Waar bent u naar op zoek?

Eenheid en verscheidenheid

Eenheid en verscheidenheid

Dr. A.J. van den Herik
Door: Dr. A.J. van den Herik
10-11-2022

Er is genoeg reden om de aanduiding Oude en Nieuwe Testament dankbaar te aanvaarden, indien we maar beseffen dat ‘testament’ vooral verbond betekent. Het verbond is een belangrijk thema in de Bijbel, namelijk Gods relatie met Israël, waarin ook de kerk mag delen.

Dit verbond kreeg een voorlopige gestalte in de offerwetgeving van Mozes en ontving zijn voltooiing in het offer van de Heere Jezus. We mogen deze twee verbonden niet tegen elkaar uitspelen. Het oude verbond is niet zozeer afgeschaft, maar door de Heere Jezus vervuld en daarmee tot zijn bestemming en bedoeling gebracht. De tegenstelling wet-evangelie en belofte-vervulling is in dit verband niet absoluut. Ook het Oude Testament bevat evangelie en ook het Nieuwe bevat vermaningen en opdrachten. In het Nieuwe worden Gods beloften vervuld, maar er worden ook nieuwe beloften gegeven en de oude beloften zijn nog lang niet allemaal vervuld.

Stemmen uit de geschiedenis

De eenheid van het oude en nieuwe verbond ligt in Gods heilswil, die zich in beide testamenten openbaart. Dit benadrukt ook de grote tweede-eeuwse theoloog Irenaeus van Lyon. Uiteindelijk is er, zo zegt hij, een groot heilsplan (oikonomia). God realiseert dat in de volheid van de tijd als Hij mens wordt. Gods verlossing bestaat in de samenvatting (recapitulatio) van Zijn bedoelingen in Christus (zie Ef.1:10). Hij realiseert Gods bedoeling met de mens en herstelt wat door de zonde kapotging.

Calvijn heeft de relatie tussen Oude en Nieuwe Testament in de Institutie II.10-11 als volgt samengevat: er is uiteindelijk één verbond, maar er zijn wel verschillende bedelingen (administrationes). De inhoud (substantia) van Gods verbond is echter hetzelfde (Inst.II.10.2). De symbolen, schaduwen en ceremoniën in het Oude Testament zagen uiteindelijk op Christus’ werk. Christus’ werk vormt de ‘waarheid’ en ‘volmaking’ van de beloften.

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 10 november 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Dr. A.J. van den Herik
Dr. A.J. van den Herik

is predikant van de hervormde gemeente te Dordrecht en universitair docent Oude Testament aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven (België).