Waar bent u naar op zoek?

Tentoonstelling over keizer Domitianus, die Joden en christenen in het nauw bracht

Het ‘beest’ uit Openbaring

Ds. D.M. Heikoop
Door: Ds. D.M. Heikoop
03-03-2022

In het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden is tot en met 22 mei een tentoonstelling te zien over de Romeinse keizer Domitianus. Veel bijbeluitleggers vermoeden dat hij het ‘beest’ is over wie in het boek Openbaring geschreven wordt. Wie was deze vrij onbekende keizer?

Domitianus wordt in het jaar 51 in Rome geboren. Hij groeit op in de schaduw van zijn vader Vespasianus en van zijn oudere broer Titus, die beiden carrière maken in het leger. Als in 66 de Joodse opstand uitbreekt, zendt keizer Nero Vespasianus en Titus met een groot leger naar Judea om de opstand neer te slaan. De dood van de kinderloze Nero in 68 is het begin van een burgeroorlog waarin verschillende generaals om de macht strijden. Ook Vespasianus trekt ten strijde, verslaat zijn tegenstrevers en wordt in 69 de nieuwe keizer. Hij regeert tien jaar lang over het Romeinse Rijk en wordt na zijn dood opgevolgd door Titus. Het zag ernaar uit dat de jonge Titus lang de troon zou bezetten, maar na anderhalf jaar overlijdt hij plotseling. Daardoor komt Domitianus onverwacht aan de macht. Hij volgt zijn broer op als keizer en regeert van 81 tot 96.

Judea overwonnen

Vespasianus en zijn zonen Titus en Domitianus, naar hun familienaam de Flavische keizers genoemd, konden niet bogen op afstamming van het Julisch-Claudische huis, waar alle keizers van Augustus tot en met Nero van afstamden. Daarom moeten zij hun keizerschap op een andere manier legitimeren. Het grootste wapenfeit van deze nieuwe familie is het neerslaan van de Joodse opstand. Vespasianus heroverde Judea grotendeels en na zijn vertrek naar Rome maakt Titus dat verder af. Titus belegert in 70 Jeruzalem en neemt het in, waarbij de tempel verwoest wordt (vergelijk Jezus’ voorzegging daarvan in Luk.13:34-35, 18:43-44 en 21:20-24).

Alle drie de Flavische keizers buiten de overwinning op de Joden uit om hun dynastie gezag te verlenen. Zo wordt er in Rome een grootse triomftocht gehouden om hun overwinning te vieren, laten zij jarenlang munten slaan met de tekst Judea Capta (Judea is veroverd) erop en zowel Titus als Domitianus laat in Rome een triomfboog bouwen. De door Titus gebouwde boog bestaat niet meer (recent zijn hiervan brokstukken opgegraven, die nu voor het eerst worden tentoongesteld). De boog die Domitianus laat bouwen en die hij opdraagt aan zijn broer Titus – de Titusboog –, staat tegenwoordig nog steeds op het Forum Romanum. Hierop staat het beroemde reliëf waarop Romeinse soldaten in een triomftocht schatten uit de tempel van Jeruzalem meedragen: de gouden menora, zilveren bazuinen en de gouden tafel van de toonbroden (niet de ark van het verbond, zoals het tentoonstellingsboek foutief vermeldt).

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 3 maart 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!

Ds. D.M. Heikoop
Ds. D.M. Heikoop

is predikant van de hervormde gemeente te Katwijk aan Zee.