Groei en bloei
Wat is het werk van de Heilige Geest in de opbouw en bewaring van de gemeente? Hoe bouwt de Geest via allerlei middelen aan de opbouw van de gemeente, aan de gerichtheid op haar Hoofd, Christus?
Handelingen 2 wijst ons hierin de weg. Voor dit artikel neem ik mijn vertrekpunt in Handelingen 2:17 en 42.
Groei
In het eerste deel in deze serie hoorden we dat de gemeente van Christus vrucht is van de verkondiging van het Woord. Tegelijk is zij ook vrucht van het werk van de Heilige Geest. We zien dat al direct in het begin, na Pinksteren, bij de gemeente in Jeruzalem en ook daarna, buiten Jeruzalem. De Heilige Geest zorgt ervoor dat de gemeente groeit en bloeit. Hij gebruikt daarvoor de verkondiging van het Evangelie door de apostelen. Lukas beschrijft de groei van de gemeente daarom als groei van het Woord. Ik denk aan Handelingen 6:7, 12:24 en 19:20 waar staat: ‘en het Woord van God verbreidde zich en nam toe.’
Door het horen van het Woord van God brengt de Heilige Geest mensen tot geloof. Het geloof is uit het horen, zegt Romeinen 10:17. Daardoor ontstaat en groeit de christelijke gemeente en wordt ze opgebouwd.
De Geest zorgt ervoor dat het verkondigde Woord in ons hart levend wordt, niet langer dode letter blijft, maar ons raakt en in beweging brengt. Zo ben ik zelf, toen ik jong was, geraakt door preken die de Heilige Geest gebruikte om mij stil te zetten en bij het kruis van Christus te brengen. Daarom zijn de kerkdiensten op zondag waar het Woord verkondigd wordt, zo belangrijk. Ze vormen bij uitstek de werkplaats van de Heilige Geest.
Profeteren
Er is dus sprake van een samenspel van Woord en Geest. Tegelijk moeten we het werk van de Heilige
Geest niet exclusief binden aan de verkondiging van het Woord in de kerkdiensten. Alsof Hij niet ook op andere manieren en via andere middelen zou kunnen werken aan de opbouw van de gemeente. Dat kan Hij als de soevereine Geest wel terdege.
Ik moet denken aan wat Petrus zegt in Handelingen 2:17, als hij daar de profeet Joël citeert die voorzegd heeft dat ‘zonen en dochters zullen profeteren, jongemannen visioenen zullen zien en ouderen dromen zullen dromen’. Profeteren is getuigen van de grote daden van God. Profeteren is vertellen van de Heere Jezus, van wat Hij heeft gedaan op Goede Vrijdag en Pasen, wat je daaraan hebt in je leven hier op deze aarde en hoe dat meegaat de toekomst in.
Zelf kan ik mij gesprekken herinneren met mijn opa en met mensen die bij mijn grootouders thuis kwamen. Zij spraken over de grote werken van God. Al jong merkte ik hoe de Heilige Geest deze gesprekken gebruikte om bij mij een verlangen te doen ontstaan naar de dienst van God.
Jonge mensen
Petrus zegt vervolgens ook dat jongemannen visioenen zullen zien en ouderen zullen dromen. Visioenen en dromen waren de twee gewone middelen waardoor de Heere zich in het Oude Testament aan de profeten bekendmaakte (zie: Num.12:6).
Wel, zegt Petrus, terwijl hij Joël citeert, in die laatste tijd tussen Hemelvaart en wederkomst laat de Heilige Geest jonge mensen visioenen zien van de toekomst. Vergezichten van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde waar geen haat en geen geweld meer zullen zijn, geen zonde en onrecht meer.
In de gemeente ontmoet ik hen, jongeren die zicht hebben op de toekomst en die heel bewust hun leven invullen met het oog op die toekomst. Ik ontmoet jongeren die dienend proberen bezig te zijn en als rentmeester (milieu)bewust met de schepping proberen om te gaan.
Visioenen en dromen
Ten slotte zegt Petrus iets moois over de ouderen: ‘uw ouderen zullen dromen dromen’. Dat zijn dromen over Christus, Die terugkomt en Zijn heerlijk Koninkrijk. Ik denk dan aan die oudere zuster in de gemeente. Ze vertelde mij hoe ze in de nacht droomde van het nieuwe Jeruzalem met zijn paarlen poorten en Koning Jezus op Zijn troon. Als het in visioenen en dromen om de Heere Jezus gaat en om Zijn komende Koninkrijk, zullen we dat niet verachten.
De Heilige Geest gebruikt ze om Gods gemeente op te bouwen in het geloof.
Ik denk daarbij ook aan onze vervolgde broeders en zusters. Een vriendin van ons, afkomstig uit Iran, vertelde ons hoe zij als moslim een droom kreeg waarin haar de weg werd gewezen naar het Woord en de Zoon van God. Juist ook op die plekken waar het Woord van God ‘schaars’ is (1 Sam.3), bedient de Heere Zich vaak van visioenen en dromen.
Hoe je weet of een visioen of droom echt is? Als het in overeenstemming is met het Woord van God! De Schrift blijft bron en norm voor de ervaring van de Geest.
Zo spreekt God door Zijn Woord en werkt Hij door Zijn Geest. Ook vandaag. Op allerlei manieren en via verschillende middelen bouwt de Geest aan de opbouw van de gemeente, zodat ze steeds meer gericht raakt op haar Hoofd, Jezus Christus.
Gemeente als geheel
Een tweede tekst waarin dat tot uitdrukking komt, is Handelingen 2:42.
Lag hierboven vanuit Handelingen 2:17 het accent wat meer op het werk van de Geest in het individuele gemeentelid, in Handelingen 2:42 ligt de nadruk op de gemeente als geheel. Ook hier zien we hoe de Heilige Geest concreet werkt aan de opbouw van de gemeente. Hij doet de gemeente in Jeruzalem volharden in het onderwijs van de apostelen, in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden.
Het eerste middel dat de Heilige Geest gebruikt om de gemeente op te bouwen (de leer van de apostelen), kwam vorige week al naar voren in het artikel ‘Rondom het Woord’. Het tweede middel dat de Heilige Geest gebruikt in de opbouw van de gemeente, is het volharden in de gemeenschap. De gemeente in Jeruzalem was doordrongen van het feit dat ze samen één lichaam vormde. Je zou kunnen zeggen: de Heilige Geest zorgt voor een heilzaam ‘wij-gevoel’ in een cultuur die draait om ons eigen ik en waarin het eigen belang de doorslag geeft. De Heilige Geest leert ons: de broeder, de zuster in de gemeente leeft van dezelfde goddelijke vergeving als ik. We hebben elkaar nodig om iets te begrijpen van de lengte, hoogte, breedte en diepte van de liefde van Christus. Daarom zijn gezamenlijke activiteiten in de gemeente belangrijk. Wat gaat er een kracht uit van samen bijbellezen, samen bidden, samen zingen.
Hoge drempel
De Heilige Geest zorgt er ook voor dat de gemeente wordt opgebouwd door het breken van het brood, het vieren van het heilig avondmaal. Daardoor wordt het geloof en de gemeenschap versterkt. Het is de Heilige Geest, Die ons in de tekenen van brood en wijn ervan verzekert dat de Heere Jezus ook voor ons gestorven is en opgestaan. Dat we als gemeente samen leven van Christus’ offer voor de zonden. Wat geeft dat een band van liefde met elkaar.
Maar zijn we ons dat wel altijd bewust? Dat het heilig avondmaal hoort bij een gezond geloofsleven en gemeenteleven en daarom onmisbaar is? Het valt mij op dat er zo’n onevenwichtigheid gegroeid is tussen de twee sacramenten van doop en avondmaal. Er wordt volop gedoopt in de gemeente, als vanzelfsprekend, terwijl de drempel naar het avondmaal veel hoger ligt. Terwijl beide sacramenten op één lijn liggen met identieke inhoud en zo ook door de Heilige Geest aan de gemeente gegeven zijn tot opbouw van de gemeente en bewaring bij haar Hoofd, Christus.
Samen bidden
De Heilige Geest bouwt de gemeente ook op door haar te doen volharden in de gebeden. Hier in Handelingen wordt dan met name het gemeenschappelijk gebed bedoeld, het samen bidden.
Nooit gaat er zoveel zegen van ons bidden uit als wanneer we samen bidden. De Heere Jezus zegt Zelf in Mattheüs 18: ‘Ik zeg u, dat als twee van u op de aarde iets eenstemmig verlangen, het hun ten deel zal vallen van Mijn Vader, Die in de hemelen is. Want waar twee of drie in Mijn Naam bijeengekomen zijn, daar ben Ik in hun midden.’
De eerste christengemeente zag het belang ervan. Zien wij het belang van gebed vandaag ook in? De Heilige Geest zorgt ervoor dat op ons persoonlijk en gemeenschappelijk gebed het Woord van God krachtig doorwerkt in de gemeente, zodat er groei en bloei komt, dwars tegen alle tegenkrachten in. Laat de bijbelkringen in de gemeente daarom ook functioneren als gebedsgemeenschappen waar samen gebeden wordt voor de gemeente. Samen bidden hangt niet alleen af van het gegeven of er in de gemeente wel of niet een gebedskring is.
De Heilige Geest werkt op verschillende manieren en via verschillende middelen aan de opbouw van de gemeente van Christus. Zodat de gemeente werkelijk zal zijn: werkplaats van de Heilige Geest.
En het zal zijn in de laatste dagen, zegt God, dat Ik zal uitstorten van Mijn Geest op alle vlees; en uw zonen en uw dochters zullen profeteren, uw jongemannen zullen visioenen zien en uw ouderen zullen dromen dromen. (Hand.2:17)
En zij volhardden in de leer van de apostelen en in de gemeenschap, in het breken van het brood en in de gebeden.
Volgende week deel 3 in deze serie, over het eigene van een hervormde gemeente.