Tot nu toe had het me nooit zo aangelokt: een vakantie in Denemarken. Waarschijnlijk koel weer, veel wind en water, waar ik niet zo’n liefhebber van ben, weinig cultuur, weinig referentiepunten met kerk, geloof en theologie. Toch gingen we. Een reisimpressie.
Mijn vrouw wilde al langer eens die kant op. Haar hele familie komt uit Putten. In het kamp van Ladelund, op de grens van Duitsland en Denemarken, zijn in de Tweede Wereldoorlog zeer veel mannen uit Putten gestorven, onder wie de verloofde van haar moeder. Ze wilde daar heel graag eens naar toe en als je dan toch al bijna in Denemarken bent, zou je daar ook vakantie kunnen houden. Zo gezegd, zo gedaan en zowel van het bezoek aan Ladelund als van de vakantie in Denemarken heb ik geen spijt. Een tip voor wie in deze tijd van het jaar nadenkt over de volgende vakantiebestemming.
Ladelund
Heel vaak had ik er al over gehoord. Ook van mijn leermeester ds. L. Kievit, die hier na de oorlog voor de eerste keer met de weduwen uit Putten naar toe ging. Ontroerend was het een kopie te lezen van de brief die hij stuurde aan de pastor van Ladelund, ter voorbereiding van het bezoek. Ik had niet gedacht dat er zo’n indrukwekkend documentatiecentrum was en dat daar nog dagelijks gewerkt wordt aan het verzamelen van relevante informatie. De mevrouw die ons begeleidde, wekte de indruk met weinig anders bezig te zijn dan met boetedoening. Elk knipsel, elke punt of komma, die ze toe kan voegen aan het materiaal, lijkt iets te hebben van het aflossen van een nooit geheel af te lossen schuld. Zo vulde ze ook met grote zorgvuldigheid de naam van mijn schoonmoeder in, achter de naam van haar toenmalige verloofde.
Momenteel wordt er weer gewerkt aan het nog meer toegankelijk maken van alle documentatie voor schoolklassen. Opdat nooit meer zoiets zal gebeuren… Of is het intussen opnieuw aan het gebeuren? Niet alleen in Duitsland, maar op allerlei plaatsen in de wereld, ook in ons eigen land: fascisme, antisemitisme, het roepen van neonazistische leuzen? Helaas, het zijn retorische vragen.
Lees de volledige tekst van dit artikel in het nummer van De Waarheidsvriend van donderdag 19 januari 2023. Neem een jaarabonnement. Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-.