Globaal bekeken
Op zaterdag 19 juni werd De Kandelaar, het gebouw van de hervormd-gereformeerde evangelisatie te Kollum, gesloten omdat de evangelisatie is geïntegreerd in de protestantse gemeente van Kollum. Prof. dr. W. Verboom, die er opgroeide, schreef een impressie. Enkele momenten:
We lopen nu eens naar deze, dan weer naar gene. Ieder met zijn of haar eigen verhaal. Daar zitten Ale Kramer en zijn vrouw, die in Kollum wonen en naast hen: Jan, een oud klasgenoot, die later psychiater is geworden en nu als weduwnaar in Leeuwarden woont. (…) Ook is gekomen de bejaarde ds. T. van den Brink (woont in Putten), die destijds in Kollum werkte. Hij is er met zijn zoon Tijs (van de EO). (…) Ook bijvoorbeeld ds. J. Noordam en zijn vrouw. De leiding is in handen van ds. G. Timmer, predikant in Birdaard (e.o.) en Ee (e.o.). Hij doet pastoraal werk onder de mensen van De Kandelaar in de protestantse gemeente in Kollum. Ook een predikant en een ouderling van de PKN-gemeente zijn er. (…)
Het trof mij dat verschillenden van hen, die nu oud, maar in onze tijd jong waren, vader prezen om zijn liefde voor de jongeren. Ze waren ‘wies mei him’. Dat klopt: vader ging graag met de jeugd om.
Na het officiële gedeelte:
Wanneer we buiten zijn, gaan we in een grote kring staan voor De Kandelaar. Dan sluit de koster de deur van De Kandelaar. Vervolgens wordt de sleutel overhandigd aan de nieuwe eigenaar van het gebouw. (…) We mogen terugzien op een mooie, inhoudsvolle middag. Met een beetje heimwee, met een vleugje nostalgie, maar vooral met dankbaarheid voor alles wat de Heere ons in de loop der jaren heeft geschonken. De Heere was in ons midden. Jezus Christus heeft het waargemaakt: Ik ben de Alfa en de Omega, het begin en het einde. Nu is de evangelisatie na ruim 100 jaar weer thuisgekomen als onderdeel van het driestromenlandschap van de protestantse gemeente te Kollum. Mooi wat diverse mensen, maar ook in het bijzonder onze broeder Joop hiervoor heeft mogen betekenen. Soli Deo Gloria.
In Confessioneel Credo vertelt drs. Maurice Wielenga over de onvoorstelbare tragedie die zich in 1941 voltrok in Babi Jar, Oekraïne:
In Kiev en omgeving was een grote, bloeiende Joodse gemeenschap van 175.000 mensen, die van oudsher daar gevestigd was en het Jiddisch sprak. (…) Medio september wordt Kiev getroffen door bombardementen door de NKVD, de Russische geheime dienst, op gebouwen die hen vroeger toebehoorden, maar waarin nu Duitse eenheden waren gehuisvest.
Vele honderden Duitse militairen kwamen om het leven. Vanuit Berlijn werd om wraak geroepen en zo werden in korte tijd overal in het centrum van Kiev aanplakbiljetten opgehangen dat de Joden zich moesten melden voor een werkvergunning en verhuizing naar andere plaatsen. Zij waren het mikpunt. Zo kon het gebeuren dat op 28 en 29 september 1941 kilometers lange rijen Joden liepen te zeulen met zware koffers en rugzakken om zich gereed te maken voor de reis die nooit een reis werd. (…)
Hierna moesten ze via een nauwe gang doorlopen naar een gebied omheind door dubbel prikkeldraad. Op die positie was nog niet te zien dat vlak hierna een diep ravijn liep, zeker 30 à 40 meter diep. De Joden werden ruw gesommeerd zich snel uit te kleden en vervolgens moesten ze naar beneden in het ravijn lopen, gaan liggen met het gezicht naar de grond. Van alle kanten klonken geweersalvo’s die tegen de steile rotswanden echoden. Over de lichamen werd een dunne laag aarde uitgestort, waarna een tweede groep Joden zich opnieuw in het ravijn moesten begeven. Dit duurde tot de avond en omdat het eind september vroeger donker werd, volgde de tweede serie killings de dag daarop, 30 september. Op deze manier werden zegge en schrijven in 2 dagen 33.700 Joden afgeslacht.