Het Woord na aan het hart
Ze zien er prachtig uit: de twee bruinleren banden met goudopdruk, die samen de volledige bijbelverklaring van Thomas Scott (1747-1821) bundelen. Het commentaar, dat meer dan 4600 pagina’s telt, verscheen onlangs in het Nederlands. Helpt het gezinnen dichter bij het Woord te leven?
Het was de hartelijke wens van Thomas Scott, toen hij aan de uitleg van de Schriften begon: het Woord na aan het hart van jongeren en ouderen leggen. Hij verlangde ernaar dat zij een beter begrip van de heilige tekst zouden krijgen en in staat werden gesteld de boodschap ervan op eigen hart en leven toe te passen. In 1804 verscheen de eerste uitgave in Amerika. A Family Bible luidde de titel, een Bijbel voor het gezin.
Scott was zelf al predikant toen het Woord zijn eigen hart vernieuwde en hem, zoals hijzelf in zijn biografie schrijft, tot oprecht geloof en bekering bracht. Naar eigen zeggen was John Newton, zijn naburige collega en net als hijzelf lid van de Anglicaanse Kerk, het middel in Gods hand om zijn ogen te openen voor zijn zonden en schuld én voor Hem Die voor al die zonden en schuld vrijwillig naar de wereld was gekomen, Christus Jezus.
Huzarenstukje
Het commentaar van Scott genoot in de Engelstalige wereld van meet af aan een goede ontvangst. Ruim twee eeuwen later verschijnt nu ook een editie in het Nederlands. Het is te danken aan het noeste werk van Cor van der Meiden, gepensioneerd radioloog uit Nunspeet. Hij tikte ooit Scotts verklaringen in Schotland op de kop en raakte er zo van onder de indruk dat hij besloot zich aan een vertaling te wagen. Tien jaar had Van der Meiden nodig om de klus te klaren. Zonder meer een huzarenstukje. De Nederlandse uitgave, gedrukt op speciaal dundrukpapier met goudsnede, gaat uit van de Staten‑vertaling. Kenmerkend voor de werkwijze van Scott is dat hij eerst een korte uitleg van een bijbelgedeelte geeft en daarna met een toepasselijk woord komt. In de tekst duidt hij dat met aparte symbolen aan: een hekje voor een toelichting op de tekst (explicatio), een kruisje voor een toepassing op het hart (applicatio).
Toepassingen
Juist in zijn toepassingen blijkt Scott niet alleen kenner van de Schriften te zijn, maar ook van het menselijke hart. Hij weet de rijkgeschakeerde werkingen van de Heilige Geest in het gemoed van mensen trefzeker te beschrijven. Dat doet weldadig aan. Het typeert Scott, als hij schrijft: ‘Bewijzen wij Christus in onze gedachten eer, dan zal dat altijd leiden tot geringschatting van onszelf, zodat niets in ons achtenswaardig of beminnenswaardig is.’
Tegelijk kan de opzet van Scott de indruk wekken dat het Woord een plus nodig heeft: de plus van de ervaring. Het is niet wat de bijbelverklaarder op het oog heeft. De Schriften zijn in zichzelf levend en krachtig, schrijft hij. Zij zijn het getuigenis van de Heilige Geest. Gods Woord opent Zelf voor mensen de geestelijke werkelijkheden die het in zich bevat, zodat zij mogen zingen: ‘Hier weidt mijn ziel met een verwond’rend oog.’
Eenheid
Bij zijn uitleg volgt Scott het spoor van de Reformatie. Het is hem te doen om de letterlijke betekenis van de tekst, die naar zijn overtuiging ook de geestelijke betekenis is. Scott is wars van allegoriseren. Hij wil de tekst openen, ontvouwen, verklaren en toelichten. Steeds weer gaat hij na wat de context van een tekst is en hoe zij zich tot het geheel van de Schrift verhoudt. Ook brengt hij historische gegevens in. Daarbij is hij er overigens niet beducht voor om allerlei bijbelse gebeurtenissen, zoals de schepping en de wetgeving op de Sinaï, van jaartallen te voorzien.
Scott is er diep van overtuigd dat het Oude Testament en Nieuwe Testament een eenheid vormen: heel de Schrift is vol van Christus en Zijn werk. Beide zijn als een schelp met daarin de Zaligmaker der wereld als de Parel van grote waarde, die alleen door de hand van het geloof kan worden ontvangen. ‘Hoe duidelijker we Zijn heerlijkheid gaan zien, hoe meer we ons bewust worden van ons onvermogen Hem naar behoren lief te hebben, terwijl tegelijk ons verlangen om dat te doen, sterker wordt.’ Het Oude Testament is volgens hem aangelegd op het Nieuwe Testament. Christus is er voluit in aanwezig. Keer op keer wijst Scott zijn lezers erop hoe Hij vanuit het Oude Testament hun wordt aangereikt. De tabernakel is naar zijn overtuiging een ‘zinnebeeldige beschrijving van Christus’, de overwinning van David op Goliath een ‘afschaduwing’ van die van Christus op het kwaad.
Leesbaarheid
Kunnen gezinnen vandaag de dag hun voordeel doen met de Schriftverklaring van Scott? Zeker wel. Wie voorafgaand of na de maaltijd aan tafel een bijbelgedeelte leest en er met elkaar een gesprek over wil aangaan, kan in het commentaar zeker terecht. Wel is het zo dat het niet eenvoudig is om onvoorbereid uit de verklaring voor te lezen.
Dat laatste houdt verband met de opmaak van Scotts verklaring. Want hoe verzorgd zij er ook uitziet, de tekst laat zich niet zo gemakkelijk lezen: de letters zijn klein en het ontbreekt al te zeer aan alineatekens en witregels. Ter wille van de leesbaarheid had de uitgever er wellicht beter aan gedaan de verklaring niet in twee, maar in zes delen uit te geven, zoals bij de allereerste editie het geval was.