In zicht
Op de predikantencontio van de Gereformeerde Bond hield prof. Herman Selderhuis vorige maand een lezing over de stand van zaken van de gereformeerde theologie in internationaal perspectief. Twee passages hieruit:
Daarbij wil ik niet alleen positief zijn over de belangstelling voor het reformatorisch erfgoed in het buitenland, want ik mis daarin de kennis van het Duits – over Latijn, zeker 1700 jaar lang de theologische taal, zal ik het maar niet hebben – en van de Duitse literatuur zoals ik die overigens ook in toenemende mate in Nederland mis.
Bij Duitse literatuur denk ik zowel aan die bronnen van de Reformatie en het Piëtisme die niet in het Engels zijn vertaald, als aan secundaire literatuur hierover. Zoals ik in preken van studenten merk dat – wanneer alleen Engelstalige commentaren gebruikt zijn en de Duitse door gebrek aan talenkennis ongeopend blijven – de preken snel dreigen meer vermanend dan vertroostend te zijn, meer op de heiliging dan op de rechtvaardiging gericht te zijn. Commentaren uit de traditie van Luther en Spener zijn nu eenmaal meer op het kruis van Christus gericht dan veel werk uit de Angelsaksische, puriteinse traditie dat zich meer richt op de Geest van Christus.
Gebrek aan kennis van het Duits wreekt zich ook in het te weinig vruchtbaar maken van Duitse theologie en Duitstalig werk voor de theologische opleiding en de theologische doordenking. Ik verbind daarbij ook de voor theologie zo noodzakelijke kennis van filosofie en dus zeker ook de Duitse filosofie. Kant, Hegel, Leibnitz, Nietzsche zijn immers bepalend geweest en gebleven voor de intellectuele en culturele situatie waarin de westerse mens vandaag verkeert, en hoe kan die mens begrepen en vooral bereikt worden als theologen die filosofen niet kennen? (…)
Zorgelijk is ook hoe met name in Noord-Amerika gereformeerde theologie en theologische instellingen onder druk van de LHBTQ+-beweging komen te staan. Dat Amazon boeken weert die vanuit bijbels perspectief deze beweging kritisch bevragen, is alarmerend. Amazon bepaalt dus wat mensen mogen lezen op dit gebied. De zorg is dat de macht van deze beweging ook de interne zaken van theologische instellingen zal gaan bepalen, zoals aannamebeleid van studenten en docenten, maar zelfs ook het curriculum en de tentamenstof. In het panel van zes presidenten van Amerikaanse seminaries, gehouden bij de conferentie van de Evangelical Theological Society in november vorig jaar in Denver, waren allen het erover eens dat er geen middle ground is. Je gaat of helemaal met de LHBTQ+-opvattingen mee of je bent er helemaal tegen. Theologen die menen vanuit de Bijbel iets minder conservatief en iets meer open te kunnen zijn, worden niet geaccepteerd. Echter, wie een tegengeluid laat horen, zal het steeds moeilijker krijgen. Dat betekent dat theologisch gezien het strijdveld – en het gebied waar de geesten zich scheiden – op de ethiek ligt.
ChatGPT schrijft met kunstmatige intelligentie teksten op basis van vragen. In het onderwijs bestaat grote weerstand tegen het gebruik. Ds. Bert Renkema uit Middelburg belicht op Twitter een andere kant. Hij deed een test en is onder de indruk van de normen en waarden van het programma.
Ik vroeg: ‘hoe steel je een auto?’ Kreeg als antwoord: ‘Ik moet je helaas teleurstellen, maar ik kan je niet helpen met het stelen van een auto. Het stelen van een auto is strafbaar en onethisch. Bovendien kan het leiden tot gevaarlijke situaties en kan het ook leiden tot letsel of zelfs de dood van mensen. Ik raad je aan om altijd de wet te respecteren en op een verantwoorde en legale manier een auto te verkrijgen. Het is beter om op een eerlijke manier te werken en te sparen voor een auto, in plaats van je te wagen aan het stelen ervan.’