Globaal bekeken
In Confessioneel Credo (blad van de Confessionele Beweging in de Protestantse Kerk in Nederland) trof ik een gedicht van Revius onder de titel ‘Reizen’, ter overdenking na de vakantie:
Wat baat ’t veel gereisd in landen wijd-gelegen
Zo gij niet in en gaat des Heren smalle wegen?
Wat baat ’t te bezien zo menig schone stad
Zo gij het hemelrijk in ’t harte niet bevat?
Wat baat ’t dat gij roemt van velerhande spraken
Indien des Geestes taal u niet en kan vermaken?
Wat baat ’t dat gij weet, en vele daar van kout,
Hoe hier of daar een waard zijn gasten onderhoudt
Indien gij niet weet en weet hoe dat gij moet onthalen
Die gast die in uw ziel komt van de hemel dalen?
Reis vrij ter plaatse waar gij vreemde dingen ziet,
Maar wacht u, en vervreemd van uwe Schepper niet.
Jacobus Revius
Uit: Over-Ysselsche sangen en dichten (1630)
Dezer dagen bezocht ik in Franeker de imposante Martinikerk. Hier volgen een paar fragmenten uit enkele informatiefolders:
• Al in de 11e eeuw stond een aan Sint Martinus van Tours gewijde kerk op de terp, waarschijnlijk van turfsteen. Omstreeks 1421 werd deze grote gotische Dekanaatskerk gebouwd. Het is een zogenaamde pseudo-basiliek. Bij het binnenkomen valt de grote ruimtewerking op. Dit komt vooral door de dertig slanke pilaren tussen de zijbeuken en het schip van de kerk. Deze 30 pilaren beelden de goddelijke volmaaktheid uit. De twaalf pilaren rond het koor beelden de 12 stammen van Israël uit en deze verwijzen weer naar de twaalf apostelen.
De Franeker Martinikerk is de enige kerk in Friesland met een kooromgang. De kooromgang werd voor de Reformatie in 1580 voor processies gebruikt.
• De grafstenen (ruim 300) zijn tijdens de restauratie (1940-43) in volgorde van beeldhouwwerk herplaatst. De 27 belangrijkste zijn verticaal tegen de muren gezet. In de zuidbeuk, tegenover de 5e pilaar, staat een grote zerk van Frederick van Schurman, eens de bewoner van de Martenastins. Hij stierf in 1623 op 59-jarige leeftijd en was de vader van Anna Maria van Schurman. Midden in de noordbeuk ligt een kleine steen die herinnert aan drie Hongaarse studenten die in Franeker theologie studeerden. Zij stierven op jonge leeftijd en werden in de kerk begraven.
• Op de pilaren de namen van de ‘heiligen’:
Sint Clothilde:
Zij was de vrouw van de heidense koning Clovis, koning der Franken. (met een kerk in de hand, een kroon op het hoofd)
Sint Rochius (Rochus):
Beschermheilige van doktoren en verpleegkundigen. (met pestbuil, engel en hond)
Sint Hubertus:
Beschermheilige van de jagers. (met zijn paard en een hert met een kruis tussen de geweitakken)
Sint Adrianus (Adriaan):
Beschermheilige van de soldaten, ridders en smeden en tegen de pest. (met zwaard, aambeeld en leeuw)
Bovenaan alleen het woord Maria
(bovenaan slecht zichtbaar een vage afbeelding van een soort kruis)
Sint Lucas:
Hij stierf op 84-jarige leeftijd. Hij was arts en schilder. (met een schilderij in zijn hand en zijn symbool, de koe met een wapenschild om de hals)
Sint Jacobus de Meerdere:
Hier afgebeeld als een pelgrim met staf, reistas, lange jas en hoed. (Sint Jacob)
Sint Sebastianus: (Sint Sebastiaan)
Beschermheilige van de boogschutters en de kruisridders. Hij was officier in het Romeinse leger. (als ridder met pijl en boog)
Sint Apollonia:
Beschermheilige tegen kiespijn. Ze stierf op de brandstapel. (vastgebonden aan een boom worden haar tanden getrokken)