column

Dordt en Jeruzalem

Dit jaar is het vierhonderd jaar geleden dat de befaamde nationale synode van Dordrecht werd geopend. Dat is veruit de belangrijkste gebeurtenis uit de vaderlandse kerkgeschiedenis.

Dat dat het geval is, komt onder meer vanwege het opstellen van de Dordtse Leerregels over Gods genadige verkiezing.

Dit jubileum geeft mij aanleiding om in een artikel terug te blikken op de blijvende waarde en de grenzen van de Leerregels. Het blijft indrukwekkend hoe ‘Dordt’ het opgenomen heeft voor Gods soevereine genade, die ons niet maar op een presenteerblaadje de mogelijkheid aanreikt om gered te worden, maar die mensen daadwerkelijk en compleet redt. Gods genade is effectief. 

Toch zijn er ook lacunes in de Leerregels; de opvallendste is het ontbreken van aandacht voor Israël. Hoewel Romeinen 9 tot 11 herhaaldelijk wordt aangehaald, is er echt een blinde vlek voor Paulus’ nood: het raadsel van Gods heilsweg met Israël, die het raadsel van Gods verkiezing is. Hoe is het mogelijk dat verkiezing en verwerping worden besproken aan de hand van teksten als ‘Jakob heb Ik liefgehad en Ezau heb ik gehaat’ (Rom. 9:13), zonder dat er aan Israël wordt gedacht? 

Natuurlijk hadden de Dordtse vaderen niet de gevoeligheid voor Israël die wij tegenwoordig hebben, en draaide de discussie meer om scholastieke onderscheidingen dan om bijbelinterpretatie. Het historische oordeel mag dus mild uitvallen. Had Israël echter een grotere plek gehad, dan was de verkiezingsleer nog concreter uitgevallen. Dat zou geen overbodige luxe zijn geweest, gezien de latere geschiedenis waarin abstract denken over de verkiezing, los van Gods weg met Israël en zonder Christus, schade heeft gedaan. 

Inmiddels is het haast een open deur: goede theologie kan niet zonder het concrete Israël onder ogen te zien. Ingewikkeld gezegd: Israël is een hermeneutische uitdaging voor de kerk, dat wil zeggen: dat Israël er is, doet een appèl op onze manier van bijbellezen. Spannende vragen, waar theologen uit Apeldoorn en Kampen op 22 en 23 maart en een academische conferentie aan wijden, voorafgegaan door een publieksconferentie op 21 maart.

Ik ben benieuwd hoe dicht Dordt en Jeruzalem straks bij elkaar liggen.

A. Huijgen