kerk gebeurt. Ik geef graag een aantal concrete tips die deze verbinding rond het Woord van God kunnen stimuleren:
• Kies er een aantal keren per jaar voor (bijvoorbeeld rond de christelijke feesten of de start van het verenigingsseizoen) om in de gemeente een bijbelleesrooster uit te delen dat aansluit bij de inhoud van de prediking in die periode.
• Wanneer de voorganger preekt over een tekst die kernachtig is en goed aan te leren is, kan deze tekst op een mooi kaartje worden uitgedeeld bij de uitgang van de kerk, zodat gemeenteleden – inclusief kinderen – de tekst kunnen memoriseren. Laat die tekst terugkomen in de daaropvolgende dienst, bijvoorbeeld door de tekst samen op te zeggen of te projecteren op een eventuele beamer.
• Laat kinderen de Schriftlezing doen en geef hun daarvoor thuis de tijd om te oefenen.
• Laat ouderlingen en diakenen die op huisbezoek komen in het gezin, eerst even de tijd nemen om met kinderen de Bijbel te lezen, bijvoorbeeld samen met het eigen bijbelse dagboek van het kind. Praat daar kort over door, voordat het gesprek met ouders plaatsvindt. Eventueel kan een jeugdouderling of jeugddiaken samen met de wijkouderling op huisbezoek gaan in gezinnen met kinderen. Vraag ook naar gebedspunten vanuit de kinderen en bid samen met de kinderen.
Gespreksvragen:
1. Tot je kind een jaar of twaalf is, mag je veel uitleggen, voorleven, samen doen en aanleren. Daarna ontstaat een periode dat je kind eigen keuzes wil maken en dat jij meer naast je kind loopt om het daarin te coachen/begeleiden. Herken je dit en wat doet dit met jou als gelovige ouder?
2. Hoe reageer jij als je kind niet mee wil doen in de huisgodsdienst? Maak je daarbij onderscheid in leeftijdsfasen?
3. Op welke manier spreek jij (alleen of samen met je man/vrouw als je die hebt) met God over je kinderen? Op welke manier merk je dat God jou bemoedigt als het gaat om je kinderen?
4. Op welke manier heeft jouw eigen (geloofs)opvoeding invloed op de manier waarop jij nu je kinderen opvoedt met het geloof in God en Zijn Woord, de Bijbel?
5. Welke beloft e van God, vanuit Zijn Woord, wil je meegeven aan andere ouders die hun kinderen graag willen opvoeden met God en Zijn Woord?
6. Maak je Gods Woord zichtbaar in je huis? Op welke manier zou je dit (meer) willen doen?