blog

Jeruzalem, symbool voor het land en volk van Gods verkiezing

Jeruzalem, stad van goud, stad van vrede, stad van God, is deze week vijftig jaar herenigd. Zoals Jeruzalem is er op aarde geen tweede stad. ‘De HEERE heeft de poorten van Sion lief boven alle woningen van Jakob.’

Hier zijn (Psalm 87) heerlijke dingen gebeurd, omdat (Psalm 132) ‘de HEERE Sion verkozen heeft, Hij het begeerd heeft tot Zijn woongebied’. 

Over Jeruzalem schrijven, dat kan daarom nooit vanuit één perspectief. Wat overheden over Jeruzalem besluiten (politiek), wat in de Verenigde Naties over Jeruzalem gezegd wordt (volkenrechtelijk), zal zich moeten verhouden tot welke betekenis drie (!) wereldgodsdiensten aan Jeruzalem hechten: Jodendom, christendom, islam. Kom daar maar eens uit. 

Gebed om vrede

Zou David ons daarom woorden op de lippen leggen die als gebed ook in 2017 actueel zijn: ‘Bid om vrede voor Jeruzalem, laat het goed gaan met hen die u liefhebben.’ Dat heeft te maken met het feit dat de stad onderdeel is van een geestelijke strijd. En dát heeft te maken met het feit dat God met deze stad Zijn bedoelingen heeft.

De profetieën zijn vol van deze meest bijzondere plaats op aarde. God wil er wonen: ‘Ik zal midden in Jeruzalem wonen’ (Zach. 8:3); God geeft de stad een speciale plaats: ‘Dit is Jeruzalem: Ik heb het te midden van de heidenvolken gezet met landen eromheen.’ (Ezech. 5:5); God spreekt over Jeruzalem als ‘Mijn stad’ (Jes. 45:13). Jesaja sluit zich bij David aan, als het gaat om voorbede voor déze stad: ‘Geef Hem geen rust, totdat Hij Jeruzalem gegrondvest heeft en gesteld heeft tot een lof op aarde.’

In geest en waarheid

Ondertussen kennen we na het onderwijs van de profeten ook de woorden van de Heere Jezus, Die de Samaritaanse vrouw leerde dat de tijd komt dat ze niet in Jeruzalem de Vader aanbidden zou. (Joh.4) In geest en waarheid zullen we tot Hem gaan, niet op heilige plaatsen. De Bijbel spreekt slechts over één heilige plaats, daar waar Mozes zijn schoenen uittrok. Volgelingen van Christus kennen geen bedevaartsoorden, hoeven niet naar Lourdes of Fatima, naar Medina of Mekka. Wie de Heere Jezus liefheeft, bij diegene zal Hij komen en bij hem intrek nemen. (Joh. 14:23) Dat betekent overigens geen afbreuk aan de woorden van de profeten.

En ondertussen is Jeruzalem – een van de twintig doorlopend bewoonde oudste steden van de wereld – anno 2017 een concrete stad, sinds 1949 hoofdstad van Israël. Hier zetelt het parlement. Afgezien van (of beter: juist dóór) haar geestelijke status heeft ze een bewogen geschiedenis, is Jeruzalem 52 keer aangevallen en 44 keer bezet, is ze twee keer volledig verwoest. Tegelijk, Jeruzalem staat nog/opnieuw op de wereldkaart. Geen aardse macht lukt het Israël te vernietigen. Ook zijn hoofdstad wordt bewaard in de trouw van God. 

Eeuwig en ongedeeld

Bijna twintig jaar was West-Jeruzalem de hoofdstad van Israël, nadat Jordanië in 1948 de oude stad, Oost-Jeruzalem, op Israël veroverd had. Bij de Zesdaagse Oorlog in 1967 – een halve eeuw geleden – herovert Israël dit deel van de stad op Jordanië. Kort daarop roept de regering Jeruzalem uit tot ‘eeuwige en ongedeelde hoofdstad van Israël’. In 1980 neemt het Israëlische parlement een wet aan waarin verboden wordt dat de zeggenschap over de stad tijdelijk of permanent aan een buitenlands bestuurlijk lichaam overgedragen wordt.

Het Nederlandse kabinet veroordeelt deze laatste wet en ook de Verenigde Naties spreken over schending van het volkenrecht. Veel ambassades verhuizen van Jeruzalem naar Tel Aviv. Hier botsen politieke aspecten op godsdienstige overwegingen, als we zien dat ‘heilige plaatsen’ in het geding zijn. De oude stad van Jeruzalem omvat immers de Tempelberg, de Rotskoepel, de Klaagmuur en de Heilig Grafkerk. In 2016 neemt de Unesco, een organisatie van de Verenigde Naties die zich onder meer bezighoudt met vredesopbouw, een resolutie aan waarin bepaald wordt dat de Tempelberg en de Klaagmuur moslimheiligdommen zijn en als zodanig dienen te worden benoemd. 

Tempelberg

Juist de Tempelberg – in de Bijbel ook de berg Sion genoemd – is voor het volk Israël de meest heilige plaats op aarde. Immers, de plaats waar God wilde wonen, waar de eerste tempel stond, waar de heerlijkheid van de HEERE Zijn huis vulde. Om die redenen is dit stukje grond voor christenen ook bijzonder. Sinds de zevende eeuw is de Tempelberg vrijwel onafgebroken in islamitische handen, waarna ook moslims het gebied als heilig aanmerkten: vanaf deze plaats zou de profeet Mohammed een hemelreis gemaakt hebben.

***

Naast alle rijke, profetische woorden over de positie die de Heere aan Jeruzalem toekende, denken we bij deze stad aan Gethsémané, aan Golgotha. De kribbe van Hem Die een Heerser in Israël zou zijn, stond in Bethlehem-Efratha, ‘klein onder de duizenden van Juda’. (Micha 5) Maar de publieke veroordeling en terechtstelling van de Heere Jezus had plaats in Jeruzalem, het centrum van de macht, opdat heel de wereld de woorden van Pilatus horen zou: ‘Ik vind geen schuld in Hem.’

Hier riep Hij uit: ‘Het is volbracht.’

Hier stond Hij op uit dood en graf.

Hier vandaan werd Hij in de hemel opgenomen.

Nu mag onder alle volken bekering en vergeving van zonden gepredikt worden, te beginnen bij Jeruzalem.

Hier zal ‘deze Jezus, Die van u opgenomen is naar de hemel, op dezelfde wijze terugkomen’.

Jeruzalem, stad van God, stad van de grote Koning.

Teddy Kollek

De stad van de vrede is misschien wel de meeste explosieve stad van de wereld. Bij momenten is het er voor toeristen en burgers minder veilig. Of de overheid zelf een verwijt te maken is? Feit is dat de bekendste burgemeester uit de geschiedenis van de stad, de in 2007 overleden Teddy Kollek, tevergeefs ijverde voor minder discriminatie voor de burgers van Oost-Jeruzalem, voor meer financiën voor de mensen daar, voor de Palestijnse bevolking.

Hoe komt er hier ooit vrede, als we weten dat de islam de claim op de Tempelberg niet opgeven zal en het voor de Joden niet te aanvaarden is om de plaats waar ooit de tempel stond voor vrede te moeten inruilen? Door politieke ontwikkelingen en pogingen van wereldleiders om vrede te realiseren (nodig!) heen gaat God Zijn weg met Israël, met Jeruzalem. En we luisteren naar Zacharia 12: ‘Op die dag zal het gebeuren dat Ik Jeruzalem zal maken tot een steen die moeilijk te tillen is voor al de volken.’ Volken zullen zich vertillen, zullen zichzelf verwonden, omdat de Heere voor Zijn volk strijdt. ‘Die in de hemel woont, zal lachen’, als Hij let op het woeden van de heidenvolken.

Zichtbaar teken

In 1970 sprak de hervormde synode in een bekend geworden Handreiking uit dat het land aan Israël geschonken is, om zijn bestemming als volk van God waar te maken, een zichtbaar teken van Gods verkiezing, van het heil voor de wereld. Die status maakt het volk de eeuwen door niet waar, helaas. Toen de Heere Jezus Jeruzalem naderde, de stad in ogenschouw nam, weende Hij over haar: ‘Och, dat u ook nog op deze uw dag zou onderkennen wat tot uw vrede dient!’ (Luk.19:42)

Haar status als stad van God heeft Jeruzalem niet vanwege zichzelf. Over haar wordt gezegd dat ‘het de profeten doodt en stenigt’, zelfs de allerhoogste Profeet. Dat is een aangrijpende realiteit. Jarenlang is er gesproken over een ‘routekaart naar vrede’. Maar die vrede komt nooit vanuit de stad zelf. Zo erkennen we Jeruzalem – ook als we herdenken dat de stad vijftig jaar de ongedeelde hoofdstad van de staat Israël is – vooral vanwege het tekenkarakter dat de Bijbel haar toedicht. Als symbool voor het volk en het land, dat God verkoren heeft.

Toekomst

Zal Jeruzalem nog vaker verwoest worden? In Zijn rede over de laatste dingen heeft de Heere Jezus die verwoesting voorzegd en niemand weet hoeveel lagen deze profetie heeft. Maar, nooit is die verwoesting grenzeloos en eindeloos, dankzij de God van Israël. Er is een ‘totdat’, door de Heere bepaald. ‘Zie, uw huis wordt als een woestenij voor u achtergelaten (…), totdat de tijd zal gekomen zijn dat u zult zeggen: Gezegend is Hij Die komt in de Naam van de Heere.’

Wie uitziet naar de tweede komst van de Messias van Israël, weet dat de eerste aarde eens voorbijgaat. Dan breekt de tijd aan van ‘de grote stad, het heilige Jeruzalem, dat neerdaalde uit de hemel, bij God vandaan. Zij had de heerlijkheid van God…’ (Openb. 21:10)

Tot die tijd bidden wij voor Jeruzalem om vrede, de vrede van Christus, van Hem Die de tussenmuur tussen Jood en heiden afbrak, om beiden door één lichaam met God te verzoenen.

P.J. Vergunst