‘Jonge mensen kunnen sterven’
Negen jaar was ik toen ik het gezegde ‘Oude mensen moeten sterven, jonge mensen kunnen sterven’ voor het eerst bewust hoorde. Het was toen onze dominee samen met een ouderling op huisbezoek was.
Op een bepaald ogenblik haalde de dominee toen bovenstaande woorden aan en daar schrok ik heel erg van, niet van het ‘jonge mensen kunnen sterven’, maar van het ‘oude mensen moeten sterven’. Ik dacht daarbij direct aan mijn grootmoeder, die deel uitmaakte van ons gezin.
Hoewel ik zelf nu al meer dan twintig jaar ouder ben dan zij toen, was zij in mijn kinderogen een oude vrouw. En nu zei de dominee dat zij moest sterven. Daar werd ik zo verdrietig van dat ik spontaan in huilen uitbarstte.
In- en intragisch
Dat echter niet alleen geldt dat oude mensen moeten sterven, maar ook en niet minder dat jonge mensen kunnen sterven, kreeg ik drie weken later door zo’n indroevig gebeuren zo onuitwisbaar te ervaren dat ik ook dat nooit meer zou kunnen vergeten. Toen overleed mijn moeder geheel onverwachts aan de gevolgen van een ongeluk dat haar tijdens huishoudelijk werk was overkomen, 37 jaar jong.
Dat jonge mensen kunnen sterven heb ik in de loop der jaren ook in de gemeenten die ik mocht dienen maar al te dikwijls ervaren. Ik heb begrafenissen geleid van kinderen, van zeventien-, achttien- en negentienjarigen, van twintigers en dertigers. En telkens was dat heel aangrijpend: hun leven was afgesneden op een moment dat je dacht dat ze nog tientallen jaren voor zich hadden. Soms was het ook in- en intragisch. Eén voorbeeld: op een vrijdag zegende ik het huwelijk in van een jong stel. Precies veertien dagen later moest ik de bruid gaan condoleren met het overlijden van haar bruidegom, die bij een auto-ongeluk was omgekomen…
Stel niet uit
Ook wij worden er trouwens vrijwel dagelijks mee geconfronteerd dat het bovenstaande gezegde waarheid is. De les daarvan voor ons allemaal? Dat het ons – welke leeftijd we ook hebben – geraden is om daar rekening mee te houden! ‘Het leven is een damp, de dood wenkt ieder uur.’ Daarom riep Jesaja de mensen al toe: ‘Zoek de Heere terwijl Hij te vinden is, roep Hem aan terwijl Hij nabij is.’ Ook geestelijk geldt: stel niet uit tot morgen wat je vandaag doen kunt. Met de woorden van Psalm 95:4: ‘Zo gij Zijn stem dan heden hoort, gelooft Zijn heil- en troostrijk woord. Verhardt u niet, maar laat u leiden.’ Sterven is namelijk niet dat er een dikke punt achter ons leven komt en daarmee uit. Het slot van Hebreeen 9 maakt dat kort en krachtig duidelijk: ‘Het is de mensen beschikt eenmaal te sterven en daarna het oordeel.’ En wie zal niet schrikken als hij bedenkt dat hij dan rekenschap van zijn leven zal moeten afleggen? Wie zal immers in dat gericht voor de heilige God kunnen bestaan?
Oordeel ligt achter ons
Hoewel de schrijver ons hiermee ongetwijfeld de ernst van het leven en in het verlengde daarvan van het sterven wil inscherpen, is zijn voornaamste doel juist een blijde boodschap over te brengen. ‘Het is de mensen beschikt eenmaal te sterven en daarna het oordeel’ staat namelijk niet op zichzelf. Het wordt direct in verband gebracht met Christus. Ook Hem is het beschikt eenmaal te sterven en geoordeeld te worden. Het oordeel dat Hij droeg, was echter het oordeel dat wij verdienden. ‘De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem.’ Daarom geldt: ‘Degenen die Hem verwachten tot zaligheid’ zullen wel eenmaal sterven, maar het oordeel ligt niet meer vóór, maar áchter hen. Christus heeft het gedragen in hun plaats. Hij heeft Zichzelf geofferd om hun zonden weg te nemen. Weg ís weg! Dan wordt ‘Eenmaal sterven en daarna het oordeel’: ‘Eenmaal sterven en daarna het leven erven!’