De zwijgende God
‘Leer mij, o Heer, uw lijden recht betrachten.’ Een lied, een gebed bij alles wat Jezus overkomt, die nacht en de dag van Zijn dood aan het kruis. Want Markus komt maar niet met kale feiten. Heilsfeiten zijn het. Verkondiging is het. Boodschap van Hogerhand. Ook dat moment dat Jezus zweeg.
God spreekt. Wie hoort het? Het vraagt langer luisteren. ‘Leer mij Uw lijden recht betrachten, verstaan, horen wat U ons te zeggen hebt.’
Beschuldigingen
Jezus is gevangengenomen. Nu wordt Hij voorgeleid. Het vonnis staat vast. Hij moet worden gedood. Ze moeten alleen nog een beschuldiging zien te vinden. Een die hout snijdt. Die is echter maar zo niet gevonden. Wat ze ook proberen – de beschuldigingen volgen elkaar in snel tempo op – ze krijgen de aanklacht niet rond. Ze willen van Hem af, maar zo gemakkelijk gaat dat niet. Wie heeft hier eigenlijk de regie?
Op alle beschuldigingen zegt Jezus helemaal niets. Kajafas, de hogepriester die de zaak voorzit, wordt er onrustig van. Hij schuift op zijn stoel wat ongemakkelijk heen en weer. Waarom weert die Man zich niet? ‘Antwoordt U niets?’, klinkt het geïrriteerd. ‘Hoort U niet wat ze tegen U getuigen?’
Ook nu, uitgedaagd, zwijgt Jezus. Maar ook in Zijn zwijgen spreekt Hij. Zou het God Zelf kunnen zijn Die hier spreekt? Ik denk het. Want de hele zaak van Jezus is niet zomaar een zaak. Jezus’ zwijgen is niets minder dan oordeel. Zoals wanneer God zwijgt. Jezus’ zwijgen is de ontmaskering van alle verwoede pogingen, toen en nu, om Hem uit de weg te ruimen. Ze zijn zwak en dwaas. Ze willen zo graag van Hem af. Ze. Wie? Maar alle pogingen om het Evangelie het zwijgen op te leggen zijn gedoemd te mislukken. Alsof wij in staat zijn het opzij te schuiven. Alsof wij Hem uit deze wereld zouden kunnen wegdrukken! Hij laat Zich niet opzij zetten. Gelukkig maar. Want waar is Hij op uit?
Dwaasheid
Een wereld die Hem liever kwijt is dan rijk. Wat is dit felle verzet tegen Hem? In Zijn zwijgen spreekt Hij: dwaasheid is het. Want waarom zouden we van Hem af willen, Die niets anders zoekt dan ons eeuwig geluk? In Zijn zwijgen spreekt Hij: ‘Waar ben je mee bezig?’ We kunnen alles op alles zetten om Hem van ons af te houden. Maar onszelf Hem geven is zoveel beter.
Want in Zijn zwijgen getuigt Hij ook van Zijn liefde en weergaloze genade. Gód spreekt, van Zíjn liefde en genade. Jesaja helpt ons om er zo naar te kijken. ‘Als een lam’, horen we hem zeggen. ‘En als een schaap dat stom is voor zijn scheerders, zo deed Hij Zijn mond niet open.’ (Jes.53) Weten ze wel wie ze hier voor zich hebben? Hebben wij het in de gaten? Deze Jezus is niemand minder dan de Knecht, Die als het lam van God onze zonden draagt en om onze overtredingen wordt gedood.
Hij redt
Jezus zwijgt. Omdat Hij heel goed weet wat Hem te doen staat. Hij zwijgt. Omdat Hij aan Zijn Vader gehoorzaam wil zijn. Hij zwijgt. Omdat Hij denkt aan u en mij. ‘Waarom redt Hij Zich er niet uit?’, vraagt de hogepriester zich geërgerd af. Omdat Hij daar niet staat voor Zichzelf. Hij doet er niet alles aan om Zichzelf eruit te redden. Omdat Hij hier bezig is ons te redden. Iemand zoals Petrus, die zich een tijdlang bij Hem ophoudt, maar als het erop aankomt Hem toch laat vallen. Hardnekkige zondaren. Kleingelovigen. Volgelingen die er nog lang niet zijn. Hoe vaak heb ik niet gezwegen toen ik had moeten spreken? En hoe vaak sprak ik, terwijl ik had moeten zwijgen? Wij redden het niet. Nee, dat is waar. Hij redt ons.
Wat een geluk dat Hij Zich niet opzij laat zetten. Hij blijft overeind, weerstaat mijn verzet, komt voor mij staan en kijkt mij aan. Zwijgend spreekt Hij: Ik voor u. Het wordt ons in deze lijdensweken opnieuw gezegd, in Woord en sacrament. En we zijn met stomheid geslagen. Hoe groot moet Zijn liefde zijn, hoe groot ook Zijn genade.
Op Petrus heeft dit zwijgen van Christus grote indruk gemaakt. In zijn brief aan jonggelovigen komt hij erop terug (1 Petr.2:23). Soms is het beter te zwijgen. Omdat we mogen geloven: onze zaak is de Zijne. Dat was die nacht zo, en zo is het nog steeds.