Het licht wint
Elke morgen wint het licht het van het duister. Heel geleidelijk, soms bijna onmerkbaar wordt het lichter. Uiteindelijk komt daar dan de zon die met haar stralen de wereld verlicht. Een mooi en lieflijk beeld.
Dit beeld van de opgaande zon herinner ik me uit de kinderbijbel waarmee ik ben opgegroeid. Johannes Vreugdenhil gebruikt het om kinderen uit te leggen dat de komst van Jezus Christus was voorspeld.
Een dezer dagen zag ik de zon opkomen boven bevroren weilanden en akkers. Wonderschoon. Maar het kan ook anders. Ik was eens een aantal weken midden in de zomer in de woestijn Sinaï. Daar bewonderden we iedere morgen de zonsopkomst, maar we vreesden haar ook, want ze bracht een nietsontziend licht en een alles verzengende hitte mee, die het leven van mens en dier verschrikkelijk zwaar maakte.
Rechter
Psalm 50 is een van de psalmen die vanouds bij de eerste advent horen. In deze psalm wordt ook gesproken over de komst van God. Een God Die blinkend, als de opkomende zon, verschijnt. En in dit geval raakt het aan die zonsopgang in de woestijn. Het gaat over een rechtspraak, God verschijnt als Rechter. Nu kun je deze komst verplaatsen naar de wederkomst van Christus, maar al in de eerste eeuwen van onze jaartelling wordt in deze psalm ook de komst van Christus gelezen, als de Gekomene Die komen zal. Als de Messias Die Zaligmaker, maar ook Rechter is. Dat geeft een iets andere kijk op het Kind in de kribbe dan dat we vaak hebben. De komende God in mensengestalte is ook de God Die rechtspreekt,
Die Zijn eigen volk aanklaagt en Zijn nietsontziend licht laat schijnen over schijnheiligheid en zogenaamde vroomheid.
Toewijding en trouw
Asaf zingt in deze psalm over God de Heere, de Verbondsgod, Die een tribunaal bij elkaar roept. Het vindt plaats in het openbaar, heel de wereld zal het zien als Hij als Rechter komt. God verschijnt blinkend als de morgenzon, maar er is ook een verterend vuur en een zware storm om Hem heen. Voorgeleid worden Zijn gunstelingen, Zijn lievelingen. Er wordt rechtgesproken over Zijn eigen volk, door Hem Zelf uitgekozen, het volk waarmee Hij een verbond sloot.
Er is blijkbaar een tijd voorbijgegaan waarin de Heere niet sprak (vs.3,21). God zweeg en het volk ging zijn gang. Ondertussen had God geduld, steeds weer was Hij goed voor de mensen. Maar nu is de tijd gekomen om recht te spreken. Of zoals in vers 7 staat: Hij zal getuigen dat Hij God is, onze God. Daar gaat het Hem om, Hij is de God van Zijn volk. Niet uiterlijke godsdienst, niet offers of vroom gedrag kunnen Hem behagen. Het gaat Hem om toewijding en trouw. Met wat wrange humor smeert Hij het de mensen voor Hem in: Jullie zijn trots op de offers die jullie brengen, maar alles is toch al van Mij? Die offers heb Ik niet nodig.
Als Hij beschrijft hoe achteloos ongelovigen omgaan met Gods woorden en hoeveel kwaad ze berokkenen met hun mond, zegt Hij: zulke dingen doen jullie (Mijn verbondsvolk) en Ik zwijg, jullie denken dat Ik net zo ben als jullie? Met andere woorden: de Heere wil serieus genomen worden. Hij is niet van: Wie zwijgt, stemt toe.
De Heere vraagt dankoffers, nakomen van geloften, tot Hem roepen in tijden van benauwdheid en Hem eren na gekregen hulp. Het gaat Hem dus om dankbaarheid, betrouwbaarheid, afhankelijkheid en lofprijzing. Want, zo laat Hij weten: Ik, God, ben jullie God! Heb je met alles waar je druk mee bent, Mij wel in de gaten? Is dat niet wat ons in deze adventsweken de weg kan wijzen? Om Wie gaat het als we druk zijn met van alles en nog wat?
Psalm 50 in beeld
In het Stuttgarter Psalter (zie: psalminbeeld.nl) zien we op de afbeelding bij Psalm 50 Christus, Mozes en een aantal mensen. In die tijd schroomde men dus niet om Christus af te beelden als rechtspreker. In deze tekening zien we veel handgebaren. Wat lees jij in de handgebaren als je de tekening naast Psalm 50 legt?
Maarten Luther
In 1521 verscheen er een klein boekje over het Magnificat, de lofzang van Maria. De auteur was Maarten Luther. Al een paar jaar lees ik in de adventstijd stukjes uit dit mooie boekje. Hij schrijft over Lukas 1:50-53 het volgende. ‘In dit gezang van de moeder Gods zien wij dat God alles wat de wereld bezit, in drie delen splitst: wijsheid, macht en rijkdom. Hij breekt dit in stukken, doordat Hij zegt dat men zich er niet op moet beroemen, want dan zal men Hem niet vinden. Drie andere dingen stelt hij daartegenover: barmhartigheid, gericht en gerechtigheid.’ (…) ‘Daar ben Ik’, zegt Hij, ‘Ja, Ik volvoer dat alles. Niet in de hemel, maar op aarde.’ (…) ‘Wie niet wijs is, maar arm van geest, Mijn barmhartigheid is met hem; is hij niet sterk, maar wordt hij onderdrukt, zo zal Mijn gericht hem redden. Is hij niet rijk, maar arm en behoeftig, zo is bij hem zo veel meer Mijn gerechtigheid.’
Psalm 50 en de lofzang van Maria. Misschien hebben ze meer met elkaar gemeen dan we dachten.
Een sprekende God
Deze God, Die niet kan zwijgen, heeft Zijn Woord gesproken in een stal. Het is een Woord dat in brand zet, dat storm veroorzaakt. We verwachten geen zwijgende, maar een sprekende God, een sprekende Christus.
Verwacht de komst des Heren,
o mens, bereid u voor:
reeds breekt in deze wereld
het licht des hemels door.
Nu komt de Vorst op aard,
die God zijn volk zou geven;
ons heil, ons eigen leven
vraagt toegang tot ons hart.
Bereid dan voor zijn voeten
de weg die Hij zal gaan;
wilt gij uw Heer ontmoeten,
zo maak voor Hem ruim baan.
Hij komt, – bekeer u nu,
verhoog de dalen, effen
de hoogten die zich heffen
tussen uw Heer en u.
Een hart dat wacht in ootmoed
is lieflijk voor de Heer,
maar op een hart vol hoogmoed
ziet Hij in gramschap neer.
Wie vraagt naar zijn gebod
en bidden blijft en waken,
in hem wil woning maken
het heil, de Zoon van God.
(Gezang 126, Liedboek voor de kerken)
Onze God komt en zal niet zwijgen; voor Zijn aangezicht verteert een vuur, rondom Hem stormt het geweldig.
Psalm 50:3
Hoe dit artikel te gebruiken?
• Zoek een rustige plek
• Lees Psalm 50 helemaal en daarna nog een keer de eerste zes verzen
• Overdenk wat je leest
• Bestudeer de illustratie uit het Stuttgarter Psalter
• Vraag: Wat vraagt de Heere deze weken van advent aan jou?
• Lees eventueel nog de overige tekst of doe dat een andere keer