blog

Jezus gaat voorop, Hij heeft de weg gebaand

Echte liefde is exclusief

Dieper dan de vraag waarom ik belijdenis doe, gaat de vraag waarom het onze keus, ons verlangen is Jezus te volgen. Laten we zien dat belijden ons antwoord is op wat God gedaan heeft? Hij heeft Zichzelf immers overgegeven voor mijn zonden.

In een boekje voor belijdeniscatechisanten staat ook een les over het volgen van Jezus. Daarbij is een oude weegschaal afgebeeld. Geen digitaal apparaat, maar zo’n ouderwets geval met links en rechts een schaal. Uiteindelijk gaat het erom naar welke kant de weegschaal doorslaat.

Het catecheseboekje nodigt jongeren uit om de voor- en nadelen van het volgen van Jezus op een rij te zetten. Op de linkerschaal de nadelen, op de rechterschaal de voordelen. Er kwam heel wat los toen we op een dinsdagavond deze opdracht probeerden te maken. Allerlei zaken werden benoemd die op zichzelf allemaal juist en belangrijk waren.

Geheim

Toch stelde aan het eind van de discussie een meisje de vraag: ‘Is dat het nou echt? Is het volgen van Jezus een kwestie van rekenen en cijferen, van optellen en aftrekken?’

We waren het er spoedig over eens dat dit inderdaad niet de goede weg is. Het volgen van Jezus is immers geen zakelijk contract, dat twee partijen afsluiten. De navolging van Christus is een zaak van liefde en de liefde heeft zo haar eigen redenen.

Dat is in de verhouding tussen een jongen en een meisje toch ook zo? Gaat een meisje een relatie aan met een jongen omdat hij zo’n mooie, dure auto heeft? Of omdat hij een fantastische baan heeft met een geweldig perspectief naar de toekomst toe? Gaat ze met hem mee omdat hij zulke mooie bruine ogen heeft en zo trendy gekleed is?

Ja, het komt dikwijls genoeg voor, maar hoe vaak blijkt die basis niet veel te wankel? Een goede relatie ontstaat, omdat er een klik is. Omdat je veel in elkaar herkent, omdat de vonk van de liefde overspringt. Dat kun je niet beredeneren. Dat kun je ook niet narekenen. Dat gebeurt of het gebeurt niet. Dat is in het volgen van Jezus niet anders. Als het er helemaal op aan komt, is de navolging van Christus een geheim. Een geheim dat liefde heet.

Liefde van één kant

Het bijzondere is dat de liefde van Hem uitgaat. Johannes schrijft daar prachtige dingen over. Je zou zijn eerste brief eens rustig moeten doornemen, ter voorbereiding op de belijdeniszondag. We lezen bijvoorbeeld: Hierin is de liefde, niet dat wij God lief hebben gekregen, maar dat Hij ons liefhad en Zijn Zoon zond als verzoening voor onze zonden (1 Joh.4:10).

Liefde kan niet van één kant komen, zeggen wij vaak. Maar in het geloof gaat dat toch wel op. De liefde komt van één kant, van Gods kant, van Jezus’ kant. Allang voordat wij aan Hem dachten, toonde Hij Zijn liefde voor ons. Voordat wij ook maar iets in Hem zagen, verklaarde Hij ons Zijn liefde.

Hij gaf Zijn leven aan het kruis. Alles had Hij ervoor over om zondaren te redden en voor eeuwig gelukkig te maken.

Echo

Onze liefde voor Hem is eigenlijk niet meer dan een echo, een antwoord op Zijn grote liefde. Dat schrijft dezelfde Johannes ook: ‘Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst liefhad’ (1 Joh.4:19). Geweldig, als Zijn liefde ons hart raakt en wij gaan verlangen om Hem te volgen. Dat willen we niet verbergen of voor onszelf houden. We zullen er graag voor uitkomen.

Gaat het daar niet ten diepste om op de dag van onze geloofsbelijdenis? We beloven Hem te volgen in het besef dat Hij het initiatief genomen heeft, dat Hij de Eerste was, dat Zijn liefde ons heeft ingewonnen. Dan hebben we geen enkele reden onszelf op de borst te kloppen. We kunnen ons alleen maar diep verwonderen en Zijn liefde prijzen. Zoals dat prachtige lied zingt:

Liefde was het, onuitputt’lijk,

liefd’ en goedheid, eind’loos groot.

Toen de Levensvorst op aarde

tot ons heil Zijn bloed vergoot.

Komt, laat ons Zijn liefde prijzen!

God geeft vreugd’ en dankensstof

Eenmaal zingen wij voor eeuwig

in de hemel Zijnen lof. 

Kosten

Christus volgen is geen zaak van berekening, maar een kwestie van liefde. Toch moet daar nog wel iets bij worden gezegd. Want Jezus Zelf geeft ons een indringende waarschuwing mee.

Als iemand een toren bouwt, gaat hij dan zomaar lukraak aan de slag? Dat zou niet verstandig zijn. Een wijze bouwer gaat eerst achter zijn bureau zitten om de kosten te berekenen (Luk.14:28).

Dat moeten Jezus’ volgelingen ook doen. Zij moeten niet denken dat het volgen van Hem niets kost. Dat kan alleen maar op een teleurstelling, een desillusie uitlopen. En toch… Hoeveel christenen menen niet dat zij kunnen geloven op een koopje. Ze leggen belijdenis van het geloof af, maar leven vervolgens gewoon weer hun eigen oude leven. Er gebeurt niets, er verandert niets. Ze leven even materialistisch als ieder ander, ze geven hun hart even gemakkelijk weg aan de afgoden van deze tijd.

Maar dat kan de liefde, Christus’ liefde nou net niet hebben. Echte liefde is exclusief. Het is of de één of de ander. Niet langer kunnen onze eigen verlangens en hartstochten de dienst uitmaken.

Nee zeggen

We weten ons aan Hem verbonden en dat vraagt om keuzes, een dagelijks nee zeggen tegen alles en ieder die daar tussen wil komen.

Navolging is niet alleen ja zeggen tegen Jezus, maar ook nee zeggen tegen je verkeerde verlangens en gewoonten, tegen de kwade machten in deze wereld. Of dat altijd gemakkelijk is? Nee. En daarom moet je de kosten van tevoren goed incalculeren. Jezus is er heel radicaal in: ‘Als iemand achter Mij wil komen, moet hij zichzelf verloochenen, zijn kruis dagelijks op zich nemen en Mij volgen.’

Is die prijs te hoog? Toch niet. Jezus voegt er een geweldige belofte aan toe: ‘Wie zijn leven zal verliezen omwille van Mij die zal het behouden’ (Luk.9:24). Zijn vergeving bevrijdt van kramp en angst. Zijn nabijheid geeft vrede. Zijn wil doen schenkt vreugde

Geen imitatie

De Bijbel heeft nog een zwaarwegend advies voor (nieuwe) volgelingen van Jezus. Verwar navolgen vooral niet met nadoen. Er zijn mooie boeken geschreven over de <i>Imitatio Christi<p>, zoals van de bekende Thomas à Kempis, die leefde in de Middeleeuwen, in het oosten van ons land. Maar imiteren is er niet bij.

Vroeger leerden kinderen op de zondagsschool het versje: ‘Ik wens te zijn als Jezus, zo nederig en zo goed.’ Maar wij zijn de Heere Jezus niet en het lukt ons ook nooit om Hem na te doen. Hij is niet zomaar ons voorbeeld. Hij is veel meer dan dat. Zeker, Jezus heeft ons voorgedaan hoe wij leven moeten, zoals God het bedoelt.

Maar nog veel meer geldt: Hij heeft het vóór ons gedaan. Plaatsvervangend. Omdat Hij geleden heeft en gestorven is, heeft Hij onze zonden verzoend en het nieuwe leven voor ons verdiend. Hij heeft de weg voor Zijn volgelingen gebaand.

Sneeuw

Een beeld maakt dit duidelijk. Het is winter en het heeft gesneeuwd. Een vader en zijn zoontje gaan er al vroeg op uit. Ze moeten zich door de ongerepte laag sneeuw heenwerken. Vader gaat voorop en het kind volgt. Wat doet die jongen? Wel, hij stapt precies in de grote voetstappen van zijn vader, zodat hij hem moeiteloos kan volgen. Vader gaat zodoende niet alleen voorop. Vader baant de weg ook. Al gaat dat kind precies dezelfde weg als zijn vader, vader heeft op die tocht toch een eigen, unieke plaats.

Zo is het ook met de navolging van Jezus. Daarbij houdt Jezus een eigen, unieke plaats. Wij kunnen Hem alleen volgen, dankzij het feit dat Hij de weg gebaand heeft. Wij kunnen alleen achter Hem aankomen, doordat we in Zijn voetstappen mogen gaan. Kortom, wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad. Dan kan het gebed niet uitblijven:

Jezus ga ons voor,

op het levensspoor;

doe ons als getrouwe leden

volgen U op al uw schreden;

voer ons aan uw hand,

tot in ’t Vaderland.

Zou ’t ons bang vergaan,

leer ons vast te staan;

doe ons in de bangste dagen

nimmer over moeiten klagen;

want door smarten heen

vinden w’ U alleen.

Moet onz’ eigen baan

door veel diepten gaan

zijn w’ om and’rer leed bewogen,

och, stel Gij ons dan voor ogen

’t einde, dat ons beidt,

waar G’ ons henen leidt!

Richt ons leven lang,

Jezus, onze gang;

voert Gij ons op ruwe wegen,

geef ook daar Uw hulp en zegen

en aan ’t eind der baan,

laat ons binnengaan.

M. van Campen

Dr. M. van Campen is hervormd emeritus predikant te Ede en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.