blog

Volle betekenis van teken pas in Mattheüs openbaar

Immanuel, met ons is God

De Koning van Israël en van Gods gemeente moet Immanuel heten: met ons is God. Hoe wonderlijk is het dat God met ons wil zijn? Wat betekent deze nabijheid concreet voor de kerk, voor de gelovigen?

Al in het Oude Testament maakt God Zijn volk op de Naam Immanuel attent. Hij openbaart die Naam. Dat valt op. Allereerst doet Hij dat aan Achaz. Deze koning uit het huis van David is volgens Jesaja 7 in grote nood. Zijn rijk wordt bedreigd door een coalitie, die bestaat uit de koning van het broedervolk Israël (!) en de koning van Syrië. Achaz beeft.

Dan stuurt de HEERE Zijn profeet Jesaja tot hem. Die belicht de precaire situatie vanuit God. ‘Vrees niet, Achaz!’ In Gods oog zijn die vijanden twee rokende stukken brandhout. Ze zullen het koningshuis geen kwaad doen. ‘Maar als jullie niet geloven, zullen jullie niet bevestigd worden’ (Jes.7:9b: ‘gelooft u niet vast, dan staat u niet vast’).

Geduldig

Maar Achaz reageert niet. Waarom niet? Hij heeft zijn eigen god, op wie hij vertrouwt: het sterke Assyrië. Maar de HEERE verdraagt zijn ongeloof niet. Hij zendt Jesaja opnieuw tot Achaz.

God wil het ongeloof wegnemen en Achaz leren op Hem te vertrouwen. Genadig en geduldig gaat Hij met Achaz om. Jesaja zegt: ‘Eis (vraag) voor u een teken van de HEERE, uw God. Dat teken zal een garantiebewijs zijn dat u niet tevergeefs op Mij, uw God, vertrouwt.’

Maar dan geeft Achaz dit antwoord: ‘Ik zal het niet vragen en de HEERE niet verzoeken.’ Achaz wil God niet onnodig op de proef stellen, testen. Dat klinkt vroom, maar het is goddeloos. Want Achaz ziet, ronduit gezegd, niets in de belofte van zijn God. Let daarop: hij miskent de trouw en liefde waarmee de HEERE volstrekt loyaal is aan Zijn verbondsbeloften. Hij trapt God op Zijn Vaderhart en krenkt Hem diep. Achaz houdt het liever op zijn afgod, het militaire apparaat van Assyrië. Een nietsnut, met wie hij omvalt.

Ongevraagd

Maar onze God gruwt van dit ‘vrome’ ongeloof. Ook vandaag. Hij wil desnoods een teken geven dat ons vertrouwen op Hem nooit tevergeefs is. Zo laag daalt God tot ons, wantrouwende en hatelijke mensen, af. Als wij dat teken van Zijn trouwe verbondsliefde echter afwijzen, dan maken wij Hem moe. Maar zelfs dan laat Hij ons weten dat wij Hem ten onrechte wantrouwen. Want de HEERE geeft Achaz namelijk tóch dat teken. Ongevraagd. Uit genadige liefde!

Waarin bestaat dat teken? In een belofte: ‘Ziet, de maagd zal zwanger worden en zal een zoon baren en Zijn naam Immanuel heten.’ Er zal in het belegerde Jeruzalem of op het platteland een jonge vrouw zijn die een zoon ter wereld brengt. Zij zal haar kind gelovig een hoopvolle naam geven: Immanuel, met ons is God. Telkens wanneer zij haar kind bij die naam roept, weerklinkt het Evangelie in die benauwde tijd: Immanuel!

Dubbele bodem

Is daarmee Gods belofte vervuld? Nee. Ook deze profetie, deze belofte bevat een dubbele bodem. Wat blijkt namelijk uit de definitieve vervulling? Dat de eerste vervulling nog niet compleet is. De volle betekenis van het teken van God treedt pas aan de dag in Mattheüs 1.

Daar ontmoeten we opnieuw iemand uit het huis van David. Davids koningshuis is nu totaal vervallen. Een Edomiet, Herodes, heerst over het volk van God. Maar God gedenkt aan Zijn belofte. Ongevraagd geeft Hij opnieuw een teken. Dit keer aan Jozef. Een teken van Zijn genadige trouw aan Israël en aan Davids huis. Maria zal een Zoon baren en gij zult Zijn naam heten Jezus. ‘En dit alles is geschied, opdat vervuld zou worden hetgeen van de HEERE gesproken is door de profeet: Ziet de maagd zal zwanger worden en een Zoon baren en gij zult Zijn naam heten: Immanuel.’

Dit teken is vandaag nog van kracht. Nu, voor ons. Want Maria heeft een Zoon gebaard: Immanuel, met ons is God.

Wij

Achaz wilde er niet aan. Jozef is erdoor getroost. En wij? Sommigen denken: met ons is God? Hoe rijmen christenen dat met alles wat er in de wereld gebeurt? In Egypte, in Libië, in Israël en in landen waar de financiële crisis, de werkloosheid en de corruptie toeslaat? Met ons is God in kerken, waarin Zijn bestaan ontkend wordt en waarin het kruisevangelie velen verveelt? Ik heb het idee dat God Zich nergens mee bemoeit.

Anderen hebben dit Woord, dit teken, altijd op zak. Ze hebben nooit moeite om het te geloven. Natuurlijk is God met ons. Als je maar voor Hem gaat, je voor Hem openstelt en goed bidt, dan merk je dat toch? Hij is toch liefde? Hij laat ons toch nooit in de steek? Alsof wij God kunnen claimen en dit alles vanzelf spreekt.

Maar hoe is het dan? Immanuel betekent toch: God met ons? Zijn geboorte is toch hét genadige teken van God, in een benauwde tijd van crisis en oordeel? Niemand minder dan de Heilige Geest overtuigt ons daarvan. Hij opent onze ogen ervoor dat wij met onze kinderen in de macht zijn gekomen van zeer concrete zonden en boze machten. Het verlangen naar maakbaarheid en macht in de kerk en in de politiek, het vertrouwen op geld en goed, het onbeperkte vertrouwen in techniek en wetenschap en in de deskundigen van vandaag. Dit alles heeft ons en onze kinderen gebonden aan de moderne afgoden en losgemaakt van God. De dwang om zelf je leven te moeten maken, om alles zelf onder controle te hebben en om van alle leuke dingen en contacten te moeten genieten heeft ons en onze kinderen beroofd van onze (stille) tijd om de HEERE te zoeken en te dienen. En wie eraan toegeeft, zal ontdekken dat hij gevangen zit in de waan van de dag en van allerlei modieuze trends.

Gelijk

In díe wereld, die zich vrijwillig onder de heerschappij van de zonden en de machten begeven heeft, is Jezus geboren. En Zijn geboorte is Gods genadige teken dat Hij met ons is. Hoe dan? Door ‘in ons vlees te kruipen’ (Luther). Zo nabij komt geen andere (af)god. Allah eist en kent geen liefde, solidariteit en barmhartigheid.

Maar onze Immanuel is ons in alles gelijk geworden. Hij heeft – in tegenstelling tot ons – Zijn vrijheid nooit prijsgegeven. Hij heeft nee gezegd tegen de boze en al zijn verleidelijke voorstellen. Macht en eer, die Zijn Vader Hem niet gaf, wilde Hij niet. Op geld en leugens heeft Hij niet vertrouwd. Zijn tijd en energie stak Hij nooit in de wereld die voorbijgaat. Hij is op onze plaats in het grote gebod, in de liefde tot Zijn Vader en tot ons, staande gebleven. Hij heeft Zich vrijwillig onder de wet en onder de machthebbers van déze wereld, ja zelfs in de macht van de dood begeven. Voor ons!

Zo heeft Hij volhard in het doen van Gods wil. Daarom moesten de machten Hem loslaten. Aan het kruis en op Pasen heeft Hij ze glorieus overwonnen.

Hij roept

Nu openbaart Hij Zich, na Pasen, in Zijn Woord als onze Immanuel: God met ons. Veroordelen onze zonden ons? Laten wij ze belijden aan Hem die ze overnam. Hij is getrouw en rechtvaardig dat Hij ons de zonden vergeeft en ons reinigt van alle ongerechtigheid.

Weet u zich gebonden, omdat u gevangen zit in de macht van uw eigen ik, in de macht van geld of van seks? Hij heeft het losgeld van Zijn bloed voor u betaald en de Geest, die u Zijn wil leert doen, voor u verdiend. Hij roept u. ‘Vertrouw u aan Mij toe. Ik ben gekomen om gevangenen te bevrijden. Ik heb het losgeld voor u betaald.’

Is Gods weg met u zo moeilijk dat u geen uitweg ziet? Voelt u zich verlaten en intens verdrietig? Zie hier ben Ik, zegt Jezus. Ik ben van God verlaten, opdat u nooit door Hem verlaten wordt. Hoort Mijn belofte: ‘Zie, Ik ben met u, alle dagen tot aan de voleinding der wereld.’ Want Mijn Naam is Immanuel.

Vertrouw en gehoorzaam Mij. Mijn Vader schenkt u nu, op dit moment (!) namelijk Zijn teken: Zijn enige Zoon. Hij zegt: ‘Hoor Hem en roep Hem gelovig bij Zijn Naam.’

Besef dit: wie Hem ongehoorzaam is, zoals Achaz, op hem blijft de toorn van God. Kom daarom terug op die dodelijke keuze! De Vader wil zo graag door Zijn Geest in ons bewerken dat wij Immanuel gelovig en gehoorzaam gebruiken. Wie, hoe aangevochten ook, tot Hem vlucht, mag geloven en zal ervaren dat Hij nog is en zijn zal, zoals Hij heet: Immanuel. Met ons is God!

P.H. van Trigt

Ds. P.H. van Trigt is hervormd predikant te Hoevelaken en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.