Kerkelijk peil
De gemeente vandaag is een geschenk van God, in alle kwetsbaarheid, kleinheid en bedreigd-zijn
Weer zo’n interessante dag aan de theologische universiteit: aan de Groningse PThU kwam een groep gepromoveerde predikanten bij elkaar. Elk jaar hebben we twee korte conferenties. Het gezelschap gaat door het leven onder de naam Societas Doctorum Ecclesiae. Een mooie gereformeerde aanduiding, als je tenminste met Calvijn van mening bent dat theologie een belangrijke functie is van de kerk; de ‘doctor’ was bijna een vierde ambt geworden. Het maakt theologiebeoefening tot een vorm van eredienst.
Op onze conferentie ging het over een nieuw samenwerkingsproject tussen de PThU en de Protestantse Kerk. Dr. Marten van der Meulen presenteerde ‘Nieuw Kerkelijk Peil’, een onderzoeksinstrument dat gemeenten kunnen gebruiken om zicht te krijgen op de stand van zaken in het gemeenteleven. En zo kwamen we te spreken over toekomstgericht kerk-zijn.
Met zo’n term kun je makkelijk uit de bocht vliegen. Je kunt er activistisch over spreken, alsof de toekomst in onze mensenhanden ligt. Dan weet je direct dat er weinig hoop is voor de kerk. Maar voor je het weet sluipt er in het denken over de kerk iets van ‘goedkope genade’, om een woord van Bonhoeffer te gebruiken. Wie te vlug roept: ‘de Kerk is van Christus, dus we hoeven over de toekomst niet in te zitten’, spreekt wel een grote waarheid uit, maar maakt zich dan ook wel snel af van de eigen verantwoordelijkheid.
Toekomstgericht kerk-zijn. Moet dat niet veel meer een uitgangspunt zijn voor een gesprek? Dan gaat het dus niet over de vraag welke acties we moeten uitvoeren of wat het meest efficiënt of effectief is. Veel meer gaat het over wat we geloven over wat God in de kerk aan het doen is.
Het mag nog specifieker: wat heeft Christus in déze gemeente gegeven aan gaven en mogelijkheden, aan tradities en bewegingen, aan geloof en mensen? Toekomstgerichtheid begint niet met een droom van wat er niet is en wat we zouden willen of moeten. Het begint bij het geschenk dat de gemeente vandaag is. Een geschenk van God, in alle kwetsbaarheid, kleinheid en bedreigd-zijn. In wat de Heilige Geest vandaag geeft, ligt de toekomst besloten.