Geschiedenisles
Met het lezen van ‘De Goelag Archipel’ leer je dat iedereen in staat is tot kwaad, dat lijden bij het leven hoort en dat lijden loutert
Hoe bestaat het dat ik ooit havo-examen gedaan heb in het vak geschiedenis en nog nooit van de Goelag in Rusland gehoord had. Hoe bestaat het dat zestig miljoen mensen in de vorige eeuw (nog maar heel kort geleden) het leven hebben gelaten onder een communistisch regime en weinigen weten van de gruweldaden waarmee dat gepaard ging. Dat je een enkeltje werkkamp kreeg en daar gerust tien jaar kon blijven, enkel en alleen omdat je ‘bezit’ had (lees: een naaimachine, een paard, een schop). Dat je gemarteld werd voor verkeerde gedachten, die je nooit uitgesproken of zelfs gedacht had, maar waarvan men vermoedde dat je ze dacht… Dat mensen, zo hup, afgemaakt konden worden zonder enige vorm van recht en dat miljoenen mensen werkkampen in geharkt werden.
Met het lezen van Aleksandr Solzjenitsyns boek De Goelag Archipel wordt een gordijn voor je opengetrokken. Je ziet wat er gebeurt als mensen een ideologie gebaseerd op leugens nastreven. Dan lees je van het goed en kwaad dat volgens Solzjenitsyn dwars door ieders hart loopt, en zie je de stille standvastige christenen ‘die als een processie met onzichtbare kandelaren door de Archipel trok met een standvastigheid die ongekend was in de twintigste eeuw’. Miljoenen van onze broeders en zusters vonden de dood.
Als ik dit boek op de middelbare school gelezen had, had het mij vast wel geholpen om het gesloten land waar wij later zouden werken, beter te begrijpen. Want het giftige gedachtegoed van Marx vind je daar nog overal. Eigenlijk zou dit boek iedereen helpen. Met het lezen van dit boek ondervind je namelijk opnieuw wat de Bijbel ons al eeuwen voorhoudt, namelijk dat iedereen in staat is tot kwaad, dat lijden bij het leven hoort en dat lijden loutert. Zelfs zo dat Solzjenitsyn na zijn gevangenschap, in ballingschap kon zeggen: ‘Ik zegen je, gevangenis, omdat je in mijn leven bent geweest.’
Daarom heb ik, vele jaren na mijn havo-examen, toch maar een inhaalslag gemaakt. Misschien is het een idee om dit boek als een must-read op elke boekenlijst te zetten, zodat we het niet zullen vergeten. Die geschiedenis wil je namelijk echt niet herhalen.