Een uitstekend werk

De diaken heeft een dienende functie in de kerk en staat daarmee dicht bij het werk van Christus, Die kwam om te dienen en Zijn leven te geven, schrijft A. Peters.

Het diakenambt is misschien wel het mooiste ambt in de kerk. Diakenen zijn ‘de handen van de kerk’. Het geloof mag ook geuit worden in de taal van handen en voeten, ogen en oren, vanuit een liefdevol kloppend hart. Het motto van de diaconie is: helpen waar geen helper is.

De diaken maakt deel uit van de kerkenraad. De kerkenraad is verantwoordelijk voor het functioneren van alle kerntaken en dus ook voor het diaconaat. Diaconaat is dan ook geen agendapunt net voor de rondvraag, maar een wezenlijk onderdeel van de kerkenraadsagenda. Elk ambt heeft zijn eigen specifieke taak. Gezamenlijk zijn de ambtsdragers verantwoordelijk voor de opbouw van de gemeente.

Bevestigingsformulier

In het klassieke bevestigingsformulier voor ouderlingen en diakenen wordt de diaken opgedragen de diaconale taken trouw en ijverig uit te voeren. Dit zijn de meest wezenlijke functie-eisen.

Een diaken is niet alleen praktisch bezig, maar mag ook woorden van troost en bemoediging spreken. Ook dat is een aspect waarover het bevestigingsformulier spreekt. Een diaken mag troosten als er verdriet is en bemoedigen als de weg van iemand zwaar is of op een doodlopend spoor is terechtgekomen.

Hij mag bij iemand aanwezig zijn met een luisterend oor. De diaken is alert op mogelijke ‘stille armoede’. Er zijn diakenen die ouderen en rouwdragenden bezoeken. Andere groepen die zorg nodig kunnen hebben, zijn: alleenstaande ouders met kinderen, mensen zonder betaald werk, werkloze ZZP’ers, asielzoekers, ouderen met alleen een AOW en mensen met psychische problemen of een lichamelijke beperking.

Het begin

We zetten een grote stap terug in de geschiedenis. Bijna tweeduizendjaar geleden. De bakermat van het diaconaat vinden we in het bijbelboek Handelingen. We bevinden ons aan het begin van dit bijbelboek bij de eerste christelijke gemeenschap na Pinksteren (Hand. 2). In Handelingen 6 lezen we, dat er zeven mannen door de apostelen worden aangesteld. Deze aanstelling vindt plaats, nadat de gemeente een verkiezing heeft gehouden. Waarom worden deze mannen gekozen en waarvoor?

Wel, het bleek nodig om extra mensen voor de maaltijdvoorziening aan te stellen. De apostelen hadden hun handen vol aan de verkondiging van het Evangelie. Nadat de Heilige Geest op het pinksterfeest was uitgestort, waren er velen tot geloof gekomen. De gemeente van Christus werd groter en groter. Wat blijkt? Sommige weduwen krijgen geen eten. En het oneerlijke daarbij is dat de christenen van Hebreeuwse afkomst wel voedsel ontvangen maar de gelovigen van Griekse komaf niet. Er wordt onderscheid gemaakt en dat mag niet. Zo ontstaat er ruzie en onderling gemopper.

Voor de apostelen, die vol van Gods Geest zijn, is dit een verdrietige zaak. Niemand mag tekort komen, allen horen erbij. De apostelen stellen dan voor om uit de gemeente zeven mannen te kiezen die zich speciaal met het diaconale werk gaan bezighouden. Ook geven de discipelen een duidelijke profielschets. Het gaat om zeven mannen die Christus kennen en willen dienen en van Hem kunnen getuigen. Mannen die vol van Gods Geest zijn en die over wijsheid beschikken om alles zo eerlijk mogelijk te verdelen. Daarbij is het kunnen onderscheiden van groot belang. Niemand mag voortrekken, maar moet zonder ‘aanziens des persoons’ het eten uitdelen.

Zo worden er zeven mannen gekozen en bevestigd in het werk van de bediening. Vanaf de dagen van de kerkvader Irenaeus heeft men in dit verhaal de instelling van het diakenambt gelezen. Opvallend is dat de zeven mannen geen diakenen genoemd worden. Van twee van hen worden andere werkzaamheden vermeld: Stefanus treedt in het proces voor het Sanhedrin op als getuige van Christus, terwijl Filippus de evangelist niet aangeduid wordt als diaken, maar als evangelist. Dr. A. Noordegraaf schrijft: ‘Het gaat te ver om hier te spreken van de instelling van het diakenambt. Maar daarmee is niet alles gezegd. Handelingen 6:1-7 bevat wel degelijk bouwstenen voor een ambtelijk diaconaat, voor ambtelijke zorg inzake het gemeenschapskarakter van de gemeente’. Naast Handelingen 6 worden de klassieke teksten Filippenzen 1:1 en 1 Timotheüs 3:8-13 genoemd als verwijzingen naar het ambt van diaken.

A. Peters

Lees de volledige tekst van het artikel in De Waarheidsvriend van 8 januari 2016.