Het gezin van Christus
Iedereen zal deel zijn van Uw gezin. Deze woorden komen uit het lied ‘U maakt ons één, U bracht ons tezamen’. In dit lied wordt de gemeente met een gezin vergeleken. Die vergelijking heeft oude papieren.
Een van de teksten waarop het gebruik van dit beeld is gebaseerd, is Mattheüs 12. Maria en de broeders van Jezus zoeken Hem op. Ze hebben gehoord over de dingen die Hij doet, en reageren daar uiterst kritisch op: ‘Hij is buiten zichzelf.’ (Mark.3:21) Ze schamen zich voor Jezus en gaan naar Hem toe om Hem te weerhouden de eer van de familie nog langer te bezoedelen. Maria en haar zoons staan buiten voor de deur van het huis waar Jezus aan het preken is. Ze proberen Jezus tegen te houden en laten Hem roepen.
Maar Jezus weigert te gaan! Hij zegt tegen de mensen om Hem heen: ‘Wie is Mijn moeder, of wie zijn Mijn broers? Ieder die de wil van God doet, is Mijn broer en zuster en moeder.’ (Matt.12:49) Bij het doen van de wil van God kun je denken aan de geboden. Maar Markus voegt hier een mooi detail toe. Hij schrijft (Mark.3:34): ‘Jezus keek rondom Zich naar hen die om Hem heen zaten.’ Wat doen de mensen hier? Ze bevinden zich in de kring van Jezus. De wil van God doen is dus allereerst: bij Jezus in de buurt zijn.
In de buurt
De gemeente is het gezin van Christus. Om daarbij te horen hoef je kennelijk niet allerlei ingewikkelde dingen te doen. Je hoeft je niet te kwalificeren als een goede christen. Je hoeft niet te voldoen aan bepaalde eisen. Je hoeft ‘alleen maar’ in de buurt van Jezus te zijn. Dat wil zeggen: daar zijn waar Hij zich laat vinden.
Als we nadenken over de gemeente als gezin, is het belangrijk om dit fundamentele uitgangspunt voor ogen te houden. In de gemeente zijn kinderen, jongeren en volwassenen aan elkaar gegeven om samen dicht bij Christus te zijn. Laten we daarbij het onderscheid tussen verschillende leeftijdsgroepen in de gemeente niet te groot maken. Iedere generatie heeft het telkens weer nodig om het Evangelie van de gekruisigde en opgestane Christus te horen.
Kernwaarde
Recent verscheen het boek Samen jong. Kernwaarden voor een kerk met alle generaties. Het is een Nederlandse bewerking van ‘Growing Young’, een Amerikaans onderzoek naar wat kenmerkend is voor geloofsgemeenschappen met actief betrokken jongeren tussen de 15 en 29 jaar. ‘Stel Jezus en Zijn boodschap centraal’ is een van de kernwaarden die hierin genoemd worden. Een prachtige kernwaarde – maar niet alleen van belang voor de betrokkenheid van kinderen en jongeren. Het gaat om een kerk voor en met alle generaties.
Met veel vreugde denk ik terug aan de avond dat we bij de tienercatechese (12-16-jarigen) een avond hielden voor de gehele gemeente. De avond ging over de persoonlijke omgang met God en een paar gemeenteleden van verschillende leeftijd was gevraagd daar wat over te vertellen. Het was niet alleen ontroerend om de persoonlijke getuigenissen te horen, het was ook opvallend hoeveel overeenkomsten er waren. Zowel in de vreugde die men ervoer, maar ook in de teleurstellingen en de uitdagingen. Daarna werd er in gemengde groepjes doorgepraat en samen gebeden.
Regelmatig samenkomen
Om als gemeente werkelijk een gemeenschap te kunnen vormen, is het belangrijk om regelmatig samen te komen. De coronatijd heeft ervoor gezorgd dat we ons dit met nieuwe kracht realiseren. Wat is het een vreugde om elkaar weer werkelijk in de ogen te kunnen zien. In veel gemeenten zijn allerlei vormen van toerustingswerk gedifferentieerd naar leeftijd. Er zijn clubs voor kinderen, tieners, verenigingen voor mannen of vrouwen, bijbelkringen voor volwassenen, soms ook apart voor ouderen. Maar al die bijeenkomsten kunnen het belang van de samenkomst van de gemeente als geheel niet vervangen. Zo werkt het ook bij een gezin met opgroeiende kinderen: iedereen vliegt overdag uit, maar rond de avondmaaltijd ontmoet je elkaar weer. Daar wordt bijgepraat en het leven gedeeld. Bij het samenkomen als gemeente ligt het hart in de diensten op zondag. Daar oefenen we ons erin om dicht bij Christus te zijn.
Kinderen
De woorden van Christus ‘Laat de kinderen tot Mij komen en verhindert ze niet!’ (Mark.10:13) vormen daarbij een blijvend appèl om als gemeente geen blokkades op te werpen voor kinderen. In de afgelopen decennia is er in de breedte van de kerk ook alles aan gedaan om kinderen in en rond de kerkdiensten zo goed mogelijk te bereiken. Een flink aantal gemeenten in de Protestantse Kerk kent een kindermoment in de kerkdienst en op veel plaatsen gaan kinderen naar een eigen ruimte om de woorden uit de Bijbel op hun eigen niveau te horen. Tegelijkertijd zijn er altijd ook stemmen geweest die juist het belang benadrukten dat kinderen de hele dienst zouden moeten meemaken. Met als doel dat ze gaandeweg bij het opgroeien steeds meer ingewijd raken in het geloof en in wat in de kerkdienst gebeurt. Het valt me de laatste tijd op dat in plaatsen waar de kindernevendienst al lang is ingeburgerd, soms opnieuw de bezinning op gang komt hoe wenselijk het is dat kinderen een kerkdienst verlaten. Lukt het nog wel om hen op een latere leeftijd te laten integreren? Ook kinder- en jeugdwerk kan iets ‘op-zichzelf-staands’ krijgen. Dat is onwenselijk en het miskent de eenheid van de gemeente.
Verbondenheid tussen generaties
Naast de erediensten op zondag kunnen uiteraard ook andere momenten een rol spelen om ons te oefenen in de verbondenheid tussen generaties. Een bijbelkring waar gemeenteleden met verschillende leeftijden samenkomen, is verrijkend en helpt de deelnemers om een beter beeld te krijgen van elkaars leefwerelden. Er zijn gemeenten waar jongeren ingeschakeld worden bij de weeksluitingen in zorgcentra. Of denk aan momenten dat jongeren van een club of vereniging op bezoek gaan bij oudere gemeenteleden om hen te vragen hoe zíj het geloof beleven. Laat ouderen met jongeren eens delen hoe zij zich het geloof toeeigenden, hoe de weg naar de avondmaalstafel open kwam te liggen, met welke hoop ze staande blijven in deze tijd. En laat jongeren daar hun eigen verhaal naast leggen. Hoe kostbaar is het wanneer zo’n ontmoeting met gezamenlijk gebed wordt afgesloten.
Zie dit artikel als een uitnodiging om in de gemeente het gesprek aan te gaan over de vraag hoe de verschillende generaties in de gemeente elkaar zouden kunnen ontmoeten. We ontvangen zoveel in elkaar, en er is zoveel van elkaar te leren. Laten we ons er telkens weer in oefenen om samen deel uit te maken van het gezin van Christus.
Heer, wat een voorrecht om in liefde te gaan,
schouder aan schouder in Uw wijngaard te staan.
Samen te dienen, te zien wie U bent,
want Uw woord maakt Uw wegen bekend.
Samen op weg gaan, dat is ons gebed,
als een volk, dat juist daarvoor door U apart is gezet.
Vol van Uw liefde, genade en kracht,
als een lamp, die nog schijnt in de nacht.