column
Digibron
Wat heeft de Reformatie toch te maken met de computer? Deze verzuchting slaakte prof.dr. C. Graafland in 1991, toen hij lid was geworden van Reformatica, een computerclub voor theologen.
Hij had ontdekt dat zo’n veredelde schrijfmachine best wel handig was voor een veelschrijver als hij. Maar zijn gravende geest vroeg altijd verder. Wat moest een reformatorisch gelovige met dit ‘technische gebeuren’?
Graafland had vast wel gehoord van het baanbrekende elektronische bijbelonderzoek van de niet ongereformeerde theoloog Eep Talstra aan de Vrije Universiteit. Van nabij ontwaarde hij het opvallende enthousiasme binnen de Stichting Studie der Nadere Reformatie voor het tekstarchief Pietas. Maar wat als hij had kunnen googelen op het internet? Zou hij een dankbaar gebruiker zijn geworden van Digibron, het kenniscentrum van de gereformeerde gezindte? Hierin zijn 66698 artikelen uit De Waarheidsvriend gewaarborgd. Ik denk dat Graafland bij dit getal een biblicistisch binnenpretje zou hebben gehad.
Inmiddels zijn ondernemers, marktonderzoekers én wetenschappers in de digitale wolken met al die big data. Vorig jaar kreeg VU-hoogleraar Piek Vossen de Spinozaprijs voor zijn ontwikkeling van een ‘geschiedenisrecorder’. Die moet tienduizenden nieuwsberichten per week kunnen verwerken, zowel de woorden in hun verschillende betekenissen als de meningen en gevoelens in de teksten.
Maar hoe leer je de computer een taal te begrijpen? Daarvoor moet je ook de achterliggende denkwereld peilen. Een zinnetje als ‘Zien is nog geen hebben’ betekent voor een kind in een speelgoedwinkel iets anders dan voor een geoefende in de tale Kanaäns. Wie op Jezus ziet, weet nog niet of Jezus naar hem of haar heeft omgezien. Het is deze week weer Hemelvaartsdag, maar heeft het al hemelvaart in je hart mogen komen worden?
Naast dure hardware en slimme software zijn duizelingwekkende dataverzamelingen nodig om de dromen van digiwetenschappers waar te maken. Daarom is Digibron een welkome innovatie waarmee de Erdee Media Groep andere ondernemers een stap voor kan zijn en onderzoekers een stap vooruit kan helpen.
Voor reformatorische nerds gloort hier een mooie toekomst. Of moeten we bevindelijk terughoudend zijn met visioenen? Zien is nog geen hebben. Zoek in Digibron maar eens op ‘graafland reformatica’.
Fred van Lieburg