Globaal bekeken
In VolZin (magazine voor religie en samenleving) zorgt Willem van der Meiden voor een collectie met portretten van opvallende personen uit het verleden. Hij vervolgt deze serie Paradijsvogels met ‘Maria Leer. Nieuw licht uit Zwijndrecht’:
Het zijn er nooit meer dan een paar honderd geweest, de aanhangers van deze sekte, geleid door Stoffel Muller, turfschipper, en zijn jongere ‘geestelijke bruid’ Maria Leer, naaister. Zij ontmoetten elkaar in 1817 en Maria viel voor de eigenzinnige evangelieprediking van schipper Muller, die bekeerd was en het communale leven wilde leiden van de eerste christengemeente, zoals beschreven in Handelingen 4 en 5. Zij vonden in Waddinxveen medestanders en Maria Leer beleefde een bekeringsmoment. Zij vonden ook elkaar, hoewel Muller getrouwd was. Maar zijn vrouw moest niets van de prediking hebben en Muller achtte zich daarom niet langer gebonden aan dit huwelijk. Hij koos met Maria voor de ‘eenheid van geloof’. Toen bij een begrafenis de weduwe een visioen kreeg van Muller die met een vreemde vrouw voorop in de stoet liep met palmtakken in hun handen, was het pleit beslecht.
De beweging groeide en verhuisde regelmatig. Er was een groep in Mijdrecht en Stoffel en Maria deden Polsbroekerdam, Puttershoek en Zwijndrecht aan. Er waren sessies met extatische taferelen, maar ook de opbouw van het communale leven werd ter hand genomen: alle bezit gemeenschappelijk, samen werken voor een gezamenlijk inkomen. De leden weigerden militaire dienst, gaven hun kinderen niet aan om hen zo aan de loting voor het leger te onttrekken, ‘meerderen’ werden zonder egards behandeld, iedereen werd met ‘vriend’ aangesproken. Dat kwam de leden te staan op pesterijen van de overheid en soms gevangenschap vanwege ‘landloperij’. Het gemeenschappelijk bezit werd zeer serieus aangepakt: wie toetrad tot de beweging, ondertekende een contract en leverde zijn bezit in als investering in de gemeenschap.
Maria schreef in een brief dat alle mensen gelijk zijn (over de ‘vrije liefde’, v.d.G.): “En al de scheidingen, die er zijn tussen mensen en mensen, al de verkiezingen van mooi of lelijk, aanzienlijk of veracht, heeft zijn grond in de leugen en zijn allemaal blijken hoe ver wij van ons beginsel zijn afgeweken. Hoe zouden wij tot één lichaam kunnen geraken als wij mannen of vrouwen voor onszelf kunnen bezitten? Zolang er nog eigen mannen of vrouwen bestaan, bestaat de ware eenheid niet.”
Direct na de Tweede Wereldoorlog waren er evangelische rally’s van Youth for Christ. Het Dordts Dagblad deed er een nogal verwachtingsvol verslag van op maandag 4 november 1946:
Gezongen werden liederen als ‘Voorwaarts, Christenstrijders’, ‘Er komen stroomen van zegen’, ‘Sinds Jezus nu woont in mijn hart’. (…) Rev. Douglas Fischer vertelde over de beweging in Amerika en Europa. “Dit ‘wonderwerk’ beslaat thans meer dan 1000 steden in Amerika en 10 landen. De Zaterdagavond-appèls met de beste muziek en op aantrekkelijke wijze, om de beste boodschap te brengen, zijn er vooral om de buitenkerkelijken terug te brengen naar de plaatselijke kerken en om ze te doen werken in den arbeid voor Jezus Christus. 1 ½ à 2 millioen menschen worden op deze manier bewerkt en reeds duizenden werden gebracht tot de reddende kennis van Jezus Christus.”
Rev. Spencer de Jong sprak over Lucas 8:27, over de genezing van een bezetene. “Twee groote machten staan tegenover elkaar: van God en van den duivel. Er zijn twee soorten menschen: Gods kinderen en zij die den satan dienen. De Bijbel geeft geen gulden middenweg. We zijn vóór of tegen Christus.” (…)
Aan het eind van den dienst was er stil gebed, waarbij zij die dien avond tot Christus waren gekomen, hun hand moesten opsteken en naar voren komen. In de consistorie der kerk werd de ‘nazorg’ begonnen door enkele predikanten en diverse jongeren. Velen vroegen nadere inlichtingen. Jubal had ’s middags een propagandatocht door de stad gemaakt, waarbij tienduizenden toegangsbewijzen werden uitgereikt. De avond heeft op velen indruk gemaakt. We hopen dat het ‘Jesus is mine’ in de harten van velen mag nawerken.”