blog

Aan het einde van het jaar 2013

Elkaar lief hebben

Als ik voor oudejaarsavond de tekst voor de preek mocht kiezen, dan nam ik Romeinen 13:8: ‘Wees niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben; want wie de ander liefheeft, heeft de wet vervuld.' Trouwens, voor nieuwjaarsmorgen niet minder actueel.

Veel mensen voelen zich schuldig, om wat er gebeurd is in hun leven, of om de dingen die ze niet gedaan hebben, waaraan ze niet toekomen. Nu staan we als mens ook schuldig, omdat elke dag van 2013 onze schuld ten opzichte van God toenam. Het tegenstrijdige lijkt dat velen aan die schuld voorbij leven, zelfs in de kerk. Waar die realiteit niet meer aan de orde is, verliest de kerk haar functie in de bemiddeling van het heil en komen we als mens niet tot onze bestemming. Zonde is dat.

Johannes de Doper

Wie in de laatste dagen van alweer een levensjaar wel bij zijn verhouding tot God stil staat, ziet de jaarwisseling niet los van Kerst, van deze schakel aan de ketting van de heilsfeiten die de kalender van de kerk vormt. Met Zacharias zongen we in de voorbije weken over Johannes, de wegbereider, die voor het aangezicht van de Heere uitging om Zijn wegen gereed te maken, en om Zijn volk kennis van de zaligheid te geven in de vergeving van hun zonden. En we beseffen dat we aangewezen zijn op de innige gevoelens van barmhartigheid van onze God, waarmee de Opgang uit de hoogte naar ons omgezien heeft. Evenals met Pasen is er met Kerst hoop voor een wereld verloren in schuld.

Apostel van de liefde

In Romeinen 13 richt Paulus de blik op wat mensen aan elkaar verplicht zijn. ‘Wees niemand iets schuldig dan elkaar lief te hebben.’ Johannes wordt de apostel van de liefde genoemd, maar die benaming kunnen we Paulus ook geven. Hij liet de gemeente weten dat ze – zelfs met een geloof dat bergen verzet – zonder de liefde niets is. Hij hamert er op dat de gemeente die leeft in een wereld die God niet zoekt, eensgezind is en dezelfde liefde heeft.
Bij de terugblik op 2013 denk ik aan de ontmoeting in augustus van enkele vertegenwoordigers van de gereformeerde gezindte met minister Opstelten van justitie, de bewindsman die verantwoordelijk is voor de relatie met de kerken. Wat zeg je tegen een liberaal-socialistische regering in een tijd waarin de Bijbel geen betekenis mag hebben voor het publieke leven? Hebben we de Tien Geboden geciteerd? Nee, we hebben met de minister besproken dat het onze samenleving ten goede zal komen als de liefde tot God en tot de ander centraal zal staan, liefde die de vervulling van de wet is.

Liefde onder elkaar

Wie door die liefde leeft, laat zijn leven niet meer om zijn eigen as draaien. Die wendt het hoofd niet bedroefd af, zoals de rijke jongeling. (Matt.19) Die heeft zijn hart bij de doorwerking van Gods geboden in het leven van de ander, in het geheel van de samenleving. Ligt hier niet de sleutel voor het innemen van onze plaats in de samenleving? Ja!
In de gemeente oefenen we in het liefhebben van elkaar. Jezus gaf ons dit nieuwe gebod, toen hij zei: ‘Zoals Ik u liefgehad heb, moet u ook elkaar liefhebben.’ De vraag die Hij ons daarom stelt, is of de liefde in onze gemeente in 2013 verdiept is, of de liefde de omgang met de ander gestempeld heeft, ook als we voor moeilijke vragen stonden, ook als we het niet eens waren. Het is de liefde die de ander niet loslaat. Elke missionaire activiteit is daarom vruchteloos als we niet doen wat de Heiland ons leerde: ‘Hierdoor zullen allen inzien dat u Mijn discipelen bent: als u liefde onder elkaar hebt.’

Democratie

Er is geen andere manier om in het Nederland van vandaag het Evangelie te leven. Christenen mogen zo het verschil maken in een democratie, waarin het volk haar regering kiest, waarin het volk over zichzelf regeert. Zij beseffen dat die regering niet kan zonder de norm van de liefde, zonder morele voorwaarden. Christenen weten dat we vrijheid niet mogen opvatten als het recht om te doen en te zeggen wat je wilt – wat er deze maand toe leidde dat de Senaat de wet op de godslastering afschafte – maar als het recht om te doen wat je behoort te doen. Groen van Prinsterer schreef al dat volksregering tot anarchie en dictatuur kan leiden. Daarom moet ons burgerschap gevoed worden door het geloof in God, Die ons geschapen heeft en in Wie wij zijn en ons bewegen.

Thuis in deze tijd

De liefde mag het beginsel zijn dat ons leidt als de ontwikkeling van de samenleving in 2013 aan ons oog voorbijtrekt, waarbij Nederland zich weinig van omliggende landen onderscheidt. Uit Groot-Brittannië klinken geluiden dat vrouwen vrij zijn om een abortus te ondergaan als ze niet tevreden zijn (waar is de moederliefde?) met het geslacht van hun ongeboren kind. In Zwitserland startte een wedstrijd rond een nieuw volkslied, omdat het huidige lied voor veel Zwitsers te christelijk zou zijn. In Duitsland was het de protestantse volkskerk die ten gunste van andere samenlevingsvormen het traditionele gezin als norm losliet. In Nederland krijgt ds. L. Quist de media over zich heen als hij tijdens de herdenking van de watersnoodramp Jeremia 5 citeert: ‘U hebt hen geslagen, maar zij voelden geen pijn.’
Vergelijkbare meningen en gebeurtenissen horen en zien we in toenemend aantal. Het brengt ons bij de ervaring van Christus’ kerk, bezongen in Gezang 389 uit het Liedboek.
Aan ’t eind der pelgrimsreize
Zal voor mijn oog verrijzen
Uw grote eeuwigheid.
O eeuwigheid, gij schone,
Mijn hart wil in U wonen,
Het vindt geen thuis in deze tijd.

Verschil maken

Degene die liefheeft, die maakt in Nederland het verschil, al haalt hij of zij geen enkele rubriek in de krant. Gods wijsheid is immers anders dan de wijsheid van de wereld. In onze maatschappij tellen vooral de economen mee, zij die deze maand de toptienplaatsen innamen in de verkiezing van invloedrijkste Nederlander: de voorman van de werkgeversorganisatie, de president-commissaris van Heineken, de commissaris van Shell en de president van de Nederlandsche Bank.
In het gedenkboek voor Gods aangezicht geschreven (Mal.3:16) staan evenwel de namen van degenen die liefhebben, die de HEERE vrezen en Zijn Naam hoogachten. De liefde – ook in de kleine dingen van het leven – maakt het verschil tussen ‘een rechtvaardige en een goddeloze, tussen Wie God dient en wie Hem niet dient’.

Overleden

Deze boodschap is in 2013 verkondigd als teken van geduld en genade. Ook 2013 was een jaar van onze Heere, waarin dankzij Christus Zijn welbehagen doorging. Hij schakelt in de dienst van het evangelie mensen in als gezanten van Hem. Op deze plaats herdenken we de dienaars van het Woord die dit jaar van hun aardse post afgelost werden.
– dr. S. Meijers, overleden op 19 maart (84 jaar);
– ds. G. Westland, overleden op 19 maart (89 jaar);
– ds. S.J. Seinen, overleden op 13 april (81 jaar);
– ds. A.F. Kaars, overleden op 19 mei (67 jaar);
– ds. C. den Otter, overleden op 31 juli (86 jaar);
– ds. R.T. Huizinga, overleden op 5 augustus (85 jaar);
– ds. J. Kleinrensink, overleden op 11 augustus (96 jaar);
– ds. P.J. Bos, overleden op 28 augustus (84 jaar);
– ds. M. van der Linden, overleden op 17 oktober (74 jaar);
– ds. W. Kalkman, overleden op 12 november (81 jaar);
– ds. A. Vos, overleden op 27 november (77 jaar).

Kliniek en kerk

Waar ook vandaag de liefde van God verkondigd wordt, zal de duisternis die de aarde bedekt, ontmaskerd worden, vroeg of laat. Wat dat betekent, doordenken we met het oog op omstandigheden waarin we gebracht kunnen worden. Neem de gereformeerde gemeente van Houten, die geen protest aantekende tegen een abortuskliniek als nieuwe buurman, maar zich wel inzette voor de komst van een hulppost, waar zwangere vrouwen een luisterend oor en professionele hulp geboden wordt. De liefde, zij is immers geduldig en vriendelijk. Daarom, ‘laten we (in 2014) op elkaar letten door aan te vuren tot liefde en goede werken’. (Hebr. 10:24)

Als God voor ons is, wie zal tegen ons zijn? Deze vraag legt Paulus de gemeente van Rome op de lippen. Wie zal ons scheiden van de liefde van Christus? Alleen wie deze vraag beantwoordt, zal in 2014 veilig wonen. Want Gods hand is sterk, Gods hart is groot, Gods beleid is goed en Gods genade is genoeg.

P.J. Vergunst